15/17 trạm BOT sai vị trí, vẫn tiếp tục tồn tại?

Trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT thừa nhận hiện có 17 trạm BOT có bất cập về vị trí, nhưng vẫn kiến nghị giảm phí, giữ nguyên trạm.

Đầu tư một nơi, thu giá một nẻo

Trong số 17 trạm thu phí bất cập về vị trí, trạm La Sơn - Tuý Loan và trạm Nam Hải Vân được nhắc đến như một ví dụ điển hình của việc "đầu tư một nơi, thu giá một nẻo".

1517 tram bot sai vi tri van tiep tuc ton tai

Trạm BOT Cai Lậy dừng thu phí từ tháng 8/2017 đến nay. Ảnh: Dân Trí

Chính Bộ GTVT đã thừa nhận, đây là hai dự án thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn cho Dự án hầm Đèo Cả. Việc này được Thủ tướng đồng ý, nhưng đối chiếu với qui định hiện hành, việc đầu tư một nơi, thu giá một nẻo và thu giá trên tuyến đường đầu tư theo hình thức BT là không phù hợp.

Về trường hợp này, Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ xử lý theo hướng không lập trạm La Sơn - Túy Loan, nhà nước bố trí nguồn vốn để hỗ trợ nếu cần.

Riêng với trạm BOT Nam Hải Vân, Bộ đã làm việc với Thủ tướng và quyết định gộp trạm Nam Hải Vân thu chung với trạm Bắc Hải Vân để thu giá hoàn vốn cho 2 dự án hầm Đèo Cả và Dự án hầm Phú Gia - Phước Tượng do cự ly quá gần.

3 trạm ngoài dự án

Đó là các trạm BOT Cầu Rác (Hà Tĩnh), Tào Xuyên (Thanh Hóa) và Bắc Thăng Long - Nội Bài (Hà Nội). Trong đó, Trạm BOT Cầu Rác dùng để thu phí hoàn vốn cho dự án QL1 tuyến tránh Hà Tĩnh; Trạm BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài để thu phí hoàn vốn cho Dự án tuyến tránh TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc và Trạm BOT Tào Xuyên thu phí hoàn vốn cho Dự án tuyến tránh TP Thanh Hóa.

Trong báo cáo của mình, Bộ GTVT thừa nhận cả 3 trạm thu phí trên đều nằm ngoài phạm vi của dự án.

Tuy nhiên, Bộ GTVT vẫn kiến nghị giữ nguyên vị trí 3 trạm thu phí trên và cho hoạt động tới khi nào hoàn đủ vốn cho các dự án.

Lý do đơn vị này đưa ra là việc đặt các trạm thu phí trên nhằm tận dụng từ các trạm thu phí sử dụng dịch vụ hoàn vốn ngân sách Nhà nước.

Việc này giúp tiết kiệm vốn đầu tư cho việc xây thêm trạm mới, ước tính khoảng từ 30 - 50 tỷ đồng. Bộ này cũng cho biết, đối chiếu với quy định pháp luật tại thời điểm quyết định đầu tư, việc sử dụng các trạm này là phù hợp.

6 trạm thu phí song hành

Cũng trong báo cáo của Bộ GTVT, có 6 trạm BOT đang thực hiện việc thu phí trên cả tuyến cao tốc và tuyến đường quốc lộ hiện hữu có sửa chữa, cải tạo. Đó là Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Thái Nguyên - Chợ Mới, QL6, cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.

Riêng với Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Thái Nguyên - Chợ Mới và nâng cấp cải tạo QL3 (có một trạm BOT đặt trên QL3 và 1 trạm trên tuyến cao tốc), trước mắt Bộ GTVT cho phép nhà đầu tư thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ trên tuyến cao tốc. Trên cơ sở số liệu doanh thu thực tế trong 3 tháng, Bộ sẽ tính toán các phương án xử lý, thống nhất với UBND tỉnh Thái Nguyên để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Với 3 dự án còn lại, Bộ GTVT cho rằng, nếu dỡ bỏ trạm thu phí của những dự án này trên các tuyến QL, Nhà nước sẽ phải bố trí ngân sách để bù phần thiếu hụt lên đến khoảng 21.000 tỷ đồng (riêng QL5 từ Hà Nội đi Hải Phòng mất khoảng 16.000 tỷ đồng). Đây là phương án khó khả thi trong điều kiện ngân sách Nhà nước còn khó khăn. Do đó, Bộ GTVT kiến nghị cho những trạm thu phí trên QL này tiếp tục hoạt động song song việc tính toán tiếp tục giảm giá vé cho người dân trong điều kiện phương án tài chính của dự án cho phép.

6 trạm đặt trên tuyến chính thu phí cho tuyến tránh

Bất cập điển hình là điểm nóng tại trạm BOT Cai Lậy (Tiền Giang), Bộ GTVT cho biết, đã đề xuất 2 phương án "rút gọn" cho trạm thu phí này.

Phương án thứ nhất là, giữ nguyên vị trí trạm như hiện nay, thực hiện giảm giá chung cho tất cả các phương tiện và mở rộng tối đa phạm vi giảm giá cho người dân quanh trạm.

Phương án 2 là xây dựng thêm 1 trạm ở trên tuyến tránh, thu trên cả 2 trạm, phương tiện đi trên tuyến nào, doanh thu sẽ hoàn vốn cho tuyến đó. Trên cơ sở 2 phương án nêu trên, Bộ GTVT và UBND tỉnh Tiền Giang sẽ thống nhất với các bộ, ngành rà soát, lựa chọn phương án triển khai theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Như vậy, trong tổng số 17 trạm BOT có bất cập về vị trí được điểm mặt, Bộ GTVT chỉ đề xuất xóa bỏ đúng một trạm là Trạm BOT La Sơn - Túy Loan và gốp chung trạm BOT Nam Hải Vân.

15 trạm thu phí còn lại vẫn được kiến nghị cho tiếp tục hoạt động dù Bộ GTVT đã thừa nhận có sai phạm, bất cập.