Bộ Y tế đang xây dựng lộ trình miễn viện phí toàn dân theo ba giai đoạn, lần đầu tiên nêu rõ mức tăng BHYT gắn với việc mở rộng quyền lợi khám chữa bệnh.
Tại Hội thảo xin ý kiến về định hướng xây dựng đề án Từng bước thực hiện chính sách miễn viện phí do Bộ Y tế tổ chức mới đây, bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết, đơn vị đang xây dựng lộ trình miễn viện phí toàn dân theo ba giai đoạn.
Trong giai đoạn 2026-2027, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc mỗi năm ít nhất một lần theo nhóm đối tượng ưu tiên. Từ năm 2026, người tham gia BHYT thuộc hộ cận nghèo và người từ 75 tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sẽ được chi trả 100% chi phí trong phạm vi quyền lợi. Mức đóng BHYT dự kiến tăng lên 5,1% từ năm 2027.
Giai đoạn 2028-2030 đặt mục tiêu kéo tỷ lệ chi tiền túi xuống dưới 30%, đồng thời thí điểm sàng lọc 2-3 bệnh được đánh giá là chi phí hiệu quả. Chính phủ cũng cho phép triển khai BHYT bổ sung và đa dạng gói quyền lợi. Từ năm 2030, mức đóng BHYT tăng lên 5,4%.
Sau năm 2030, lộ trình hướng đến bao phủ BHYT toàn dân, mở rộng sàng lọc 3-5 bệnh và miễn viện phí trong gói dịch vụ cơ bản, tiến tới mở rộng theo nguồn lực. Mức đóng dự kiến nâng lên 6% từ năm 2032, song song hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở và hệ thống thanh toán BHYT thông minh, đa tầng.
Người bệnh làm thủ tục khám tại một bệnh viện ở Hà Nội. (Ảnh: Như Loan)
Cùng với điều chỉnh mức đóng, Bộ Y tế đề xuất phát triển BHYT bổ sung, liên kết với bảo hiểm sức khỏe thương mại nhưng tránh chi trùng lặp. Ngành cũng nghiên cứu các nguồn tài chính mới, trong đó có việc thí điểm sử dụng thuế với sản phẩm có hại cho sức khỏe để hỗ trợ quỹ BHYT.
Nhu cầu chăm sóc y tế ngày càng lớn. Năm 2024, cả nước ghi nhận 183,6 triệu lượt khám chữa bệnh, tăng gần 10 triệu lượt so với năm trước. Khoảng 40 triệu người đi khám bằng BHYT thường xuyên, trung bình 4,5 lần/năm. Chi khám chữa bệnh BHYT toàn quốc đạt gần 140.000 tỷ đồng, tăng 15% so với 2023.
Dù tỷ lệ bao phủ BHYT đã cao, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Nguyễn Mạnh Hà cho rằng chi phí y tế vẫn là gánh nặng với nhiều gia đình, đặc biệt nhóm nghèo và dễ tổn thương. Việc từng bước miễn viện phí, theo ông, không chỉ giảm nguy cơ người dân bỏ điều trị mà còn thể hiện ý nghĩa nhân văn, tăng công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế và thúc đẩy hệ thống phát triển bền vững.
Bà Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế, cho rằng miễn viện phí sẽ kéo theo mức chi của quỹ BHYT tăng thêm khoảng 2.700 tỷ đồng mỗi năm theo lộ trình.
Tuy nhiên, lợi ích mang lại cho người dân lớn hơn nhiều khi gánh nặng chi tiền túi giảm mạnh và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản được mở rộng. Chính sách này được kỳ vọng ngăn chặn tình trạng hàng chục nghìn hộ gia đình rơi vào cảnh nghèo hóa vì chi phí điều trị mỗi năm.
Theo bà Phương, miễn viện phí còn góp phần thu hẹp khoảng cách sức khỏe giữa các nhóm thu nhập và vùng miền, tạo điều kiện để mọi người được khám chữa bệnh kịp thời. Khi rào cản tài chính không còn, người dân có xu hướng đi khám sớm hơn, giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn nhẹ, nâng hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ biến chứng, tử vong. Bà nhận định những tác động tích cực này sẽ củng cố niềm tin của người dân vào chính sách an sinh và hệ thống y tế.
