Châu Âu muốn duy trì thỏa thuận hạt nhân với Iran

Châu Âu lên kế hoạch hành đồng vì chương trình hạt nhân của Iran và mong muốn rằng, Iran sẽ sớm trở lại bàn đàm phán về vấn đề này.

Một cuộc họp hội đồng chung về Kế hoạch hành động toàn diện vì Chương trình hạt nhân Iran đã được tổ chức tại Vienna vào ngày 6/12/2019, tại đó các nhà lãnh đạo châu Âu đã làm rõ tình hình và thuyết phục Tehran trở lại bàn đàm phán.

Việc Mỹ trừng phạt Iran đã ảnh hưởng không nhỏ tới liên minh châu Âu. Ủy ban châu Âu đã cho biết rằng, thương mại giữa EU và Iran đã sụp đổ. Trong sáu tháng đầu năm 2019, thương mại song phương giữa 28 thành viên EU và Iran đã giảm xuống còn một phần tư so với cùng kỳ năm 2018.Các quốc gia châu Âu rất coi trọng việc duy trì và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trong chương trình hạt nhân Iran. Tuy nhiên, những nỗ lực này có thể không đủ để giảm bớt thiệt hại cho nền kinh tế Tehran vì các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Từ tháng 1/2019 đến tháng 6/2019, thương mại giữa Iran và EU đã giảm xuống còn 2,558 tỷ euro. Theo báo cáo, xuất khẩu của EU sang Iran trong giai đoạn này đã giảm 53% xuống còn 2,14 tỷ euro, trong khi nhập khẩu từ Iran giảm 93% so với cùng kỳ năm 2018.

Thậm chí, Washington không chỉ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran, mà còn đối với các quốc gia và các công ty tiếp tục quan hệ thương mại với Tehran. Chính vì vậy, cơ chế hỗ trợ thương mại Instex đã được liên minh châu Âu công bố vào cuối tháng 1/2019 được coi là một thách thức đối với Hoa Kỳ.

Cơ chế này sẽ phục vụ các thỏa thuận thương mại mà các công ty châu Âu sẽ ký kết với Iran, chủ yếu là về nguồn cung cấp năng lượng. Tuy nhiên cơ chế này không đủ để vô hiệu hóa hoàn toàn các lệnh trừng phạt mà Trump áp đặt đối với các hoạt động thương mại với Iran.

Châu Âu sẽ bảo vệ một phần lợi ích của các công ty của họ, sẽ tiếp tục một số dự án với Iran. Tuy nhiên, không phải tất cả các công ty lớn nhất sẽ đồng ý tiếp tục hợp tác với Iran, bởi vì họ sợ phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Trong khi đó, Iran đang phục hồi các chương trình hạt nhân. Vào tháng 7/2019, ông Rouhani nói rằng, Iran đã làm giàu uranium và trong những tháng tiếp theo, nước này tiếp tục tăng tỷ lệ làm giàu. Sau hai tháng, sản lượng làm giàu uranium đã tăng gấp 10 lần. Đầu tháng 11/2019, ông Hassan Rouhani đã xác nhận rằng, nhà máy Fordo sẽ tiếp tục trở thành nhà máy làm giàu uranium.

Cùng lúc đó, Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế của Liên Hợp Quốc (IAEA) đã xác nhận thông tin rằng, Iran làm giàu uranium trong một cơ sở lưu trữ hạt nhân bí mật. Theo tình báo phương Tây, nhà kho được tạo ra để phát triển vũ khí hạt nhân.

Minh Tú 08/12/2019