Chuyện gì xảy ra trong sự cố bão mặt trời khiến Airbus triệu hồi 6.000 máy bay?

Airbus, một trong những nhà sản xuất máy bay lớn nhất thế giới, thông báo phát hiện ra lỗ hổng tiềm ẩn trong phần mềm trên máy bay Airbus A320 có thể ảnh hưởng đến 6.000 máy bay chở khách trên khắp thế giới. Lỗ hổng này khiến khả năng điều khiển hoặc ổn định máy bay của phi công có thể gặp trục trặc trong các cơn bão mặt trời.

Airbus ban hành Cảnh báo Vận hành (AOT) toàn cầu kêu gọi tất cả các hãng hàng không đang sử dụng máy bay chở khách A320 ngay lập tức cập nhật phần mềm và phần cứng để bảo vệ máy bay tốt hơn trước nguy cơ nhiễu bức xạ.

Nhiều hãng hàng không trên toàn cầu sử dụng các máy bay bị ảnh hưởng, bao gồm American Airlines, hãng được cho là sở hữu đội bay A320 lớn nhất. Hãng này hiện đã thông báo rằng họ đang tiến hành cập nhật phần mềm cho 340 trong số 480 máy bay.

Tại Mỹ, Delta Air Lines, United Airlines và JetBlue cũng vận hành ba trong số 10 đội bay A320 lớn nhất thế giới.

Trong khi đó, Lufthansa của Đức, IndiGo của Ấn Độ và easyJet của Anh tiết lộ rằng họ sẽ phải ngừng hoạt động một số máy bay chở khách để cập nhật hệ thống máy tính.

Sự cố hạ độ cao khiến 15 người bị thương

Các chuyên gia an toàn trong ngành tin rằng sự cố bắt nguồn từ một chuyến bay của JetBlue từ Cancun, Mexico đến Newark, New Jersey, Mỹ. Chuyến bay đột ngột bị rơi tự do từ độ cao khoảng 10.000 mét xuống 3.000 mét vào ngày 30/10, khiến ít nhất 15 người bị thương.

Một cuộc điều tra liên quan đến Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đã phát hiện ra rằng bức xạ mặt trời mạnh khi đó làm hỏng dữ liệu quan trọng trong hệ thống máy tính điều khiển chuyến bay, khiến máy bay tạm thời mất thông tin định vị chính xác và lao xuống.

Thông tin vô tuyến sau đó cho thấy chiếc A320 phải cân bằng và lấy lại độ cao ở 3.000 mét để máy bay có thể hạ cánh xuống Tampa, Florida. Phi công cũng báo cáo rằng nhiều hành khách đã bị thương, có thể bị thương ở đầu khi máy bay lao xuống gần gần 7.000 mét.

"JetBlue 1230 đang hạ độ cao xuống 3.000 mét, chúng tôi đang cân bằng độ cao. Chúng tôi cần thiết bị y tế, có ít nhất ba người bị thương, có thể bị rách đầu", phi công nói trong đoạn ghi âm thu được từ hệ thống kiểm soát không lưu của CBS42.

A320 gần đây đã trở thành máy bay thương mại bán chạy nhất trong lịch sử, vượt qua cả Boeing 737. Dòng máy bay Airbus A320 bao gồm các mẫu A319, A320 và A321 dài hơn, và hiện có hơn 12.000 chiếc được giao trên toàn thế giới.

Đây là máy bay thân hẹp, hai động cơ, được thiết kế chủ yếu cho các chuyến bay ngắn và trung bình, chẳng hạn như từ New York đến Los Angeles hoặc từ London đến Madrid, và là loại máy bay mà hành khách thường xuyên sử dụng nhất trong các chuyến bay nội địa hoặc khu vực thông thường.

Tùy thuộc vào cách bố trí ghế ngồi của mỗi hãng hàng không, một máy bay dòng A320 có thể chở từ 120 đến 240 hành khách, trở thành phương tiện chủ lực của các hãng hàng không, chuyên chở hàng triệu người mỗi ngày.

Nhiều hành khách trên mạng xã hội bắt đầu tiết lộ rằng các chuyến bay của họ đã bị hủy trong bối cảnh máy bay A320 bị dừng bay hàng loạt.

Trên Reddit, một hành khách được cho là có mặt trên một chiếc A321 cho biết sân bay ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ chật kín máy bay hạ cánh, mặc dù không rõ liệu điều này có liên quan đến sự cố phần mềm của Airbus hay không.

Bão mặt trời ảnh hưởng đến các chuyến bay thế nào?

Bão địa từ, còn gọi là bão mặt trời khi là nguyên nhân chính khiến bức xạ mặt trời tăng vọt, xảy ra khi các vụ phun trào plasma lớn trên mặt trời làm gián đoạn tạm thời từ trường của Trái Đất. Điều này được ví tương tự như một cơn gió làm rung chuyển cột cờ.

Những cơn bão này, do gió mặt trời và các vụ phun trào vật chất tại vành nhật hoa của mặt trời gây ra, thường mất từ ​​một đến năm ngày để đến Trái Đất. Vì vậy các nhà khoa học có thể dự đoán trước các tác động.

Bão mặt trời chủ yếu ảnh hưởng đến máy bay khi có thể gây nhiễu hệ thống liên lạc và dẫn đường, làm tăng mức độ phơi nhiễm bức xạ cho hành khách và phi hành đoàn, và trong một số trường hợp hiếm hoi, gây ra sự cố điện tử. Các hãng hàng không giảm thiểu những rủi ro này bằng cách điều chỉnh đường bay lên độ cao cao hơn hoặc thấp hơn và tránh các vùng cực, sử dụng các phương pháp dẫn đường và liên lạc thay thế, đồng thời theo dõi dự báo thời tiết vũ trụ để đưa ra quyết định.

Bão mặt trời chủ yếu ảnh hưởng đến máy bay khi có thể gây nhiễu hệ thống liên lạc và dẫn đường. (Ảnh minh họa)

Các sự cố tương tự

Năm 2012, Delta Air Lines phải chuyển hướng các chuyến bay vùng cực khi gặp khó khăn liên lạc do một cơn bão mặt trời lớn gây ra. Một sự cố khác vào tháng 5/2025 liên quan đến Jetstar gặp phải tình trạng hoãn chuyến bay và hạ cánh do nhiễu tín hiệu GPS, được cho là do hoạt động mặt trời. Các chuyến bay vẫn an toàn nhờ hệ thống dự phòng, bên cạnh đó cũng có những ý kiến khác về nguyên nhân nhiễu tín hiệu này.

Hai tuần trước, một cơn bão mặt trời nghiêm trọng G4, cấp độ cao thứ hai trong các cơn bão mặt trời, đã tấn công Trái Đất và được cho là sẽ gây ra sự cố mất điện trên diện rộng cho các mạng lưới điện thoại và lưới điện.

Các cơn bão mặt trời trước đây từng gây nhiễu thông tin liên lạc vệ tinh trên toàn thế giới, từng gây ra sự cố ngừng hoạt động với dịch vụ internet Starlink của Elon Musk.