Con cò bé bé - bé Xuân Mai được ra đời trong hoàn cảnh bất ngờ

Nhạc sĩ Lê Xuân Thọ đã sáng tác “Con cò bé bé“ trong cảm xúc “rung động dữ dội“.

Sự ra đời ít người biết của "Con cò bé bé"

con co be be be xuan mai duoc ra doi trong hoan canh bat ngo

Mới đây, nhạc sĩ Lê Xuân Thọ khi tham gia buổi giới thiệu chương trình ca nhạc của Hội nhạc sĩ Hà Nội với chủ đề “Tuổi thơ và hòa bình” đã gây nhiều chú ý với truyền thông. Dù đã 80 tuổi và phải đeo máy trợ thính nhưng ông vẫn tỏ ra rất minh mẫn và nhanh nhẹn.

Là tác giả của nhiều ca khúc thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước nhưng nhạc sĩ Lê Xuân Thọ nổi tiếng nhất với ca khúc “Con cò bé bé” và chùm tác phẩm thiếu nhi “Con tôm”, “Em yêu đường sắt quê em”, “Cánh diều no gió”… gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ.

Khi được hỏi về nguồn cảm hứng sáng tác “Con cò bé bé”, vị nhạc sĩ gạo cội vẫn còn nguyên cảm xúc. Ông kể, bản thân không được học nhạc, cũng không phải nhạc sĩ mà vốn là kỹ sư thiết kế và xây dựng cầu.

Năm 1967, cơ quan ông được lệnh sơ tán về một làng quê thơ mộng nằm bên sông Cà Lồ, thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Nhà ăn ở đầu làng, cuối làng là nơi làm việc nên hôm nào nhạc sĩ cũng phải đi từ đầu làng tới cuối làng để làm việc.

"Một buổi chiều, từ nơi làm việc trở về chỗ ở, thì vô tình tôi đi qua gặp một bà mẹ rất trẻ, rất xinh, tay đang bế một em bé kháu khỉnh. Em bé cứ vươn lên, tay chỉ cành tre khi thấy đàn cò trắng đậu trên đó. Bà mẹ cầm tay con vẫy vẫy theo.

Tôi đi sát lại gần, giơ tay để cầm tay em bé. Em bé rụt tay lại thì vô tình, bàn tay của tôi rơi đúng vào bàn tay bà mẹ trẻ ấy. Khoảnh khắc đó trong tôi rung động dữ dội về mặt tình cảm, tâm lý".

Và thế là ngay đêm hôm đó ông đã viết ca khúc “Mẹ yêu không nào”, sau này đổi tên thành “Con cò bé bé”. Mạch cảm xúc dâng trào nên nhạc sĩ đã viền liền tới 4h sáng là hoàn thành, với ca từ dung dị: “Con cò bé bé/ Nó đậu cành tre/ Đi không hỏi mẹ/ Biết đi đường nào. Khi đi em hỏi/ Khi về em chào/ Miệng em chúm chím/ Mẹ yêu không nào”".

“Con cò bé bé” là ca khúc đầu tiên nhạc sĩ Lê Xuân Thọ sáng tác. Theo ông, mọi người yêu thích nó bởi ca từ đời thường, rất gần gũi, dễ thuộc, giai điệu lại dễ hát, mang tính chất đồng dao.

Sau khi viết xong ca khúc, ngay trong sáng hôm đó nhạc sĩ đạp về về Hà Nội. Khi đến Hồ Tây, ông tình cờ gặp nhạc sĩ Mộng Lân và được hỏi thăm về tình hình sáng tác. Như cách quen thuộc anh em chia sẻ, nhạc sĩ Lê Xuân Thọ tiết lộ mình vừa hoàn thành một tác phẩm "bé tí, xinh xinh" thôi.

Nhạc sĩ Mộng Lân nghe vậy rất tò mò liền nói hát cho ông nghe thử. Sau đó, nhạc sĩ Mộng Lân tấm tắc khen và mời Lê Xuân Thọ vào quán cà phê hàn huyên.

Hai người mượn bút từ cô mậu dịch viên, viết lại bài hát lên mặt sau của vỏ bao thuốc lá. Sau khi chép xong gửi cho Mộng Lân, nhạc sĩ Xuân Thọ cũng không chú ý nhiều. Sau vài tháng, ông bất ngờ nghe thấy bài hát này trên Đài Tiếng nói Việt Nam và vô cùng xúc động.

"Cũng trong năm ấy, tôi nhận được giấy mời đến Nhà hát Lớn nhận giải nhì (không có giải nhất) trong cuộc vận động sáng tác văn học - nghệ thuật cho thiếu nhi do Ủy ban Thiếu niên, nhi đồng toàn quốc tổ chức với ca khúc “Con cò bé bé.".

Nhạc sĩ Lê Xuân Thọ chia sẻ, ông “run cầm cập” khi nhận giải thưởng vì quá bất ngờ và xúc động. Bởi Lê Xuân Thọ biết rằng có rất nhiều nhạc sĩ nổi tiếng không được, trong khi ông chỉ là người sáng tác “tay ngang”. Sau khi nhận được giải thưởng đầy khích lệ này, ông tiếp tục sáng tác và đến nay đã sở hữu hơn 600 ca khúc.

Nói về giải thưởng khi đó, nhạc sĩ Lê Xuân Thọ bật cười: "Giải thưởng có giá trị bằng cái xe đạp phượng hoàng, thời đó thế là lớn lắm. Nhưng có bao nhiêu tôi đem đi khao hết, thậm chí phải bù thêm", tác giả ca khúc hài hước nói.

Đến hiện tại khi nhờ về kỷ niệm sáng tác, nhạc sĩ Lê Xuân Thọ vẫn nhấn mạnh đó khoảnh khắc đẹp, thi vị. Cho đến giờ ông vẫn cảm thấy tiếc vì chưa có cơ hội gặp lại bà mẹ trẻ sau khi sáng tác “Con cò bé bé”.

Xuân Mai và ca khúc thành danh

Xuân Mai sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống về nghệ thuật, cha là ca sĩ Tuấn Cảnh từng theo học trường Văn hóa Nghệ thuật Hà Nội, mẹ cô là nghệ sĩ guitar Thu Thu quê gốc Tiền Giang.

Thường những đứa trẻ khác 1 tuổi mới biết nói, nhưng Xuân Mai thì đã biết bập bẹ gọi "ba, ba" khi 6 tháng tuổi. Đến năm 1 tuổi rưỡi, Xuân Mai đã nói sõi như một đứa trẻ lên hai, lên ba. Mẹ Xuân Mai vẫn đùa rằng, có lẽ chính vì được ở trong phòng thu thường xuyên ngay từ khi nằm trong bụng mẹ, Xuân Mai đã có niềm say mê đặc biệt với âm nhạc.

Lúc Xuân Mai được hơn một tuổi, cha mẹ em đã phát hiện ra năng khiếu âm nhạc của con gái mình. Nhà sẵn có điều kiện thu âm, ca sĩ Tuấn Cảnh và nghệ sĩ guitar Thu Thu đã quyết định thu âm một đĩa nhạc đầu tay cho Xuân Mai, như một món quà kỉ niệm của tuổi thơ cho em sau này.

Đĩa nhạc đó được Tuấn Cảnh mang đi tặng bạn bè trong giới nghệ sĩ và nhận được những lời khen gợi đặc biệt và thích thú. Người này, người kia truyền tai nhau, bắt đầu có những cuộc điện thoại gọi điện đến ngỏ ý mua đĩa nhạc của Xuân Mai.

Chính vì sự nổi tiếng tình cờ này, cha mẹ đã cho Xuân Mai bước vào con đường nghệ thuật khi em mới tròn 2 tuổi. Bài hát đầu tiên cô hát là Con có bé bé, Cháu lên ba... Các album của cô khi đó được phát hành đều có tên là Con cò bé bé nên mọi người quen gọi cô là "con cò bé bé" hay "bé Xuân Mai".

Sau thời gian dài sang Mỹ định cư, lập gia đình và sinh hai con, tháng 3.2018 Xuân Mai mới tái ngộ khán giả trong nước qua phim Cali mùa hoa vàng kể về cuộc sống của người Việt tại Mỹ.

Trong phim, khán giả bất ngờ trước hình ảnh Xuân Mai già dặn, chững chạc và vóc dáng tròn trịa khi vào vai Dung. Nữ ca sĩ chưa có kinh nghiệm đóng phim nhưng hóa thân thành người phụ nữ đanh đá, ghê gớm khá tự nhiên...

Đạo diễn Xuân Phước chia sẻ, đa số cảnh quay Cali mùa hoa vàng được thực hiện tại Mỹ. Xuân Mai đóng phim khi mới sinh con trai đầu lòng. Nữ ca sĩ dễ dàng hóa thân vào nhân vật do kinh nghiệm đóng nhiều MV, clip trước đây.