Cuộc điều tra ‘bất hợp pháp’, truy lùng kẻ giết người hàng loạt khét tiếng ở Mỹ

“Chúng tôi tin rằng cuộc điều tra vượt qua được quy định pháp lý, nhưng có thể công chúng sẽ không tiếp nhận việc này", nhà điều tra vụ Sát nhân bang Golden nói.

Vào tháng 5 năm 1977, con trai của thanh tra Richard Shelby, thành viên của tổ điều tra án giết người và cưỡng hiếp liên hoàn ở Sacramento, California, Mỹ, kinh hãi khi phát hiện một người lạ mặt đang bám bên ngoài mái hiên nhà mình. Kẻ lạ mặt đập mạnh lên mái nhà và chiếu đèn pin khắp phòng ngủ của cậu bé.

Khi thanh tra Shelby tỉnh dậy kiểm tra, kẻ lạ mặt khả nghi đã trốn thoát.

Cùng đêm đó, thủ phạm vụ án ông Shelby đang điều tra đã gây án lần thứ 44, địa điểm chỉ cách nơi ông ở bốn dãy nhà.

Rõ ràng tên tội phạm xảo quyệt này biết rõ nơi người đang truy bắt mình sinh sống, và hắn ngang nhiên tới tận nhà ông để thách thức, chế nhạo cảnh sát.

“Hãy nói với chúng, những con lợn đó,… Người vô tội sẽ phải chết”, tên giết người, sau này được đặt biệt danh là Golden State Killer (Sát nhân bang Golden), để lại lời nhắn cho cảnh sát Sacramento.

Sát nhân bang Golden là tên tội phạm khét tiếng đứng sau hàng loạt vụ hãm hiếp và giết người dã man trên khắp California trong những năm 1970 và 1980. Phải mất hàng thập kỷ cùng quyết tâm truy lùng kẻ ác đến cùng của đội ngũ cảnh sát điều tra, cơn ác mộng của phụ nữ Mỹ mới chấm dứt.

Cuộc điều tra ‘bất hợp pháp’, truy lùng kẻ giết người hàng loạt khét tiếng ở Mỹ - 1

Các bản vẽ chân dung Sát nhân bang Golden được trưng bày tại một cuộc họp báo về cuộc điều tra ở Sacramento, California.

Loạt án mạng không lời giải

Vụ giết người đầu tiên xảy ra vào ngày 11/9/1975, Sát nhân bang Golden bắn chết giáo sư Claude Snelling ngay trước mặt con gái ông tại nhà riêng ở Visalia, California.

Theo các công tố viên tại phiên tòa xử lý vụ việc, thủ phạm đã đá mạnh ba cú vào mặt con gái giáo sư rồi bỏ trốn.

Mùa hè năm 1976, hàng loạt vụ trộm cắp và hãm hiếp đã khủng bố khu vực phía Đông quận Sacramento. Thủ phạm gây ra tất cả vụ việc này đều là cùng một người: “Golden State Killer” khét tiếng.

Theo cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), Sát nhân bang Golden có thói quen đột nhập vào nhà các nạn nhân bằng cách cạy cửa sổ hoặc cửa ra vào khi họ đang ngủ.

Vào ngày 2/2 năm 1978, Sát nhân bang Golden bắn chết cặp vợ chồng Brian và Katie Maggiore khi họ đang dắt chó đi dạo ở khu phố Rancho Cordova, Sacramento. Sau đó, nhiều vụ trộm cắp liên tiếp diễn ra ở khu vực phía Bắc California. Vụ việc leo thang thành hàng loạt án hãm hiếp và giết người dọc theo bờ biển bang này.

Nạn nhân thường là các cặp vợ chồng. Thủ phạm sẽ trói cả hai nạn nhân, hãm hiếp người phụ nữ rồi giết họ. Sau khi thực hiện tội ác, đôi khi hắn sẽ lấy đồ trang sức, giấy tờ tùy thân, tiền mặt và tiền xu từ nhà của các nạn nhân.

Từ cuối tháng 12/1979 đến tháng 7/1981, California tiếp tục chứng kiến thêm 5 vụ án kinh hoàng với 8 người chết.

Trong gần 5 năm sau, công chúng không thấy bóng dáng Sát nhân bang Golden trên bản tin mới nữa. Những tưởng vụ việc đã lắng xuống cho đến tháng 5/1986, khi cô bé Janelle Cruz, 18 tuổi, bị giết. Các công tố viên cho biết Cruz đã bị trói, hãm hiếp và đánh đập dã man vào mặt và đầu trước khi bị giết hại tại nhà riêng.

Vụ giết Janelle Cruz như thể sự trỗi dậy của một cơn ác mộng, thảm kịch của cô bé tội nghiệp vẫn ám ảnh California trong nhiều thập kỷ tiếp theo, dù Sát nhân bang Golden không công khai gây án thêm một lần nào nữa.

Tên của hắn chỉ xuất hiện trở lại trước công chúng trong cuộc điều tra lịch sử vào năm 2018.

Cuộc điều tra ‘bất hợp pháp’, truy lùng kẻ giết người hàng loạt khét tiếng ở Mỹ - 2

Nạn nhân Katie Maggiore và chồng cô, Brian Maggiore.

Sát nhân bang Golden là ai?

Mùa hè năm 2018, cựu cảnh sát 74 tuổi Joseph James DeAngelo Jr được xác nhận chính là tên Sát nhân bang Golden. Hắn bị bắt và phải nhận nhận 26 tội danh giết người và bắt cóc cùng hành vi bạo lực đối với 61 người khác. Vào tháng 8 cùng năm, hắn ta phải đối mặt với các nạn nhân của mình và thành viên gia đình của họ tại tòa án.

DeAngelo sinh ra ở bang New York và tốt nghiệp trung học ở phía đông Sacramento. Hắn từng nhập ngũ vào hải quân và chiến đấu tại Việt Nam, sau đó trở về và lấy bằng cử nhân hình sự.

Từ năm 1973 đến năm 1976, ông làm cảnh sát ở Exeter, California, gần thành phố Visalia. Tại đây, người đàn ông này đã thực hiện tới 85 vụ trộm và một vụ giết người.

Từ năm 1976, DeAngelo làm cảnh sát ở Auburn, California, cho tới khi hắn bị đuổi việc vì tội trộm cắp.

Phần lớn các vụ hãm hiếp xảy ra trong những năm DeAngelo là cảnh sát. Từ tháng 12/1979 đến tháng 5/1986, hắn liên tiếp giết 10 người ở California. Sau nhiều năm điều tra, cảnh sát mới xác định được tất cả vụ việc này đều do cùng một người gây ra. Joseph DeAngelo không chỉ tàn nhẫn mà còn rất mưu mô và cẩn trọng, chính điều này đã khiến vụ bắt giữ hắn trở thành một trong những sự kiện khiến người dân Mỹ chấn động.

Cựu cảnh sát 74 tuổi Joseph James DeAngelo Jr được xác nhận chính là tên Sát nhân bang Golden.

Cuộc điều tra “bất hợp pháp”

Vụ bắt giữ kịch tính tên cưỡng hiếp và giết người hàng loạt Joseph DeAngelo vào năm 2018 đã gây kinh ngạc cho công chúng do tổ điều tra cho biết họ bắt được thủ phạm bằng cách khai thác công nghệ gen di truyền DNA vốn được hàng triệu người Mỹ sử dụng để kiểm tra huyết thống của họ.

Tiết lộ này làm dấy lên cuộc tranh luận dữ dội về quyền riêng tư cũng như tính bảo mật của các công ty về gen.

Cảnh sát và công tố viên cho biết cuộc điều tra dựa trên thông tin di truyền do người dân tự nguyện công khai. Nhưng trên thực tế, cuộc điều tra xâm nhập sâu hơn, được tiến hành mà không có lệnh chính thức, và có thể vi phạm chính sách bảo mật của ít nhất một công ty DNA.

Cuộc điều tra ‘bất hợp pháp’, truy lùng kẻ giết người hàng loạt khét tiếng ở Mỹ - 4

Một phòng lưu giữ bằng chứng từ cuộc điều tra Sát nhân bang Golden.

Cuộc điều tra bắt đầu vào năm 2017, khi Paul Holes, trưởng phòng pháp y của văn phòng luật sư quận Contra Costa, Bắc California, sử dụng DNA còn sót lại từ các vụ cưỡng hiếp do Sát nhân bang Golden gây ra để lập hồ sơ nhiễm sắc thể Y. Ông Holes còn tìm thấy một phần DNA trùng khớp với hồ sơ trên trang web Ysearch.org do công ty FamilyTreeDNA sở hữu.

Khi cảnh sát gửi DNA từ bộ tài liệu cưỡng hiếp đến FamilyTreeDNA, công ty này đã lập hồ sơ DNA và cho phép cơ quan hành pháp lập tài khoản giả để tìm kiếm đối tượng phù hợp với hồ sơ trong số khách hàng của họ.

Cuộc tìm kiếm đã dẫn ông Holes và tổ điều tra đến với một cụ ông trong viện dưỡng lão ở Oregon. Nhưng hóa ra ông lão chỉ là họ hàng xa với hung thủ, hai người không có người nhà chung nào trong 900 năm trở lại đây. Cuộc điều tra dường như đi vào ngõ cụt, và nguồn tài trợ cho các dự án DNA đều cạn kiệt. Lúc đó, một luật sư FBI ở Los Angeles mang tên Steve Kramer quyết định tham gia hỗ trợ việc truy bắt cơn ác mộng của phụ nữ Mỹ.

Holes và Kramer tìm tới các quận mà Sát nhân bang Golden từng gây án để tìm thêm mẫu DNA. Tại quận Ventura, họ tìm được tài liệu và vật chứng từ vụ cưỡng hiếp và giết hại vợ chồng Charlene và Lyman Smith năm 1980.

Theo hồ sơ điều tra ghi lại, điều tra viên Steve Rhods của văn phòng luật sư quận Ventura đã nhận được đơn chấp thuận từ các cơ quan chức năng của quận và thành phố để mở "cuộc điều tra phả hệ di truyền”.

Ông Rhods đã giúp Holes và Kramer gửi DNA chiết xuất từ tinh dịch của kẻ giết người đến hai phòng thí nghiệm, một nơi nằm ở trường đại học, còn lại là phòng thí nghiệm thương mại liên kết với FamilyTreeDNA.

Tiếp đó, hồ sơ DNA của Sát nhân bang Golden được so sánh bằng máy tính với hồ sơ của 2 triệu khách hàng khác ở công ty FamilyTreeDNA. Từ phép so sánh này, công ty đã bí mật cung cấp cho đội ngũ điều tra một danh sách những người có thể có quan hệ gần với thủ phạm, bao gồm tên và các thông tin cá nhân khác.

Tuy nhiên, biện pháp này chỉ dẫn tới những người anh em họ ba đời của thủ phạm.

Vào tháng 2/2018, bà Barbara Rae-Venter, một chuyên gia về phả hệ giúp đỡ nhóm điều tra đã tự cung cấp DNA pháp y lấy từ FBI cho công ty DNA MyHeritage, và tìm ra một trường hợp trùng khớp gần hơn nhiều. Bản ghi chép cuộc điều tra được soạn bởi văn phòng luật sư quận Ventura lưu ý rằng cuộc tìm kiếm này đã vi phạm các chính sách bảo mật của MyHeritage.

Hành động bất chấp các quy định pháp lý của bà Rae-Venter đã đưa cuộc điều tra tiến một bước dài.

Chính bà Rae-Venter cũng thừa nhận đã sử dụng tài khoản cá nhân của mình trên MyHeritage và không hề thông báo cho công ty. Chỉ khi tìm ra manh mối, bà mới gửi email thông báo và yêu cầu MyHeritage hợp tác.

Lượt tìm kiếm lần này dẫn tới những người anh em họ của thủ phạm. Từ đó, bà Rae-Venter lên danh sách một nhóm nghi phạm mà các nhà điều tra đặt biệt danh là “gia đình Wright".

Một tháng sau, FBI tìm đến một trong những người chị em thuộc gia đình Wright ở Orange, California. Sau khi tra hỏi, cuộc điều tra xác định những người anh họ của người phụ nữ mới là nghi phạm giết người hàng đầu.

Chỉ có sáu anh em họ nam là phù hợp với điều kiện của tên giết người bí ẩn. FBI đã kiểm tra hồ sơ bằng lái xe của họ, và chỉ một trong sáu người đàn ông đó có đôi mắt xanh phù hợp với hồ sơ về Sát nhân bang Golden: đó là DeAngelo.

Sau khi xác định mục tiêu, đội điều tra phải nhờ tới sự giúp đỡ của một tài xế xe chở rác để lấy những món đồ có DNA từ thùng rác của DeAngelo. Các cảnh sát và chuyên gia mất thêm 10 ngày để theo dõi. Cuối cùng, họ cũng xác nhận Joseph James DeAngelo Jr chính là Sát nhân bang Golden.

Cuộc điều tra ‘bất hợp pháp’, truy lùng kẻ giết người hàng loạt khét tiếng ở Mỹ - 5

Hiện Joseph DeAngelo đang thụ án 26 bản án chung thân tại nhà tù Bang California ở Corcoran, California.

Sự thật là điều quan trọng nhất

DeAngelo, lúc đó 75 tuổi, đã nhận tội trước khi ra tòa. Do thời hạn của California đối với các vụ án hiếp dâm trước năm 2017, DeAngelo không bị buộc tội về các vụ hãm hiếp chết người mà ông ta thực hiện trong những năm 1970. Ông ta chỉ phải chịu trách nhiệm cho 13 vụ bắt cóc.

Hiện DeAngelo đang thụ án 26 bản án chung thân tại nhà tù Bang California ở Corcoran, California, và không có khả năng được ân xá.

Tuy nhiên, việc xâm nhập vào cơ sở dữ liệu của người dân để bắt kẻ giết người hàng loạt đã gây ra hàng loạt cuộc tranh luận về đạo đức. May mắn là tính hợp pháp của cuộc điều tra vẫn chưa phải đối mặt với những thách thức pháp lý nghiêm trọng.

Trước các ý kiến chất vấn, pháp y Holes và luật sư Kramer chia sẻ rằng trong quá trình điều tra, họ đã cân nhắc kỹ về tính hợp pháp của những gì họ dự định làm. Cả hai người hiểu rằng biện pháp truy vết tội phạm này có thể sẽ vấp phải nhiều sự phản đối.

“Chúng tôi hoàn toàn tự tin rằng cuộc điều tra sẽ vượt qua được quy định pháp lý. Nhưng chúng tôi cũng hiểu rằng có thể công chúng sẽ không tiếp nhận việc này", ông Holes nói.

Bà Debbi Domingo McMullan, người có con gái bị DeAngelo cưỡng hiếp và đánh đập đến chết vào năm 1981, đã lên tiếng ủng hộ cuộc điều tra và khuyến khích người dân nê cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân cho cơ quan hành pháp khi cần thiết để giúp điều tra các vụ án khác.

“Sau cùng, sự thật mới là điều quan trọng nhất", bà McMullan, người luôn tin rằng cuộc điều tra phả hệ là sự chiến thắng công lý, nói.

TRẦN TRANG