Đặc vụ CIA giúp kết nối đàm phán cho cuộc gặp Trump - Kim

Ít ai biết đến Andrew Kim cho đến khi ông xuất hiện gần như trong mọi cuộc gặp giữa Mỹ và Triều Tiên với vai trò kết nối đàm phán.

dac vu cia giup ket noi dam phan cho cuoc gap trump kim

Đặc vụ CIA Andrew Kim (trái) ngồi cạnh Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong cuộc gặp với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un ở Bình Nhưỡng hồi tháng trước. Ảnh: Korean Central Television.

Các hoạt động ngoại giao gấp rút giữa Mỹ và Triều Tiên trước cuộc gặp thượng đỉnh vào tuần tới ở Singapore đã hé lộ rõ chân dung của một đặc vụ Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) ít được biết đến nhưng lại là người đóng vai trò trung gian quan trọng trong việc đàm phán sắp xếp cuộc gặp thượng đỉnh này.

Sau nhiều năm làm việc thầm lặng ở bộ phận nghiên cứu Triều Tiên tại CIA, Andrew Kim đã lộ diện khi tháp tùng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo dự các cuộc họp quan trọng với các quan chức Bình Nhưỡng, theo Bloomberg. Tuần trước, ông có mặt trong cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và đặc sứ cao cấp Triều Tiên Kim Yong-chol tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng và giúp Trump chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un ở Singapore.

Đầu mối kết nối đàm phán

Nếu Pompeo đã trở thành cánh tay phải của Trump trong các cuộc đàm phán với Triều Tiên thì Andrew Kim cũng có vai trò quan trọng không kém Ngoại trưởng Mỹ.

"Trên thực tế, giờ đây, ông ấy là đầu mối kết nối các cuộc đối thoại với Triều Tiên. Tôi không ngạc nhiên khi ai đó nói Andrew Kim là nhân tố có sức ảnh hưởng nhất hiện nay", Rexon Ryu, đối tác ở tổ chức tư vấn Asia Group, cựu chánh văn phòng Lầu Năm Góc, bình luận.

Vai trò gia tăng của Kim đã đẩy những nhà hoạch định chính sách và nhà ngoại giao dày dạn kinh nghiệm Mỹ ra rìa. Đây là một diễn biến bất ngờ, phá vỡ tiền lệ trong nhiều thập kỷ đối đầu giữa Mỹ với mối đe dọa hạt nhân từ Triều Tiên.

Là người nói tiếng Triều Tiên lưu loát và từng giữ chức trạm trưởng CIA ở Seoul, ông đã giành được sự tin tưởng của các quan chức cấp cao từ hai miền Triều Tiên. Quay trở lại Washington, ông đã tiếp cận một kênh bí mật mà CIA sử dụng để duy trì liên lạc với Bình Nhưỡng dưới cả thời Barack Obama lẫn Trump.

Andrew Kim lần đầu tiên gây chú ý khi truyền thông nhà nước Triều Tiên đăng một bức ảnh chụp ông đang dự cuộc gặp giữa Pompeo với Kim Jong-un trong chuyến thăm Bình Nhưỡng hồi tháng 5. Một bức ảnh khác của hãng tin AP ghi lại cảnh ông đứng trên trên đường băng khi Pompeo đáp xuống Bình Nhưỡng trong cùng chuyến thăm đó.

Một bức ảnh được chụp tại bữa tiệc tối giữa phái đoàn Pompeo với các quan chức Triều Tiên cho thấy Andrew Kim ngồi bên chiếc bàn la liệt đồ ăn, ngay sát cạnh Kim Yong-chol, cố vấn cấp cao của Kim Jong-un, người sau đó gặp Pompeo và Trump tại New York và Washington.

Một quan chức Nhà Trắng giấu tên cho biết đặc vụ Kim sử dụng tiếng Triều Tiên trong các cuộc gặp giữa Pompeo với phái đoàn Triều Tiên để bảo đảm các phiên dịch viên chuyển tải chính xác thông điệp trao đổi giữa đôi bên.

Tuy nhiên, quan chức Nhà Trắng này cũng lưu ý rằng đặc vụ Kim còn làm nhiều việc hơn là chỉ phục vụ với vai trò phiên dịch viên. Ông sử dụng kiến thức tích lũy trong nhiều thập kỷ để giúp chính quyền Trump dự báo ý đồ của Triều Tiên trước cuộc gặp thượng định ở Singapore.

CIA không cho phép đặc vụ Kim trả lời phỏng vấn và thảo luận bất cứ chi tiết nào về lịch sử hoạt động của ông ngoài việc mô tả Kim là một đặc vụ kỳ cựu. Những người quen biết Kim cũng từ chối nói về ông vì bản chất công việc ông đang thực hiện cũng như vì tình trạng các cuộc đàm phán hiện nay với Triều Tiên vẫn vô cùng mong manh.

James Clapper, cựu giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia Mỹ dưới thời chính quyền Obama cũng xua tay trước các câu hỏi về Kim trong cuộc phỏng vấn hồi đầu tuần ở Washington nhưng vẫn để lộ vài chi tiết.

"Ông ấy xuất sắc, thực sự xuất sắc. Ông ấy rất hiểu biết thực tế về Triều Tiên", Clapper nói.

Được truyền thông Hàn Quốc kính trọng

Andrew Kim dự bữa tiệc tối giữa Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo với các quan chức Triều Tiên tại Bình Nhưỡng. Ảnh: US State Department.

Sinh ra ở Triều Tiên, Andrew Kim học trong thời gian ngắn ở trường trung học Seoul, một ngôi trường danh giá ở Hàn Quốc. Kim là một người bà con của Chung Eui-yong, cố vấn an ninh quốc gia Hàn Quốc. Tờ Chusun Ilbo cho hay Chung là anh em họ bên mẹ Kim.

Kim đã dành trọn sự nghiệp ở CIA và về hưu khi đã vươn lên đến chức vụ trạm trưởng CIA ở Seoul. Sau đó, ông được mời quay trở lại để lãnh đạo Trung tâm Sứ mệnh Triều Tiên, một cơ quan mà Pompeo thành lập vào tháng 5/2017 lúc ông còn làm giám đốc CIA.

Theo một nguồn tin am hiểu vấn đề, Pompeo chọn Kim theo lời khuyên từ Phó giám đốc CIA Gina Haspel. Giờ đây, Haspel đã lên nắm ghế giám đốc CIA.

Kể từ khi lộ diện, Kim nhận được sự kính trọng trên truyền thông Hàn Quốc. Ông gây chú ý một phần nhờ mái tóc xám bạc. Đài truyền hình KBS nói ông còn được biết đến với biệt danh "Thần chết", một cách để mô tả những quan điểm diều hâu của ông đối với vấn đề Triều Tiên.

Sự tin tưởng mà Pompeo dành cho Kim giờ đây mạnh đến nỗi ông đưa Kim theo dự hầu hết các cuộc họp của mình về vấn đề Triều Tiên hay với các quan chức Triều Tiên và cả với Trump.

Một quan chức Mỹ tiết lộ Kim giúp Pompeo báo cáo trực tiếp với Tổng thống trong thời gian Nhà Trắng chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh Trump - Kim và ông sẽ gia nhập phái đoàn Mỹ trong chuyến đi đến Singapore.

Vai trò nổi bật như vậy dành cho một đặc vụ CIA đã vấp phải sự phản đối ngay cả ở những cựu sĩ quan CIA vì họ cho rằng Kim thiếu kinh nghiệm về chính sách.

"Điều này dường như bất thường", Bruce Klingner, cựu phó trưởng đại diện CIA tại Hàn Quốc hiện là học giả tại Quỹ Heritage, nhận xét.

"Cũng giống như cách mà cộng đồng chính sách được giả định là không nên tác động đến cộng đồng tình báo, cộng đồng tình báo chỉ cung cấp thông tin để giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra những quyết định sáng suốt nhất có thể nhưng không nên cung cấp lời khuyên", Klingner nói.

Tuy vậy, Klingner đánh giá việc Kim góp mặt trong các cuộc họp về Triều Tiên và kiến thức sâu rộng của ông về Triều Tiên là vô giá. "Chúng tôi xem Triều Tiên như mục tiêu khó nhằn nhất trong các mục tiêu khó. Lấy được thông tin quý giá về Triều Tiên là điều cực kỳ nan giải", ông kể về khoảng thời gian còn làm việc cho CIA.