Đằng sau lệnh ân xá cho Phó Chủ tịch Samsung Lee Jae-yong

Ngày 13-8, ông Lee Jae-yong - Phó Chủ tịch Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc), người giàu thứ 202 trên thế giới, đã được ân xá tha tù trước thời hạn. Quyết định ân xá này được đánh giá là đúng thời điểm và “lợi cả đôi đường”.

Phó Chủ tịch Samsung Lee Jae-yong được ân xá tha tù sớm vào ngày 13-8-2021

“Tôi đã gây ra quá nhiều lo lắng cho người dân. Tôi thực sự xin lỗi. Tôi đang lắng nghe những quan tâm, chỉ trích, lo lắng và đặt nhiều kỳ vọng vào tôi. Tôi sẽ làm việc chăm chỉ” - đó là câu đầu tiên của ông Lee Jae-yong trước giới phóng viên và những người ủng hộ khi bước chân ra khỏi trại giam ở phía Nam Seoul ngày 13-8.

Theo tạp chí Forbes, ông Lee Jae-yong năm nay 53 tuổi, có khối tài sản ròng là 11,4 tỷ USD. Ông Lee đã bị bỏ tù vào tháng 1-2021 vì tội hối lộ, tham ô và các tội danh khác liên quan đến vụ bê bối tham nhũng khiến cựu Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye mất chức và vướng vào vòng lao lý. Ông Lee đã có hành vi hối lộ Tổng thống để đảm bảo sự ủng hộ của chính phủ trong việc sáp nhập 2 chi nhánh của Samsung nhằm thắt chặt quyền kiểm soát của ông đối với tập đoàn này năm 2015. Phó Chủ tịch Samsung ban đầu bị kết án 5 năm tù giam. Sau khi kháng cáo, ông Lee được giảm án và thụ án 1 năm. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao đã yêu cầu xét xử lại và Tòa án Tối cao Seoul phán quyết ông Lee tiếp tục ngồi tù 2,5 năm vào đầu năm 2021.

Bộ Tư pháp Hàn Quốc hôm 9-8 thông báo, doanh nhân này sẽ nằm trong số 800 phạm nhân được tha tù sớm vì lo ngại về ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đối với nền kinh tế. Những tháng gần đây, lãnh đạo doanh nghiệp và các thành viên chủ chốt trong chính phủ của ông Moon đã tán thành việc thả tự do sớm cho ông Lee Jae-yong vì lo ngại về khoảng trống lãnh đạo tại tập đoàn lớn nhất Hàn Quốc này.

Trong thời gian ông Lee Jae-yong ở trong tù, Samsung đã báo cáo lợi nhuận tăng mạnh. Dù đại dịch Covid-19, nhu cầu đối với các sản phẩm điện tử tiêu dùng và chíp trong các thiết bị máy tính vẫn tăng thêm. Nhưng cũng có quan điểm cho rằng, án tù của ông Lee đã làm tổn hại đến tốc độ đầu tư của Samsung khi hãng này cần phải chi mạnh tay để duy trì khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực bán dẫn và các công nghệ khác.

Ông Lee Jae-yong là người thừa kế thế hệ thứ ba của đế chế Samsung, kinh doanh đủ mọi lĩnh vực từ công nghệ, xây dựng và dịch vụ tài chính đến bệnh viện, công viên giải trí, câu lạc bộ bóng chày và bóng đá. “Viên ngọc quý” của Tập đoàn Samsung Electronics đại diện cho khoảng 20% giá trị thị trường chứng khoán và chiếm 1/4 tổng kim ngạch xuất khẩu Hàn Quốc. Việc ân xá cho ông Lee Jae-yong lần này đánh dấu một bước ngoặc đối với chính phủ của Tổng thống Moon Jae-in, người sau khi đắc cử vào năm 2017 đã cam kết hạn chế sự thái quá của các “Chaebol” (các tập đoàn gia đình của Hàn Quốc) và chấm dứt mối quan hệ thân thiết của họ với chính phủ. Ông Park Soo-hyun - người phát ngôn Tổng thống Moon Jae-in khẳng định, ông Lee được thả vì lợi ích quốc gia.

Việc trả tự do cho ông Lee Jae-yong được đánh giá là tạo thuận lợi về mặt chính trị đối với Tổng thống Moon sau khi các cuộc thăm dò gần đây cho thấy, công chúng Hàn Quốc - nhiều năm không có các cuộc biểu tình giận dữ tràn ngập đường phố với hàng triệu người biểu tình trong năm 2016 và 2017 - phần lớn ủng hộ việc trả tự do cho ông Lee. Một số chuyên gia nhận định, với cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo diễn ra vào tháng 3-2022, đảng cầm quyền hy vọng sẽ giành được phiếu bầu trong số hàng triệu người Hàn Quốc sở hữu cổ phiếu của Samsung.

Mặc dù ông Lee luôn nắm quyền kiểm soát Samsung bất kể nhà tài phiệt này đang ở trong phòng họp hội đồng quản trị hay phòng giam, nhưng không rõ ông có thể chính thức tiếp tục vai trò quản lý của mình nhanh như thế nào. Ông sẽ cần Bộ trưởng Tư pháp chính thức chấp thuận cho việc đi làm trở lại, bởi những người bị kết án vì các tội tài chính lớn không được trở lại làm việc trong 5 năm sau khi được trả tự do. Nhân vật này cũng được yêu cầu báo cáo trước với văn phòng ân xá nếu có kế hoạch chuyển nơi cư trú hoặc rời khỏi đất nước trong 1 tháng.

(Theo AP/Al Jazeera)