Đề xuất cơ quan thuế thu tiền bảo hiểm xã hội gây ý kiến trái chiều

Bộ Tài chính cho rằng việc cơ quan thuế đồng thời thu tiền đóng bảo hiểm sẽ giúp đơn giản hóa công tác quản lý.

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi), trong đó đề xuất phương án cơ quan thuế sẽ đồng thời thu thuế và thu tiền đóng bảo hiểm bắt buộc của chủ sử dụng lao động; phương án còn lại là giữ như hiện hành, cơ quan thuế và cơ quan bảo hiểm phối hợp quản lý.

Theo Bộ Tài chính, thông qua việc hợp nhất như trên, mã số thuế của cá nhân có thể dùng làm mã quản lý bảo hiểm xã hội và số sổ bảo hiểm, số thẻ bảo hiểm y tế. Điều này giúp đơn giản hóa trong công tác quản lý cũng như khai, nộp thuế và bảo hiểm xã hội.

Cùng với đó, do chỉ còn một đầu mối thu cả hai khoản tiền, nên cũng chỉ cần một cơ quan thanh kiểm tra đơn vị sử dụng lao động về thực hiện chính sách thuế và bảo hiểm.

Tuy nhiên, Ban soạn thảo cho hay, nếu ngành thuế đồng thời thu thuế và bảo hiểm xã hội sẽ cần thời gian để cập nhật nghiệp vụ bảo hiểm và sắp xếp, tổ chức lại bộ máy của hai cơ quan,điều chuyển lao động sau khi chuyển đổi mô hình.

de xuat co quan thue thu tien bao hiem xa hoi gay y kien trai chieu

Cần kết nối thông tin thu thuế và bảo hiểm xã hội để bảo vệ quyền lợi của người lao động. Ảnh minh họa: Xuân Hoa.

Liên quan đến vấn đề trên, ông Mai Đức Chính - Phó chủ tịch Tổng liên đoàn lao động Việt Nam nhận định, lâu nay doanh nghiệp luôn có hai sổ lương; một sổ lương kê khai đóng bảo hiểm với tiền rất thấp, chủ yếu tương đương mức lương tối thiểu vùng, một sổ lương khác doanh nghiệp thực trả cho người lao động cao hơn rất nhiều, thông qua nhiều loại phụ cấp, hỗ trợ khác nhau.

"Do đó, chúng ta phải tiến tới liên thông kết nối thông tin thu thuế và bảo hiểm xã hội, để thu bảo hiểm theo tiền lương doanh nghiệp kê khai thuế. Khi đó, doanh nghiệp quyết toán chi phí lao động bao nhiêu sẽ phải đóng bảo hiểm bấy nhiêu, không còn chuyện hai sổ lương nữa", ông nói.

"Đa số các nước thu thuế và bảo hiểm ở hai cơ quan riêng biệt"

Bà Nguyễn Thị Minh - Thứ trưởng Tài chính, Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội VN, cho rằng ngành thuế theo dõi đầu mối doanh nghiệp còn bảo hiểm xã hội theo dõi đến từng cá nhân người lao động suốt cả cuộc đời cho đến khi chi trả lương hưu, tử tuất. Hơn nữa, thu thuế chỉ có một quy trình, trong khi thu bảo hiểm có từ 8-9 quy trình như tư vấn, hướng dẫn, lập danh sách, xét duyệt, thẩm định và chi trả chế độ. Như vậy, không thể chuyển toàn bộ nhiệm vụ của bảo hiểm xã hội sang ngành thuế được. “Cải cách là rất tốt, nhưng phải thận trọng, tránh để đưa vào luật rồi khó thực hiện, lại phải sửa", bà Minh bày tỏ.

Theo ông Doãn Mậu Diệp - Thứ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội, đa số các quốc gia hiện vẫn thu bảo hiểm xã hội và thuế theo hai cơ quan riêng biệt. Đơn cử Nhật Bản quy định cơ quan bảo hiểm chịu trách nhiệm vận hành hệ thống hưu trí quốc gia, quản lý về đối tượng tham gia bảo hiểm, quỹ bảo hiểm xã hội, quản lý lịch sử tham gia bảo hiểm của người lao động, tư vấn các chế độ hưu trí, tính toán và chi trả các chế độ bảo hiểm. Tương tự với Trung Quốc, Hàn Quốc.

Do vậy, ông Diệp cho rằng đề xuất trên cần phải được cân nhắc, bởi chỉ cơ quan bảo hiểm xã hội mới theo dõi được lịch sử tham gia bảo hiểm của người lao động để giải quyết các chế độ như hưu trí.

“Nếu chuyển thu bảo hiểm xã hội sang cơ quan thuế sẽ dễ phát sinh những hệ luỵ, thậm chí có thể sau 5 năm đã phải sửa đổi lại”, ông Diệp bày tỏ.

Bà Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Khoa học Lao động và xã hội cũng cho rằng, không nên hợp nhất cơ quan thuế và bảo hiểm xã hội, vì thuế thu cho ngân sách, còn bảo hiểm xã hội thu cho người lao động tích cóp về sau.

"Nếu hợp nhất như đề xuất, cũng chỉ thu xong rồi chuyển tiền cho ngành bảo hiểm xã hội quản lý, như vậy đâu cần hợp nhất, chỉ cần thêm chức năng cho thuế thu hộ", bà Hương nói.

Ngoài ra, theo bà Hương, khi hợp nhất cũng chỉ phần bảo hiểm xã hội bắt buộc, còn bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế vẫn phải có bộ phận của Bảo hiểm xã hội thực hiện, "như vậy lại phình bộ máy thêm".