Doanh nghiệp Việt xây dựng trí tuệ nhân tạo có chủ quyền

Chiến lược đưa AI vào thực tiễn

Theo World AI Index Survey 2025, Việt Nam hiện xếp thứ 6/40 quốc gia về mức độ sẵn sàng và ứng dụng AI, thuộc nhóm 10 nước dẫn đầu toàn cầu. Trong Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo đến năm 2030 ban hành năm 2021, Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hình thành 10 thương hiệu AI tầm khu vực, 3 trung tâm quốc gia về lưu trữ dữ liệu và vươn lên nhóm 50 quốc gia hàng đầu thế giới về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI.

Tại kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV sắp tới, Chính phủ dự kiến trình Quốc hội thông qua Luật về AI, tạo hành lang pháp lý cho giai đoạn phát triển mới. Đồng thời, Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI đến năm 2030 cũng sẽ được cập nhật mới, phù hợp với xu hướng phát triển mới.

Cùng với đó là các chương trình đào tạo nguồn nhân lực số, xây dựng đội ngũ kỹ sư, chuyên gia công nghệ chất lượng cao, cũng như phong trào “Bình dân học vụ số” nhằm phổ cập kỹ năng số và AI cho toàn dân. Việc hợp tác với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, như NVIDIA đã được chú trọng nhằm thúc đẩy hạ tầng và ứng dụng AI.

Những nỗ lực trên cho thấy Chính phủ đã có những chuẩn bị đồng bộ và quyết tâm cao trong việc chuyển ứng dụng AI thành động lực tăng trưởng. Mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã đề nghị NVIDIA hỗ trợ Việt Nam phát triển AI có chủ quyền, phối hợp với các đối tác trong nước để ứng dụng AI vào mọi lĩnh vực kinh tế, đồng thời xây dựng các giải pháp AI cấp quốc gia.

Theo các chuyên gia, việc xây dựng AI có chủ quyền đặc biệt quan trọng, không chỉ giúp một quốc gia bảo vệ dữ liệu nhạy cảm và duy trì an ninh số, mà còn bảo đảm rằng những công nghệ cốt lõi được phát triển phù hợp với ngôn ngữ, văn hóa và nhu cầu nội tại.

Phó Tổng giám đốc Tập đoàn FPT kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Phần mềm FPT Phạm Minh Tuấn cho biết, AI có tính chủ quyền sẽ là nhân tố vô cùng quan trọng để thúc đẩy, giúp đất nước bắt kịp các quốc gia phát triển.

Doanh nghiệp nỗ lực tự chủ AI

Vấn đề AI có chủ quyền đã được các doanh nghiệp xác định là mục tiêu chiến lược xuyên suốt, từ việc đầu tư hạ tầng, mở rộng hợp tác quốc tế đến phát triển sản phẩm. Tuy nhiên Việt Nam còn đang thiếu vắng các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) chuyên biệt về tiếng Việt, do người Việt phát triển.

Có thể kể đến VNG, doanh nghiệp có những đầu tư mạnh mẽ cho AI khi đề ra chiến lược “AI first” và đặt mục tiêu trở thành công ty về AI trong 5 năm tới. GreenNode, thành viên của VNG đã hợp tác với NVIDIA khai trương hạ tầng AI Cloud tại Bangkok (Thái Lan) tháng 6-2024, một trong những hạ tầng AI Cloud quy mô lớn đầu tiên của Đông Nam Á để sẵn sàng cho giai đoạn bùng nổ ứng dụng AI.

GreenNode đã ra mắt GreenMind, mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) mã nguồn mở đầu tiên chuyên biệt cho tiếng Việt, được tích hợp trên NVIDIA Nim - nền tảng tập hợp các mô hình AI đạt chuẩn quốc tế dành cho doanh nghiệp.

Theo Giám đốc sản phẩm GreenNode Vũ Thanh Tùng, GreenMind phù hợp để các doanh nghiệp Việt Nam tích hợp vào trợ lý AI, các chatbot tương tác theo ngữ cảnh, hệ thống tìm kiếm và khai thác tài liệu chuyên sâu, cũng như các ứng dụng cần khả năng suy luận phức tạp bằng tiếng Việt như logic, toán học và phân tích tình huống. Sự ra đời của GreenMind là đóng góp quan trọng trong hành trình hiện thực hóa tầm nhìn về AI có chủ quyền tại Việt Nam.

Chủ tịch Hội đồng quản trị VNG Lê Hồng Minh cho biết, VNG đầu tư mạnh cho các LLM huấn luyện từ đầu, hướng tới mục tiêu AI do người Việt làm chủ.

Mạng xã hội Zalo xây dựng các sản phẩm AI dành riêng cho người Việt là trợ lý công dân số AI, giúp 78,3 triệu người dùng thường xuyên của Zalo tra cứu các thông tin về thủ tục hành chính, quy định pháp lý một cách thuận tiện, nhanh chóng, chính xác.

Ứng dụng này góp phần hiện thực hoá mục tiêu mỗi người dân đều có một “trợ lý” AI. Các tính năng AI trên nền tảng Zalo như chuyển văn bản thành giọng nói, dịch tin nhắn, soạn thảo bằng giọng nói… đã thu hút hơn 20% người dùng thường xuyên mỗi tháng. Zalo đặt mục tiêu sau 5 năm nữa, 100% người dân Việt Nam sẽ sử dụng nền tảng nhắn tin và trợ lý AI thông minh.

Cùng với VNG, Tập đoàn FPT là đơn vị tiên phong đầu tư cho AI. Theo Giám đốc FPT Smart Cloud Lê Hồng Việt, tại Việt Nam, FPT đã triển khai hơn 1.500 AI agent cho khách hàng, giúp tự động hóa 46% khối lượng công việc của trung tâm chăm sóc khách hàng, tăng 20% doanh thu qua kênh telesales; xử lý hơn 400 triệu bộ giấy tờ mỗi năm với độ chính xác trên 95%.

Trong lĩnh vực nhân sự, các trợ lý AI giúp 20.000 nhân viên học tập thường xuyên, tăng 15% chất lượng kiến thức và tiết kiệm 80% nguồn lực đào tạo. Ông Lê Hồng Việt đề xuất một lộ trình chiến lược giai đoạn 2025-2030 để Việt Nam không chỉ bắt kịp, mà còn có thể dẫn đầu khu vực. Chiến lược này mang tên "Xây dựng AI có chủ quyền", tập trung vào bốn trụ cột: Con người - hạ tầng số - sản phẩm - hệ sinh thái. Lộ trình được chia thành ba giai đoạn chính: Năm 2025, nền tảng và chuẩn bị; giai đoạn 2026-2027, triển khai và mở rộng; giai đoạn 2028-2030, dẫn đầu khu vực.

Ở góc nhìn khác, Giám đốc công nghệ Viettel AI Nguyễn Hoàng Hưng cho rằng, để phát triển AI cần đồng thời 3 yếu tố: Công nghệ, hạ tầng và con người, trong đó hạ tầng giữ vai trò then chốt.

Vai trò của các trung tâm dữ liệu là rất lớn nhằm đáp ứng yêu cầu của các mô hình ngôn ngữ lớn (hạ tầng cho AI) vẫn còn hạn chế. Gần đây, các doanh nghiệp như Viettel, FPT đã đầu tư mạnh vào hạ tầng tính toán phục vụ AI, mở ra cơ hội rút ngắn khoảng cách với thế giới.