Giải thưởng VinFuture: Hành trình kiến tạo giá trị cho khoa học

Sau 5 năm, Giải thưởng VinFuture không chỉ trở thành điểm hội tụ của những trí tuệ tầm thế giới, mà còn góp phần đưa khoa học trở thành sợi dây kết nối Việt Nam với cộng đồng quốc tế. Hành trình ấy đã chứng minh tầm nhìn của những người sáng lập, đồng thời khẳng định vị thế mới của Việt Nam trong bản đồ khoa học toàn cầu.

5 năm tạo dựng uy tín cho giải thưởng toàn cầu

Với Giải thưởng VinFuture, những người sáng lập đã nuôi dưỡng một khát vọng lớn: Kiến tạo một giải thưởng khoa học toàn cầu mang triết lý nhân văn, công bằng, tiên phong và bền vững. Giám đốc điều hành Quỹ VinFuture Lê Thái Hà chia sẻ, cảm giác đầu tiên khi nghe về VinFuture là sự “choáng ngợp” trước tầm nhìn của những người tạo lập Quỹ, một tầm nhìn khẳng định Việt Nam có thể đóng góp cho tri thức nhân loại bằng cách riêng của mình.

Từ tháng 7-2020, hàng loạt cuộc họp trực tuyến, hàng trăm email được gửi đi trong bối cảnh giãn cách toàn cầu. Sự kiên trì ấy đã thuyết phục được những "bộ óc" hàng đầu thế giới như Giáo sư Nguyễn Thục Quyên (Đại học California, Santa Barbara, Hoa Kỳ), Giáo sư Richard Henry Friend (Đại học Cambridge, Vương quốc Anh) và nhiều chủ nhân Giải Nobel tham gia hội đồng. Khi Quỹ chính thức ra đời với cam kết tài chính 2.000 tỷ đồng (khoảng 100 triệu USD), cùng triết lý “khoa học phụng sự nhân loại”, VinFuture đã sở hữu một nền tảng đáng tin cậy để bước vào sân chơi quốc tế.

Từ mùa giải đầu tiên đến năm nay, VinFuture liên tục tạo ra những dấu ấn đáng kể: Hơn 6.000 đề cử từ gần 110 quốc gia, 4 nhóm nhà khoa học sau khi nhận giải tiếp tục được xướng tên ở Giải Nobel, 48 nhà khoa học kiệt xuất được tôn vinh trong các lĩnh vực trọng yếu của thế kỷ.

Giáo sư Đặng Văn Chí (Viện Nghiên cứu Ung thư Ludwig, Hoa Kỳ) nhìn nhận: “Nếu giành được Giải thưởng VinFuture, các nhà khoa học sẽ có nhiều khả năng giành Giải Nobel hơn” - một minh chứng cho tầm nhìn tiên phong của giải thưởng.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, VinFuture không chỉ vinh danh tri thức, mà còn mở ra những đối thoại quý giữa nhà khoa học, doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách, nơi tư duy mới được lan tỏa. Sau 5 mùa giải, VinFuture đã khẳng định vị thế của một giải thưởng có tầm vóc toàn cầu, được thế giới nhìn nhận như biểu tượng của khoa học phụng sự nhân loại.

Động lực thúc đẩy khoa học, đổi mới sáng tạo

Không dừng lại ở việc tôn vinh những công trình xuất sắc, VinFuture còn tạo ra tác động sâu rộng cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam. Qua chuỗi đối thoại, hội thảo và các sự kiện học thuật được tổ chức hằng năm, Việt Nam đang trở thành “vùng hội tụ tri thức” với sự hiện diện của nhiều giáo sư hàng đầu thế giới.

Giáo sư Aldo Steinfeld (Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ, ETH Zurich) cho rằng, chính các đối thoại đa ngành mà VinFuture thúc đẩy giúp chuyển hóa tri thức thành các giải pháp bền vững. Còn theo Giáo sư Kurt Kremer (Đức), những diễn đàn học thuật VinFuture tạo ra ngày càng cần thiết trong thời đại trí tuệ nhân tạo và tự động hóa đang tái định hình thế giới.

Năm 2025, chuỗi “đối thoại khám phá tương lai” được tổ chức tại 10 trường đại học và viện nghiên cứu lớn, thu hút sự quan tâm của hàng nghìn sinh viên và nhà khoa học trẻ. Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội Huỳnh Đăng Chính nhận định, VinFuture đã “khơi dậy bản lĩnh và khát vọng sáng tạo” trong giới nghiên cứu trẻ. Còn Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội Kim Bảo Giang nhấn mạnh, các sự kiện này mở ra cơ hội hợp tác quý giá với những nhóm nghiên cứu lớn trên thế giới.

Sự lan tỏa tinh thần nghiên cứu vì nhân loại trở thành thành công lớn nhất của VinFuture trong mắt nhiều chuyên gia Việt Nam. Quan trọng hơn, VinFuture góp phần định hình hình ảnh Việt Nam trong cộng đồng khoa học quốc tế. Giáo sư Albert Pisano (Viện Hàn lâm Kỹ thuật quốc gia Hoa Kỳ) cho rằng, VinFuture là một trong số ít giải thưởng tôn vinh phụ nữ trong khoa học, các nhà nghiên cứu từ quốc gia đang phát triển và những công trình tạo tác động tích cực tới nhân loại.

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, VinFuture đang trở thành động lực truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các nhà khoa học, doanh nhân và thế hệ trẻ Việt Nam, phù hợp với chiến lược phát triển dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Không chỉ thúc đẩy tinh thần nghiên cứu, VinFuture còn giúp Việt Nam mở rộng mạng lưới kết nối với các trung tâm tri thức lớn của thế giới, đưa hình ảnh đất nước tới gần hơn cộng đồng khoa học quốc tế.

Sau 5 mùa giải, VinFuture đã vượt khỏi khuôn khổ một giải thưởng khoa học. Đó là hành trình kiến tạo uy tín toàn cầu, truyền cảm hứng sáng tạo, gắn kết những trí tuệ xuất chúng và khẳng định năng lực đóng góp của Việt Nam cho các giá trị chung của nhân loại. Từ một ý tưởng được thắp lên giữa đại dịch Covid-19, VinFuture hôm nay đã trở thành biểu tượng của niềm tin và khát vọng, khởi nguồn cho những đóng góp bền vững của Việt Nam cho tri thức thế giới.