Grammy 61: Chính trị hay tiếng lòng?

Lễ trao giải Grammy lần thứ 61 đã khép lại sau đêm trao giải diễn ra vào ngày 11-2 (giờ Việt Nam) nhưng dư âm của nó với những tranh cãi trái chiều vẫn chưa ngớt.

Dù vậy, cũng phải thừa nhận về mặt chuyên môn, Grammy lần thứ 61 đã tạo nên nét son cho mình khi tôn vinh những giá trị đích thực, hướng tới lợi ích cộng đồng thay vì tôn vinh tác phẩm đề cao cảm xúc, cái tôi cá nhân.

Childish Gambio được gọi tên 3 lần trên sân khấu lễ trao giải Grammy lần thứ 61 với ca khúc "This is America", làm nên dấu ấn cho chính mình và cả thị phần của dòng nhạc rap/hip hop trong lịch sử giải thưởng Grammy khi lần đầu tiên một ca khúc mang âm hưởng rap chiến thắng các giải thưởng quan trọng: Ca khúc của năm, Bản ghi âm của năm. So với thực tế nghệ sĩ rap luôn phải chật vật để "thống lĩnh" được các hạng mục hàng đầu, chiến thắng này của Childish Gambio hay "This is America" là một chiến tích, dù trước đó dấu hiệu về sự lên ngôi của dòng nhạc hip hop/rap đã có trên bảng xếp hạng âm nhạc thế giới suốt năm qua.

Cảnh trong MV “This is America”

Nhưng công chúng hoàn toàn bất ngờ với chiến thắng của Childish Gambio bởi trước đó, mọi dự đoán đều dành cho rapper Drake, người đứng đầu danh sách đề cử giải Grammy 61 với 8 đề cử. Rõ ràng chiến thắng của Gambio hoàn toàn thuyết phục. Trước đó, "This is America" đã là hiện tượng "gây sốt" sau khi được phát hành hồi tháng 5-2018 với hai luồng ý kiến trái chiều. Bài hát gây nhiều tranh cãi vì phản ánh đúng cuộc sống người Mỹ hiện đại. Chỉ trong 4 phút, MV này lột tả được sự tàn bạo của lực lượng vũ trang Mỹ, nạn bạo lực súng đạn, phân biệt chủng tộc, đặc biệt với người da đen và sự lạm dụng mạng xã hội của giới trẻ. Không chỉ vậy, ca khúc phản ánh tình trạng người Mỹ thờ ơ đến những vấn đề nghiêm trọng đang diễn ra trước mắt. Họ chỉ quan tâm những thứ mang tính chất giải trí ở bên ngoài mà quên đi những giá trị quan trọng khác. Với nhiều người, coi việc đăng tải những hình ảnh hoặc đoạn phim nóng lên mạng xã hội quan trọng hơn cả ý định giúp đỡ người bị hại. Việc lạnh lùng và hời hợt trước những đau thương, mất mát của người khác là điều có thật, đang từng ngày diễn ra với tốc độ hủy hoại nhân tính. Tất cả những điều đó đều được Childish Gambio lột tả rõ nét trong "This is America".

Tờ Rolling Stone bình luận "This is America" là một "tuyên bố siêu thực nhưng trực quan về nạn bạo lực súng đạn ở Mỹ". Tạp chí Billboard xếp "This is America" vào vị trí thứ 10 trong số "những video nhạc hay nhất thế kỷ XXI". BBC nhận định "This is America" là "hình tượng có tính trào phúng đầy sâu sắc về nước Mỹ thế kỷ XXI". Khi sản phẩm này được tung ra, người hâm mộ và cả nghệ sĩ đều lên tiếng ủng hộ. Ca sĩ Adele cho biết cô ấn tượng về ca khúc, trong khi Kanye West và nhiều nghệ sĩ khác cũng chia sẻ MV này lên trang cá nhân.

Năm 2014, tạp chí Rolling Stone tiến hành một cuộc bình chọn, nhạc phẩm "Masters of war" của Bob Dylan đã trở thành "ca khúc phản kháng" hay nhất trong thời hiện đại. Bức xúc với các vấn đề xã hội trong cùng kỷ nguyên đó, nhiều nghệ sĩ mang tinh thần phản kháng như Sam Cooke với "A change is gonna come"; James Brown với "Say it loud-I’m black and I’m proud"; Crosby, Stills, Nash & Young với ca khúc "Ohio" cũng "tham chiến" bằng tinh thần chống phân biệt chủng tộc và nâng cao tính kiêu hãnh của bản thân. Còn bây giờ, ca khúc "This is America" của Childish Gambino với sự pha trộn của rap, hip hop và gospel được đánh giá là một khuôn mẫu mới của tác phẩm âm nhạc mang tinh thần phản kháng như thế. Thậm chí, ca khúc còn thu hút hơn những ca khúc trước đây bởi cách chuyển tải nhẹ nhàng, hài hước nhưng vẫn đong đầy sự đanh thép trong thông điệp xã hội mà nó hướng đến.