Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại thêm một năm tại cuộc hội đàm bên lề Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) ở Hàn Quốc.
Động thái này đã mở ra cơ hội hạ nhiệt căng thẳng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới sau nhiều tháng bên bờ vực cuộc chiến thương mại toàn diện. Tuy nhiên, không ít câu hỏi vẫn bỏ ngỏ như: Liệu “mùa xuân thương mại” sẽ kéo dài được bao lâu?
Hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau ngày 30-10 tại Hàn Quốc, trong cuộc hội đàm trực tiếp đầu tiên kể từ năm 2019. Ngay sau cuộc họp, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo Bắc Kinh và Washington đã nhất trí gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại tạm thời thêm một năm.
Theo Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc, Mỹ sẽ hủy bỏ "thuế fentanyl" 10% và đình chỉ thêm một năm đối với mức thuế đáp trả 24% áp lên hàng hóa Trung Quốc, bao gồm hàng hóa từ Khu hành chính đặc biệt Hồng Kông (Trung Quốc) và Khu hành chính đặc biệt Macao (Trung Quốc). Đồng thời quốc gia này sẽ đình chỉ việc thực hiện các biện pháp trong cuộc điều tra Mục 301 nhằm vào các ngành công nghiệp hàng hải, logistics và đóng tàu của Trung Quốc trong một năm. Trung Quốc sẽ thực hiện các điều chỉnh tương ứng với biện pháp đáp trả những mức thuế nói trên của Mỹ. Ngoài ra, hai bên cũng đạt được đồng thuận về các vấn đề bao gồm hợp tác chống ma túy đối với fentanyl, mở rộng thương mại nông sản và xử lý các trường hợp riêng lẻ liên quan đến các doanh nghiệp.
Mức thuế quan hiện tại của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc - trung bình lên tới hơn 50% - đang gây áp lực lên nền kinh tế có xu hướng phát triển chậm lại của nước này. Trong vài tuần gần đây, căng thẳng một lần nữa leo thang xung quanh việc Washington mở rộng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu và Bắc Kinh siết chặt hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Trong những nỗ lực "ăn miếng, trả miếng", Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc...
Theo nhiều nhà phân tích, cuộc chiến giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đang mở rộng thành một cuộc đối đầu toàn diện hơn, bao trùm khoáng sản đất hiếm, xuất khẩu đậu tương của Mỹ, kiểm soát công nghệ và các giao dịch năng lượng của Trung Quốc với Nga.
Tuy nhiên, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã có dấu hiệu hạ nhiệt sau các cuộc đàm phán thương mại tại Malaysia vào tuần trước. Điều này chứng tỏ rằng hai bên có thể tìm ra giải pháp cho những vấn đề nan giải bằng cách duy trì tinh thần bình đẳng, tôn trọng và cùng có lợi, thông qua đối thoại và hợp tác.
Theo giới chuyên gia, bất kỳ thỏa thuận nào giữa Washington và Bắc Kinh được đưa ra đều có thể tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu. Bởi lẽ hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, Mỹ và Trung Quốc hiện chiếm 43% Tổng sản phẩm toàn cầu (GDP) và gần một nửa sản lượng công nghiệp của thế giới. Kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt 585 tỷ USD, thể hiện mức độ gắn kết sâu sắc giữa hai nền kinh tế. Chính vì vậy, một cuộc chiến thương mại toàn diện hoặc xu hướng “tách rời” giữa Mỹ và Trung Quốc chắc chắn sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) ước tính việc thế giới bị chia thành hai khối kinh tế đối lập xung quanh Mỹ và Trung Quốc có thể khiến GDP toàn cầu giảm gần 7% trong dài hạn. Cũng về vấn đề này, Giám đốc Viện Nghiên cứu Toàn cầu châu Á tại Hồng Kông (Trung Quốc) Heiwai Tang nhận định: “Quan hệ Mỹ - Trung Quốc là mối quan hệ song phương quan trọng nhất thế giới. Bất kỳ dấu hiệu hạ nhiệt nào trong căng thẳng đều có ý nghĩa lớn, không chỉ với hai nước mà còn với những nền kinh tế nhỏ hơn”.
Đến thời điểm này, nhìn chung kinh tế toàn cầu vẫn chưa bị tổn thương nghiêm trọng và cơ hội hạ nhiệt căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc đang mở ra. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế vẫn tỏ ra thận trọng về triển vọng lâu dài của thỏa thuận đình chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Với việc cả hai bên đều thể hiện lập trường cứng rắn hơn trong cạnh tranh kinh tế và địa chính trị, không ít câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ: Liệu “mùa xuân thương mại” này có kéo dài được bao lâu?
Đầu tháng 10 vừa qua, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nâng dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2025 lên 3,2%, từ mức 2,8% hồi tháng 4, nhưng giới quan sát cho rằng triển vọng này có thể thay đổi nhanh chóng nếu Washington và Bắc Kinh không tìm ra cách kiểm soát hoặc giải quyết các bất đồng.
