Hà Nội như lòng chảo hứng chịu các tác động làm ô nhiễm không khí

Những ngày vừa qua, tình trạng ô nhiễm không khí Hà Nội ở mức nghiêm trọng. Nhiều câu hỏi đặt ra, việc ô nhiễm này có liên quan trực tiếp đến xe máy xăng không, hay còn lý do nào khác?

Tại toạ đàm "Hà Nội cấm xe máy xăng theo giờ: Tính toán nào cho hạ tầng và sinh kế?" do UBND TP Hà Nội và Báo Dân trí tổ chức, bà Lê Thanh Thủy (Phó trưởng Phòng Quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) trả lời vấn đề này.

Theo bà Thuỷ, qua các nghiên cứu có thể thấy giao thông là nguồn phát thải chính. Hà Nội có mật độ phương tiện giao thông cao, xe máy chạy bằng xăng đang lưu hành rất nhiều trên địa bàn. Đó là một phần nguyên nhân, nhưng không phải tất cả.

"Tôi xin bổ sung thêm, ô nhiễm không khí là nguồn di động, xuyên biên giới", bà Thuỷ nhấn mạnh.

Quang cảnh toạ đàm.

Bà Thuỷ phân tích 2 nhóm nguyên nhân chính. Nguyên nhân đầu tiên là nguồn nội tại, Hà Nội như một lòng chảo, đang phải gánh chịu các hoạt động rất lớn từ mật độ giao thông cao, xây dựng cao, hoạt động sản xuất cao, còn có tình trạng đốt rơm rạ, đốt rác ở khu dân cư. Trong đó, đốt rác diễn ra nhiều nơi và khó kiểm soát. Đốt rác diễn ra nhỏ lẻ nhưng thực ra đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở khu dân cư.

"Ngoài ra còn một nguồn nữa, từ năm 2022 chúng tôi đã phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) thực hiện nghiên cứu, cho thấy ô nhiễm ở Hà Nội còn tới từ các tỉnh lân cận. Hà Nội đang như một cái lòng chảo, bị chặn xung quanh.

Chúng tôi gọi đây là mùa ô nhiễm, vào những tháng cuối năm, xảy ra điều kiện nghịch nhiệt, Hà Nội phải chịu rất nhiều điều kiện không thuận lợi. Mùa ô nhiễm năm nay đến chậm hơn một chút, khoảng 1-2 tháng nhưng tần suất và mức độ không thay đổi", bà Thuỷ cho hay.

Bà Thuỷ cho rằng, một trong những yếu tố tác động là hiện tượng về mặt thời tiết. Những yếu tố tổng hòa đó khiến Hà Nội gánh chịu tác động ô nhiễm không khí nặng nề, ảnh hưởng tới sức khỏe người dân và hoạt động sản xuất khác.

"Tôi nghĩ rằng câu chuyện thời tiết không kiểm soát được, nhưng có thể đưa ra các chính sách về giao thông, kiểm kê tất cả nguồn thải, “bắt bệnh” cho ô nhiễm không khí. Do vậy, Hà Nội phải làm rõ, xác định xem bao nhiêu % có nguyên nhân từ giao thông, bao nhiêu % từ hoạt động xây dựng… để từ đó tập trung nguồn lực giải quyết dứt điểm các nguồn gây ô nhiễm chính", bà Thuỷ kiến nghị.

Bà Thuỷ lấy ví dụ hoạt động giao thông gây ô nhiễm 50-70% như nghiên cứu của WB thì Hà Nội sẽ tập trung vào giải quyết vấn đề về giao thông trước. Nếu Hà Nội giải quyết được ô nhiễm từ giao thông sẽ cải thiện được chất lượng không khí.

Với các nguồn gây ô nhiễm từ bên ngoài, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang thành lập ban chỉ đạo. Trong đó, Hà Nội cùng các tỉnh lân cận thành lập ban chỉ đạo, tập trung vào câu chuyện của vùng, trong đó xác định nguồn ô nhiễm của khu vực là như thế nào và đâu là trách nhiệm của cả khu vực, của từng tỉnh, thành phố. Hà Nội sẵn sàng đồng hành, tiên phong để thực hiện các giải pháp của vùng.

"Tóm lại, ô nhiễm không khí là câu chuyện của quốc gia, của khu vực và của chính Hà Nội, nên phải bắt đầu từ nội tại của chúng ta - phối hợp và bắt tay với các khu vực khác giải quyết bài toán ô nhiễm không khí", bà Thủy khẳng định.