Tối 5/9 (giờ Việt Nam), đảng Bảo thủ cầm quyền tại Anh đã công bố kết quả bỏ phiếu người đứng đầu đảng sau khi ông Boris Johnson từ chức vì loạt bê bối thời gian qua. Ngoại trưởng Mary Elizabeth Truss hay Liz Truss đã giành chiến thắng trước đối thủ là cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak. Kết quả này đồng nghĩa với việc bà Liz Truss sẽ trở thành tân Thủ tướng của “xứ sở sương mù”.
Tuy nhiên, nữ Thủ tướng mới sẽ không có nhiều thời gian để tận hưởng niềm vui chiến thắng bởi một loạt “hồ sơ nóng” đang đợi bà giải quyết trong bối cảnh nước Anh hiện đối mặt với một trong những giai đoạn được cho là biến động nhất thời kỳ hiện đại.
Với 81.326 phiếu ủng hộ, bà Liz Truss đã đánh bại cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak với 60.399 phiếu, trở thành Thủ tướng thứ tư của đảng Bảo thủ cầm quyền kể từ cuộc bầu cử năm 2015. “Tôi xin tuyên bố bà Liz Truss là người chiến thắng”, ông Graham Brady, Chủ tịch Ủy ban 1922 chịu trách nhiệm tổ chức tranh cử của đảng Bảo thủ thông tin. Phát biểu sau thông báo, bà Liz Truss đã bày tỏ vinh dự khi được bầu làm lãnh đạo đảng Bảo thủ và cảm ơn các thành viên trong đảng “đã tổ chức một trong những cuộc phỏng vấn xin việc dài nhất trong lịch sử”. Bà cũng cảm ơn ông Boris Johnson và ca ngợi đối thủ Rishi Sunak, cho biết cuộc chạy đua giữa hai người đã thể hiện tầm sâu rộng của các tài năng trong đảng Bảo thủ.
“Tôi sẽ triển khai kế hoạch táo bạo nhằm cắt giảm thuế và phát triển nền kinh tế, cũng như đối phó khủng hoảng năng lượng, giải quyết vấn đề hóa đơn điện của người dân và những vấn đề dài hạn với nguồn cung năng lượng", bà Liz Truss nhấn mạnh.
Về phía cựu Bộ trưởng Tài chính, ông Rishi Sunak đã chúc mừng bà Liz Truss, khẳng định sẽ ủng hộ bà và nội các mới trong khả năng cho phép với tư cách là một nghị sĩ. Được biết, bà Liz Truss chiều 6/9 (giờ Việt Nam) sẽ có mặt tại điền trang Balmoral, Scotland, để tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng trước Nữ hoàng Anh Elizabeth II. Vài giờ sau đó, nội các và đội ngũ lãnh đạo của tân Thủ tướng sẽ được công bố. Theo giới chuyên gia, chiến thắng của bà Liz Truss rất vẻ vang nhưng trọng trách không kém phần nặng nề.
Tân Thủ tướng Anh lên nắm quyền vào thời điểm đất nước đang phải đối mặt với với cuộc khủng hoảng giá cả sinh hoạt, bất ổn công nghiệp và suy thoái. Nghị sĩ kỳ cựu của đảng Bảo thủ David Davis mô tả: “Trong số các Thủ tướng thời hậu chiến, mức độ khó khăn của những thách thức mà bà Liz Truss đảm nhận có lẽ chỉ đứng sau thời bà Margaret Thatcher”.
Về mặt đối nội, tân Thủ tướng cần giải quyết bài toán khủng hoảng năng lượng và giá cả sinh hoạt, vốn đang khiến tỉ lệ lạm phát tại Anh tăng cao nhất trong vòng 40 năm qua ở mức 10,1% hồi tháng 7 và dự kiến tăng lên 13% vào tháng 10.
Chia sẻ với báo giới, bà Truss cho biết mình hiểu “cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt thách thức như thế nào đối với tất cả mọi người” và khẳng định sẽ hành động quyết liệt để đảm bảo các gia đình và doanh nghiệp có thể vượt qua mùa đông này và tiếp theo. Bà cũng sẽ chỉ định một Hội đồng Cố vấn Kinh tế để có những ý tưởng tốt nhất về cách thúc đẩy nền kinh tế. Trong chiến dịch tranh cử, một trong những cương lĩnh lớn nhất của bà Liz Truss là việc giảm thuế. Bà Liz Truss cho rằng trong hơn 2 thập kỷ qua, tăng trưởng kinh tế tại Anh thấp hơn kỳ vọng nên cần phải cắt giảm thuế, khoảng 30 tỷ Bảng, đẩy mạnh chi tiêu của chính phủ để kích thích tăng trưởng. Bà Liz Truss kiên quyết bảo vệ quan điểm này khi thậm chí thừa nhận rằng việc cắt giảm thuế sẽ có lợi cho những người thu nhập cao hơn là người thu nhập thấp.
Nhiều nhà phân tích nhận định, nếu tân Thủ tướng không thể hiện được sự linh hoạt trong việc theo đuổi chính sách nêu trên, nợ công của Anh có thể tặng vọt tới 350% vào năm 2050. Ngoài ra, một thách thức đối nội lớn khác mà bà phải xử lý đó là hàn gắn sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ đảng Bảo thủ thời gian qua cũng như tìm cách duy trì sự ủng hộ vốn đang giảm sút với chính đảng này. Giới học giả nêu rõ, mục tiêu cuối cùng của đảng Bảo thủ là lãnh đạo mới sẽ giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử, dự kiến kết thúc trước tháng 1/2025.
Hiện tại, cơ hội đảng Bảo thủ giành chiến thắng được cho là thấp hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong suốt 12 năm cầm quyền của đảng. Công đảng của Keir Starmer đã liên tục dẫn trước trong các cuộc thăm dò dư luận, khi họ cam kết hỗ trợ hóa đơn năng lượng của người dân, cũng như tạo ra sự khác biệt bằng cách đánh thuế các công ty năng lượng và người giàu.
Bà Liz Truss sinh ngày 26/7/1975 ở Oxford, trong một gia đình có truyền thống cánh tả, có cha là giáo sư John Kenneth Truss dạy toán ở Đại học Leeds và mẹ là bà Priscilla Mary, một thành viên của Chiến dịch giải giáp hạt nhân. Năm 18 tuổi, bà Liz Truss học chính trị, triết học và kinh tế ở Đại học Merton, Oxford và là Chủ tịch đảng Dân chủ tự do Đại học Oxford. Tuy nhiên, vào năm 1996, bà đã đổi bên và gia nhập đảng Bảo thủ Anh. Sau khi tốt nghiệp, bà làm kế toán cho một tập đoàn lớn và kết hôn với ông Hugh OLeary cũng là kế toán vào năm 2000 và hiện có hai con gái.
Bà Liz Truss bước vào con đường chính trị một cách chuyên nghiệp vào năm 2010 khi tham gia tranh cử với tư cách ứng cử viên đảng Bảo thủ khu vực Tây Nam Norfolk. Bà Liz Truss đảm nhận nhiều vị trí khác nhau trước khi trở thành Ngoại trưởng từ năm 2021 dưới thời ông Boris Johnson.
https://cand.com.vn/binh-luan-quoc-te/hang-loat-kho-khan-cho-don-tan-thu-tuong-anh-i666434/
