Hành trình bị "thất sủng" trong mắt Trump của Bộ tưởng Tư pháp Mỹ

Quyết định rút khỏi cuộc điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ đã khiến Jeff Sessions liên tục bị Trump chỉ trích.

hanh trinh bi that sung trong mat trump cua bo tuong tu phap my

Tổng thống Mỹ Trump (trái) và Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions tại Virginia hồi năm ngoái. Ảnh: AFP.

Khi đề cử Jeff Sessions làm Bộ trưởng Tư pháp vào tháng 11/2016, Trump ca ngợi ông "có khối óc tuyệt vời". Tuy nhiên, sau hai năm cầm quyền, lời mô tả của Trump về Sessions sau đó đã biến thành "rất yếu kém".

Sessions, 71 tuổi, sinh ra và lớn lên ở Selma, Alabama, nam Mỹ. Ông là một công tố viên liên bang tại bang Alabama và sau này là tổng chưởng lý của Alabama trước khi được bầu vào Thượng viện Mỹ năm 1996. Cáo buộc rằng Sessions từng có bình luận phân biệt chủng tộc đã khiến ông không được bổ nhiệm làm thẩm phán liên bang năm 1986, theo AFP.

Ông được coi là thành viên bảo thủ nhất của Thượng viện Mỹ, là người dẫn đầu xu hướng chủ nghĩa dân tộc trong đảng Cộng hòa. Ông là thành viên đầu tiên của quốc hội nhận thấy rằng Trump, một tỷ phú không có kinh nghiệm chính trị, có thể vào được Nhà Trắng.

Thượng nghị sĩ là cố vấn chính sách cho chiến dịch tranh cử của Trump năm 2016, đặc biệt là trong vấn đề nhập cư và an ninh quốc gia. Trump từng cân nhắc Sessions cho vị trí ứng viên phó tổng thống nhưng sau đó chọn Mike Pence.

Sau khi được bổ nhiệm làm bộ trưởng tư pháp tháng 2/2017, Sessions tập trung vào các vấn đề xử lý băng đảng, nhập cư và khủng hoảng nghiện Opioid (thuốc giảm đau có tính chất gây nghiện). Tuy nhiên, việc Sessions tháng 3/2017 rút khỏi cuộc điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ đã mở đầu cho bước trượt dài trong quan hệ của ông với Tổng thống. Ông làm vậy theo khuyến nghị của các trợ lý vì ông đã tham gia và chiến dịch và tình báo Mỹ phát hiện ông từng hai lần gặp Đại sứ Nga tại Mỹ Sergey Kislyak năm 2016.

Động thái này khiến Trump bực bội vì ông muốn có một người trung thành với mình giám sát cuộc điều tra. Trump vài lần yêu cầu Sessions đảo ngược quyết định này nhưng ông từ chối. Sessions cho Thứ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein thẩm quyền giám sát cuộc điều tra được thực hiện bởi công tố viên đặc biệt Robert Mueller.

Trump gọi cuộc điều tra của Mueller là "săn phù thủy" và bác bỏ cáo buộc chiến dịch của ông thông đồng với Nga. Moskva cũng phủ nhận đã can thiệp bầu cử Mỹ.

Trump chỉ trích Sessions trên mạng xã hội và các bình luận công khai. Trong cuộc phỏng vấn với NYTimes, Trump nói rằng nếu biết trước Sessions sẽ rút khỏi cuộc điều tra thì Trump đã không chọn ông làm bộ trưởng tư pháp.

Trump thường sử dụng Twitter để gợi ý những điều ông nghĩ rằng Sessions nên làm hoặc chỉ trích các hành động của Bộ Tư pháp. "Tổng thống đã rất công khai thúc giục Sessions nhắm mục tiêu vào những đối thủ của ông và bỏ qua cho bạn bè mình", thượng nghị sĩ Jeff Flake nói.

Trump yêu cầu Sessions điều tra Hillary Clinton, Barack Obama, các nhân viên FBI và Bộ Tư pháp. Hồi tháng 8, ông nói rằng Sessions nên cho dừng cuộc điều tra của Mueller và phàn nàn rằng Sessions "chưa bao giờ kiểm soát Bộ Tư pháp".

Sessions sau đó nói rằng: "Khi tôi là Bộ trưởng Tư pháp, các hành động của bộ sẽ không bị ảnh hưởng sai lệch bởi những yếu tố chính trị". Đây là lần đáp trả hiếm hoi của Sessions. Thông thường, ông giữ im lặng và cố gắng thực hiện các chương trình nghị sự của Tổng thống về nhập cư, ma túy, chính sách kết án và quyền cho người đồng tính, chuyển giới.

Trump thường xuyên ám chỉ trong thời gian gần đây rằng ông muốn sa thải Sessions. Trump miêu tả Sessions như một người "hỗn loạn và lộn xộn", đồng thời khẳng định các thượng nghị sĩ đồng nghiệp với Sessions trước đây "không thích" ông. Bộ trưởng Tư pháp thì nói với các cộng sự rằng ông không có ý định từ chức. Tuy nhiên, ngày 7/11, ông đã gửi thư xin từ chức theo yêu cầu của Trump.

Động thái này khiến phe Dân chủ lo ngại rằng Trump đang tìm cách chặn cuộc điều tra của Mueller vì người thay thế Sessions có thể giám sát cuộc điều tra này. Matthew Whitaker, người vừa được chọn làm quyền bộ trưởng tư pháp, từng nói rằng cuộc điều tra của Mueller đã trở thành một "cuộc săn phù thủy" trên truyền hình hồi tháng 9/2017.

"Tổng thống Trump vừa sa thải Jeff Sessions. Ông ấy muốn một bộ trưởng tư pháp phục vụ cho lợi ích của mình chứ không phải công chúng", nghị sĩ đảng Dân chủ Adam Schiff viết trên Twitter.

Trong khi đó, Trump nhấn mạnh sự không hài lòng của ông đối với Sessions vượt ra ngoài cuộc điều tra. "Tôi không hài lòng về vấn đề biên giới. Tôi không hài lòng về rất nhiều thứ, không phải chỉ riêng chuyện đó", Tổng thống Mỹ nói hồi tháng 9.

"Tôi rất buồn vì Jeff Sessions bởi ông ấy đã tìm đến tôi. Ông ấy là thượng nghị sĩ đầu tiên ủng hộ tôi. Và ông ấy muốn trở thành bộ trưởng tư pháp nhưng cuối cùng tôi lại không nhìn thấy điều đó", Trump nói.