Hành vi vi phạm của Trịnh Xuân Thanh (khi đó là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang) bắt đầu lộ diện vào tháng 6-2016 khi báo chí và mạng xã hội phản ánh việc ông Thanh sử dụng chiếc xe ôtô nhãn hiệu Lexus được đeo biển số xanh số 95A-0699 chạy thản nhiên trên đường phố miền Tây, trị giá khoảng 5 tỷ đồng, gây xôn xao dư luận xã hội.
Tối 31-7, Trịnh Xuân Thanh đã đến Trực ban hình sự cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an để đầu thú, khép lại hành trình gần 10 tháng lẩn trốn của đối tượng có lệnh truy nã quốc tế này.
Cùng ngày, cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã làm thủ tục tiếp nhận đối tượng Trịnh Xuân Thanh (sinh ngày 13-2-1966, đăng ký HKTT tại Nhà 24 - C2 Ciputra, quận Tây Hồ, TP Hà Nội), là bị can bị truy nã theo Quyết định số 20/C46-P12 ngày 19-9-2016 của cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, theo đúng quy định pháp luật.
Hành vi vi phạm của Trịnh Xuân Thanh (khi đó là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang) bắt đầu lộ diện vào tháng 6-2016 khi báo chí và mạng xã hội phản ánh việc ông Thanh sử dụng chiếc xe ôtô nhãn hiệu Lexus được đeo biển số xanh số 95A-0699 chạy thản nhiên trên đường phố miền Tây, trị giá khoảng 5 tỷ đồng, gây xôn xao dư luận xã hội.
Thời điểm đó, về việc này, ông Trịnh Xuân Thanh cho biết, xe gắn biển số 95A-0699 là của một người bạn của ông. Khi ông vào công tác ở Hậu Giang, do điều kiện của tỉnh chưa thể bố trí xe công vụ nên ông Thanh đã mượn của bạn để thuận tiện cho công việc.
Khi dư luận phản ánh, tối 31-5, ông Thanh đã cho tài xế tháo biển số xanh, gắn lại biển số trắng “chính chủ”. Tuy nhiên, sau đó, những câu chuyện về con đường công danh kỳ ảo của ông Thanh vẫn liên tục được báo chí đề cập và khai thác.
Ông Trịnh Xuân Thanh |
Cùng với đó, báo chí cũng phản ánh tình trạng thua lỗ hơn 3.000 tỷ đồng tại Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (Tổng công ty PVC), nơi ông Thanh từng giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt từ năm 2007 đến năm 2013.
Ngày 9-6, Văn phòng Trung ương Đảng có công văn thông báo ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng giao Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Nội chính Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Công an, Ban cán sự đảng các Bộ Công Thương, Tài chính, Kiểm toán nhà nước, Tỉnh ủy Hậu Giang và Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) khẩn trương kiểm tra, xem xét, kết luận những nội dung mà báo chí phản ánh về việc sử dụng xe tư gắn biển xanh và những “di sản” của Phó Chủ tịch tỉnh Hậu Giang Trịnh Xuân Thanh khi lãnh đạo PVC gây thua lỗ lớn.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu Ủy ban Kiểm tra Trung ương cùng cơ quan, địa phương liên quan nhanh chóng tổ chức việc kiểm tra, kết luận, coi đây là “việc cần làm ngay” và báo cáo kết quả với Ban Bí thư.
Đến ngày 11-7-2016, Ủy ban Kiểm tra Trung ương ra thông báo kết luận: “Trong thời gian từ năm 2007-2013, Trịnh Xuân Thanh và Ban Thường vụ Đảng ủy, Hội đồng quản trị, Ban Tổng giám đốc Tổng Công ty PVC thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, làm trái các quy định của pháp luật về quản lý kinh tế, để xảy ra nhiều sai phạm và thua lỗ 3.298,27 tỷ đồng (giai đoạn 2011- 2013)”.
Ngày 15-9-2016, cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an đã ra Quyết định số 51/C46 (P12) khởi tố vụ án hình sự: Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 163 Bộ luật Hình sự xảy ra tại Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam và các đơn vị thành viên.
Đồng thời ra quyết định khởi tố 4 bị can, gồm: Vũ Đức Thuận, nguyên Ủy viên HĐQT kiêm Tổng Giám đốc; Nguyễn Mạnh Tiến, Phó Tổng giám đốc; Trương Quốc Dũng, nguyên Phó Tổng giám đốc; Phạm Tiến Đạt, nguyên Kế toán trưởng Tổng Công ty PVC.
Trong vụ án xảy ra tại PVC, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an bước đầu làm rõ bị can Trịnh Xuân Thanh ngoài các sai phạm trong việc điều hành chung tại PVC còn có hành vi sai phạm trong một số dự án và đơn vị thành viên, trong đó có việc thua lỗ hơn 576 tỉ đồng xảy ra tại Công ty cổ phần thi công cơ giới và lắp máy dầu khí và việc thực hiện dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 mà PVC có vai trò là nhà thầu…
Đến nay, ngoài Trịnh Xuân Thanh, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố 9 bị can khác về hành vi cố ý làm trái và tham ô tài sản. Hầu hết bị can trong vụ án này đều nguyên là cán bộ PVC qua các thời kỳ.
Tiếp đó, vào trung tuần tháng 3-2017, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội qua xét xử các bị cáo trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại dự án Thanh Hà - Cienco 5 Land (quận Hà Đông, Hà Nội) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tham ô tài sản có liên quan đến ông Trịnh Xuân Thanh.
Trong vụ án này, TAND cấp cao tại Hà Nội cho rằng, có căn cứ xác định ông Trịnh Xuân Thanh khi còn là Chủ tịch HĐQT PVC, đã chỉ đạo một số người ký hợp đồng chuyển nhượng cổ phần của PVP Land tại Công ty cổ phần dịch vụ xuyên Thái Bình Dương với giá thấp hơn giá thực tế chuyển nhượng của các cổ đông theo Hợp đồng đặt cọc ngày 27-3-2010 để hưởng chênh lệch giá 18 triệu đồng/m2 đất của Dự án Nam Đàn Plaza, gây thiệt hại cho Công ty PVP Land hơn 87 tỷ đồng.
Vụ án này đã được cơ quan tố tụng phát hiện, khởi tố từ tháng 9-2010 nhưng bị trả hồ sơ, điều tra bổ sung và xét xử lại nhiều lần. Một số bị can sau khi bị khởi tố đã được đình chỉ điều tra nên không làm rõ được vai trò của ông Trịnh Xuân Thanh vào thời điểm đó.