Mỹ đòi hỏi Triều Tiên thái quá?

Phản ứng mới nhất của Triều Tiên phát đi thông điệp rằng Mỹ đừng nhắc đến cái tên Libya nếu nghiêm túc về phi hạt nhân hóa

Kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên tại Singapore ngày 12-6 tới đang đối mặt sóng gió sau khi Bình Nhưỡng chỉ trích Washington vì một loạt lý do trước thềm cuộc gặp.

Công kích cố vấn ông Trump

Đầu tiên là những đòi hỏi bị Triều Tiên xem là thái quá của Mỹ. Tờ Asahi (Nhật Bản) hôm 17-5 dẫn một số nguồn tin tiết lộ Mỹ yêu cầu Triều Tiên chuyển một số đầu đạn hạt nhân, một tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) và những vật liệu hạt nhân khác ra nước ngoài trong vòng 6 tháng. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo dường như đã nói với nhà lãnh đạo Kim Jong-un tại cuộc gặp đầu tháng này rằng Washington sẽ đưa Bình Nhưỡng khỏi danh sách những quốc gia bị xem là tài trợ khủng bố nếu đáp ứng yêu cầu trên.

Cũng theo nguồn tin, nếu Bình Nhưỡng đồng ý "phi hạt nhân hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược" tại hội nghị thượng đỉnh sắp tới, Washington sẽ cân nhắc cung cấp những bảo đảm cho chính quyền ông Kim Jong-un và nhắc đến lập trường này trong tuyên bố chung của 2 nhà lãnh đạo.

Một cách đột ngột, Triều Tiên hôm 16-5 dọa hủy thượng đỉnh Mỹ - Triều nếu mục tiêu của Washington là buộc họ đơn phương giải giáp hạt nhân. Đáng chú ý, Triều Tiên còn bác bỏ nhận định của một số quan chức cấp cao Mỹ, trong đó chỉ trích dữ dội đích danh cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, rằng mô hình từ bỏ hạt nhân "kiểu Libya" có thể phát huy tác dụng với Bình Nhưỡng.

"Thế giới biết rõ rằng đất nước chúng tôi không phải là Libya hoặc Iraq, vốn đã gặp phải những số phận đáng thương" - tuyên bố của Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Kim Gye-gwan nhấn mạnh, có ý nói đến cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein bị treo cổ năm 2006 và lãnh đạo Libya Moammar Gaddafi bị phiến quân sát hại năm 2011.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un (giữa) tiếp Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo (bìa trái) hôm 9-5 Ảnh: KCNA

Niềm tin sai lầm

Theo tờ The Washington Post, Triều Tiên dường như tức giận trước những gì ông Bolton nói về "mô hình Libya" hồi cuối tháng 4, dù ông này không công khai ám chỉ "mô hình Libya" sẽ gồm cả chuyện thay đổi chế độ ở Bình Nhưỡng. Dù vậy, phản ứng mới nhất của Triều Tiên đã phát đi thông điệp đến Mỹ rằng đừng nhắc đến cái tên Libya nếu nghiêm túc về hòa bình và phi hạt nhân hóa.

Đài CNN nhận định mục tiêu của thông điệp ngoài ông Trump còn có cả ông Bolton, người được xem là có lập trường hoài nghi sự sẵn sàng đàm phán của Triều Tiên và từng ủng hộ tấn công phủ đầu để ngăn chương trình hạt nhân của nước này.

Nếu Triều Tiên có ý muốn gieo rắc bất hòa trong nội bộ chính quyền ông Trump, động thái này có thể phát huy tác dụng bởi như giải thích của tờ The Washington Post, phát biểu của ông Bolton về Triều Tiên tỏ ra hung hăng hơn giọng điệu hòa giải gần đây của ông chủ Nhà Trắng và điều này có thể khiến ông Trump không hài lòng. Một số chuyên gia cho rằng thông qua việc chỉ trích ông Bolton, Triều Tiên có thể đang đòi Mỹ không để nhân vật "diều hâu" này đến Singapore.

Nếu đòi hỏi của Triều Tiên chỉ có thế, thượng đỉnh Mỹ - Triều có thể vẫn diễn ra như dự kiến, chỉ cần ông Trump thể hiện sự linh hoạt và nhượng bộ. Dấu hiệu đầu tiên có lẽ đến từ phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders, người khẳng định Washington chưa hề xem Libya là mô hình trong hướng tiếp cận đối với vấn đề Triều Tiên.

Dù vậy, mục đích của Triều Tiên chắc chắn không chỉ có thế. Tờ The Washington Times dẫn lời một số quan chức tình báo Mỹ cảnh báo Bình Nhưỡng muốn thể hiện sự cứng rắn trước thềm hội nghị và "câu giờ" để che giấu vũ khí hạt nhân. Quan trọng hơn, Bình Nhưỡng còn muốn cho thế giới thấy giữa họ và Washington không có chung quan điểm về mục tiêu của hội nghị sắp tới.

Ông Vipin Narang, chuyên gia về không phổ biến hạt nhân tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ), nhận định cuộc gặp lịch sử này có thể khép lại trong thảm họa nếu ông Trump có niềm tin sai lầm rằng phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên đồng nghĩa ông Kim Jong-un phải đơn phương từ bỏ vũ khí hạt nhân của mình.

HOÀNG PHƯƠNG