Mỹ lạnh lùng thắng Raqqa: Kép phụ Syria, đạo diễn Trung Đông

Washington không quá hân hoan trước chiến thắng IS tại Raqqa, bởi dường như Mỹ không thực sự xem trọng vị thế của mình trong ván cờ Syria....

The Guardian ngày 17/10 đưa tin, liên minh do Mỹ đứng đầu đã gần như giải phóng hoàn toàn thành phố Raqqa của Syria - nơi từng được xem là thủ phủ của Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS tại Trung Đông - kết thúc cuộc chiến đã kéo dài 4 tháng.

Việc thành phố Raqqa bị tái chiếm sau ba năm IS chiếm đóng là một thất bại mang tính bản lề đối với tổ chức khủng bố này, sau khi chúng phải hứng chịu những thất bại liên tiếp ở Syria và Iraq trong thời gian vừa qua.

my lanh lung thang raqqa kep phu syria dao dien trung dong

Mỹ không quá hân hoan trước việc giải phóng Raqqa

Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) cho biết họ đã chiếm được sân vận động và bệnh viện của thành phố -những vị trí cuối cùng mà IS kiểm soát tại Raqqa. Tuy nhiên họ đã không đưa ra tuyên bố chính thức giải phóng Raqqa.

Phát ngôn viên của Lầu Năm Góc chỉ tuyên bố SDF đã chiếm được các căn cứ cuối cùng của IS, nhưng không thể hiện sự vui mừng của Washington và còn đưa ra cảnh báo rằng IS vẫn chưa mất hết sức đề kháng tại Raqqa.

Với một chiến thắng có ý nghĩa như vậy, nhưng Washington và các lực lượng thuộc liên minh của Mỹ lại không thể hiện sự mừng vui khiến dư luận rất hoài nghi và không thể không đặt vấn đề.

Phải chăng chiến thắng IS không phải điều Mỹ mong chờ lúc này vì có thể làm hỏng nhiều mưu đồ của Mỹ hay ván cờ Syria không thực sự quan trọng với Washington trong cục diện chính trị tại Trung Đông ?

Giới phân tích cho rằng, Washington không quá hân hoan trước chiến thắng IS tại Raqqa là bởi thực ra người Mỹ không thực sự xem trọng vị thế của mình trong ván cờ Syria và nó cũng không làm thay đổi vị thế của Mỹ tại Trung Đông.

Tại sao vậy?

Thứ nhất, Syria không nằm trong tâm chiến lược của Mỹ tại Trung Đông và chính IS đã kéo Mỹ vào ván cờ này.

Do vậy chiến thắng IS tại Syria trở nên bình thường so với với hàng loạt những nước cờ mà người Mỹ đang triển khai tại vùng đất nóng.

Ngay cả trong thời kỳ của thế giới lưỡng cực lẫn thế giới đơn cực thời hậu Chiến tranh Lạnh, Mỹ đã có rất nhiều cơ hội để can thiệp vào Syria, gia tăng lợi ích cho mình, nếu Washington xem Syria nằm trong tâm chiến lược đối ngoại của Mỹ.

Hơn nửa thế kỷ Syria áp dụng thiết quân luật, hàng thập kỷ Syria sở hữu vũ khí hoá học, manh nha tham vọng hạt nhân - những điều kiện tạo cớ cho Mỹ can thiệp vào tình hình nội trị Syria, song dường như Washington vẫn để Syria ra ngoài tầm ngắm.

Syria không nằm trong tâm chiến lược của Mỹ tại Trung Đông

Chỉ khi lực lượng nổi dậy tại Syria và chính quyền Damascus xung đột, rồi bùng phát thành một cuộc nội chiến thì người Mỹ mới thực sự chú ý tới Syria và nước cờ vũ khí hoá học Syria đã được sử dụng làm biện pháp kích hoạt.

Đặc biệt, khi IS ra đời, trỗi dậy và tuyên bố lập quốc với địa bàn trải dài từ Syria sang Iraq, thì Washington mới tìm cách can thiệp vào Syria, mà mục đích là tạo lập vị thế cho người Kurd, chứ không hẳn là lợi ích chiến lược từ bàn cờ chính trị Syria.

Giới phân tích cho rằng, nếu Nga không xuất hiện tại Syria, IS không lấy Syria làm đất sống và đất diễn, và người Kurd không có trong thành phần dân tộc Syria thì việc Mỹ can thiệp vào Syria luôn nằm ở mức ưu tiên thấp nhất.

Từ những tài liệu mà CIA phân tích và đánh giá, thì Iran, Iraq, Ả Rập Saudi, Thổ Nhĩ Kỳ, Israel mới là những tâm điểm chiến lược đối ngoại của Mỹ tại vùng đất nóng.

Còn Syria, thậm chí nằm dưới cả người Kurd trong sự quan tâm của Mỹ.

Do vậy, Mỹ không quyết định tăng hoả lực tại Syria nhằm thay đổi vị thế trong ván cờ này. Điều đó một phần do kế hoạch bị Moscow hoá giải, nhưng quan trọng hơn là do Washington không nhận diện đây là tâm chiến lược của Mỹ tại Trung Đông.

Với Mỹ, Syria thực ra chỉ là địa bàn phụ trợ chiến lược, mà người Kurd ở Syria được xem là quân cờ chủ chủ chốt trong ván cờ phụ ấy, giúp Mỹ khai thác giá trị lá bài IS. Do đó, Mỹ chấp nhận làm phụ diễn cho Nga tại Syria.

Thứ hai, thực lực của nước Nga chưa đủ sức có thể làm thay đổi được vị thế của nước Mỹ tại vùng đất khỏi lửa.

Vì vậy, dù Mỹ chỉ là phụ diễn tại Syria, song Washington vẫn đóng vai trò là đạo diễn tại khu vực chiến lược Trung Đông.

Tháng 1/2017, Thượng nghị sĩ John McCain từng nhận định, từ ván cờ Syria, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã trở thành nhân vật chủ chốt tại Trung Đông, song điều đó không có nghĩa Nga đã thành lực lượng chủ chốt tại vùng đất nóng.

Những nước đi sắc xảo của Tổng thống Putin cần phải có sức mạnh Nga thí mới tạo ra công lực và có hiệu quả

Có thể khẳng định rằng, cho đến lúc này vị thế mà Nga xác lập được tại Trung Đông gần như phụ thuộc hoàn toàn vào tài năng xuất chúng của Tổng thống Putin qua việc tương kế tựu kế, biến lợi thế của đối thủ biến thành ưu thế của mình.

Tuy nhiên, để khẳng định vị thế và vai trò của một thực thể chính trị tại một địa bàn chiến lược thì việc tương kế tựu kế của ông chủ Điện Kremlin là không đủ, mà phải cần tới tiềm lực của nước Nga, vốn kém Mỹ quá xa, lại đang gặp khó bởi cấm vận.

Vì vậy, dù Nga có nền tảng là niềm tin chiến lược vững chắc nhưng vẫn không dễ khẳng định, bởi tiềm lực hạn chế của Nga không thể mang lại nhiều lợi ích cho các đối tác. Điều đó khiến cho niềm tin chiến lược bị lung lay, thậm chí phai nhạt.

Có thể thấy rằng khi Mỹ "cho Tomahawk bay vào Syria" mà Nga không có hành động đáp trả, đó là một nước cờ cao và thể hiện trách nhiệm của Tổng thống Putin với cả dân tộc Syria, nhưng cũng chỉ là về mặt chiến lược và chiến thuật.