Nếu cải tiến tiếng Việt, hàng triệu người dân phải đi học từ đầu

"Thử tưởng tượng nếu việc cải cách chữ Việt của PGS.TS Bùi Hiền được thực thi, hàng triệu người dân sẽ phải học lại từ đầu. Nghĩ đến điều đó thôi cũng thấy rõ là đề án này không thể áp dụng", GS Nguyễn Lân Dũng cho biết.

neu cai tien tieng viet hang trieu nguoi dan phai di hoc tu dau

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng.

"Thử tưởng tượng nếu việc cải cách chữ viết tiếng Việt của PGS.TS Bùi Hiền được thực thi, hàng triệu người dân sẽ phải học lại từ đầu các cấu trúc ngữ pháp. Nghĩ đến điều đó thôi cũng thấy rõ là đề án này không thể áp dụng", GS Nguyễn Lân Dũng cho biết.

Liên quan đến đề án cải tiến chữ viết tiếng Việt của tác giả Bùi Hiền, GS Lân Dũng thẳng thắn cho rằng, khó có thể thực hiện một đề án có quá nhiều hệ lụy như đề án cải cách tiếng Việt của PGS.TS Bùi Hiền.

"Đây là một công trình khoa học nên phải có căn cứ cơ sở thì người thực hiện mới có thể nghiên cứu. Chúng ta không nên ném đá nhưng cũng phải thẳng thắn khẳng định là không thể áp dụng được. Ngôn ngữ nào cũng có những điều chưa hợp lý. Nhưng trong quá trình gìn giữ, người ta phải bảo toàn cả những mặt trái và mặt phải.

Giả sử việc cải tiến chữ viết tiếng Việt của ông Bùi Hiền thành hiện thực thì cả một hệ thống Hiến pháp, sách giáo khoa, tài liệu công dân ở các cơ quan chức năng đều phải được tiến hành in lại. Kể cả đồng tiền quốc gia cũng phải được in và phát hành lại. Bản thân mỗi công dân Việt Nam cũng phải học lại từ đầu để nắm cấu trúc của chữ quốc ngữ mới. Chỉ phân tích đơn giản thế thôi đã thấy đề án này phi thực tế”, GS Lân Dũng phân tích.

Theo ông, tiếng Anh, tiếng Nga cũng tồn tại những điều bất hợp lý nhưng không ai thay đổi. Với tiếng Việt, ngày xưa Bác Hồ chỉ đổi một từ duy nhất, đó là từ z nhằm mục đích phân biệt ngôn ngữ ở một số vùng miền địa phương. Nhưng chỉ đổi đến mức thế thôi, còn cải cách cả một tổng thể hệ văn tự như thế là việc không thể. Hệ lụy của việc thay đổi đó là vô cùng lớn.

GS Lân Dũng cho hay, tiếng Việt đã vượt lên trên cả sứ mệnh của ngôn ngữ, trở thành phương tiện truyền tải về pháp luật, chính trị, kinh tế, văn hóa, tôn giáo. Vì thế thay đổi ngôn ngữ sẽ gây nên những xáo trộn vô nghĩa về các hoạt động, thậm chí làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển của đất nước.

Một số đề xuất thay đổi về tiếng Việt trong cuốn sách của tác giả Bùi Hiền. Ảnh: B.Hà

Dưới góc độ của một nhà nghiên cứu văn học, GS Hà Minh Đức cho biết, tiếng Việt hiện nay đã phát triển đến tầm cao, trở thành một phần tinh hoa văn hóa Việt Nam. Vì thế không cần đến bất kỳ một sự cải tiến nào.

Ông nói thêm: “Xưa nay, việc cải cách đã được áp dụng khá nhiều trong lĩnh vực giáo dục, trong đó có ngôn ngữ nhưng chưa có công cuộc cải cách ngôn ngữ nào thành công. Có một nghịch lý của nền giáo dục Việt Nam là các chuyên gia thì không phải nhà quản lý, mà nhà quản lý lại không phải là chuyên gia. Vì thế công tác cải cách giáo dục ít khi đi vào thực tế”.

“Kể cả khi các cơ quan hành chính chấp nhận đề án cải tiến của tác giả Bùi Hiền thì phương pháp này cũng sẽ bị vô hiệu hóa vì không thể đi vào đời sống, không hợp ý lòng dân”, GS Hà Minh Đức cho biết.