Thông tin rò rỉ từ Moskva cho thấy Iran chuẩn bị tiếp nhận tới 48 tiêm kích Su-35, thương vụ có thể làm thay đổi cán cân không quân trong khu vực.
Các tài liệu mật mới bị rò rỉ từ chính phủ Nga đã tiết lộ kế hoạch xuất khẩu lớn của ngành công nghiệp quốc phòng nước này, bao gồm việc bàn giao 48 tiêm kích Su-35 để tái trang bị cho Không quân Iran, cùng với 14 máy bay ném bom Su-34 và hai tiêm kích thế hệ năm Su-57 cho Algeria.
Nhiều nguồn tin độc lập đã xác nhận tính xác thực của thông tin này: các quan chức Iran từng công khai thừa nhận đã đặt mua Su-35, trong khi những chiếc Su-34 mang màu sơn tương ứng với Không quân Algeria đã xuất hiện tại các nhà máy của Nga.
Su-35 của Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga. Ảnh Military Watch
Trước đó, vào tháng 2, chính phủ Algeria cũng xác nhận sẽ tiếp nhận lô Su-57 đầu tiên trước cuối năm nay. Nếu thương vụ được hoàn tất, Nga sẽ chính thức chuyển giao Su-35 cho hai khách hàng mới trong cùng năm 2025, sau khi Algeria đã nhận lô đầu tiên hồi tháng 3.
Iran “lột xác” sức mạnh không quân
Nếu việc Su-35 xuất hiện tại Algeria chỉ củng cố thêm phần nào năng lực không quân vốn đã hiện đại của nước này, khi họ đã vận hành phi đội lớn Su-30MKA thuộc thế hệ 4+, thì với Iran, thương vụ Su-35 mang ý nghĩa thay đổi mang tính bước ngoặt.
Trước tháng 10/2025, Tehran gần như không sở hữu bất kỳ dòng tiêm kích hiện đại nào sau Chiến tranh Lạnh, ngoại trừ vài chiếc MiG-29 cũ được nâng cấp gần đây. Phần lớn đội hình vẫn là F-4E Phantom II và F-5E/F Tiger II - những máy bay có niên đại từ thời Chiến tranh Lanh, đã tụt lại tới ba thế hệ so với các dòng chiến đấu cơ hiện đại trong khu vực.
Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của Su-35 được ví như “luồng sinh khí mới” cho lực lượng Không quân Iran. Dòng máy bay này sở hữu tầm bay chiến đấu vượt 1.500 km, radar mảng pha mạnh có thể phát hiện mục tiêu ở cự ly trên 350 km, cùng hệ thống cảm biến quang - điện tử công suất lớn và kho vũ khí tối tân gồm tên lửa không đối không tầm xa R-77-1 và R-37M.
Máy bay chiến đấu Su-35 được sản xuất để xuất khẩu được cho là từ lô hàng do Algeria đặt hàng.Ảnh Military Watch
Sự kết hợp giữa tầm hoạt động rộng, hệ thống điện tử tiên tiến và khả năng cơ động siêu việt, khiến Su-35 được giới chuyên gia đánh giá là vũ khí có thể xoay chuyển toàn bộ cục diện tác chiến của Iran.
Các hình ảnh vệ tinh gần đây cho thấy hai căn cứ không quân của Iran đang được mở rộng để tiếp nhận loại máy bay này, trong khi nhiều nhóm phi công Iran đã sang Nga huấn luyện vận hành Su-35 từ nhiều tháng trước. Điều đó làm dấy lên khả năng những chiếc tiêm kích đầu tiên có thể trở thành lực lượng trực chiến ngay trước cuối năm nay.
Su-35 – lựa chọn chiến lược
Lý do khiến Tehran ưu tiên Su-35 thay vì chờ đợi Su-57 nằm ở yếu tố thời gian và năng lực sản xuất. Sau khi Moskva đẩy mạnh mở rộng dây chuyền từ năm 2022, sản lượng Su-35 đã tăng lên khoảng 30 chiếc mỗi năm, cho phép Nga có thể nhanh chóng đáp ứng các đơn hàng lớn mà không ảnh hưởng tới nhu cầu trong nước. Một phần đáng kể trong số này, theo đánh giá từ giới phân tích, sẽ được ưu tiên cho Iran - quốc gia được xem là đối tác chiến lược hàng đầu của Moskva tại Trung Đông.
Máy bay chiến đấu Su-35 của Phi đội Nhào lộn Hiệp sĩ Nga.Ảnh Military Watch
Những báo cáo trước đây từng cho rằng Iran đặt mua khoảng 48 chiếc và giờ đây con số này trùng khớp với tài liệu bị rò rỉ, củng cố khả năng các máy bay sẽ được bàn giao ngay trong năm 2025.
Ngoài ra, không loại trừ việc Tehran đã ký thêm đơn hàng bổ sung, hoặc sẽ tiếp tục mua sắm trong những năm tiếp theo nhằm hình thành phi đội Su-35 quy mô trên 100 chiếc, đủ sức đối trọng với các lực lượng không quân hiện đại trong khu vực như Israel hay Thổ Nhĩ Kỳ.
Năm 2023, Iran cũng đã tiếp nhận loạt máy bay huấn luyện Yak-130 từ Nga - loại huấn luyện tối ưu cho chuyển loại sang Su-35. Việc này cho thấy kế hoạch nâng cấp toàn diện Không quân Iran đã được chuẩn bị kỹ lưỡng và có tính hệ thống, chứ không chỉ là hợp đồng mang tính biểu tượng.
Nga củng cố vị thế, Iran xoay chuyển thế trận
Trước năm 2025, chỉ có 24 chiếc Su-35 được xuất khẩu ra nước ngoài, phần lớn sang Trung Quốc và Ai Cập, khiến chương trình này bị xem là “ế ẩm” so với tiềm năng. Nhưng với hai hợp đồng mới cùng Algeria và Iran, triển vọng của dòng tiêm kích thế hệ 4++ nay đã sáng sủa hơn nhiều. Thậm chí, thương vụ với Iran còn có thể mở đường cho các phiên bản tùy biến riêng, thậm chí là biến thể hai chỗ ngồi phục vụ nhiệm vụ chỉ huy - huấn luyện, điều mà Iran được cho là rất quan tâm.
Trong khi đó, giới quan sát khu vực cho rằng bước đi này của Tehran diễn ra trong bối cảnh cán cân quyền lực Trung Đông đang biến động mạnh. Sau khi đồng minh chiến lược Syria bị lật đổ hồi tháng 12 bởi các nhóm vũ trang được Thổ Nhĩ Kỳ, Israel và phương Tây hậu thuẫn, Iran đang đối mặt với mạng lưới bao vây quân sự dày đặc của Mỹ và đồng minh.
Máy bay huấn luyện Yak-130 của Không quân Iran.Ảnh Military Watch
Song song, Không quân Israel đã nhận đủ phi đội F-35I Adir tàng hình, còn Thổ Nhĩ Kỳ đang chuẩn bị tiếp nhận thế hệ tiêm kích nội địa KAAN. Trong tình thế ấy, việc Iran đầu tư mạnh vào Su-35 là nước đi tất yếu nhằm duy trì thế răn đe và khôi phục khả năng kiểm soát không phận khu vực.
Giới chuyên gia nhận định, nếu toàn bộ 48 Su-35 được biên chế đúng tiến độ, Iran sẽ lần đầu tiên sau hơn bốn thập kỷ sở hữu một lực lượng không quân mang tầm hiện đại, đủ sức đối đầu trong mọi kịch bản xung đột cường độ cao. Còn với Moskva, thương vụ này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế giữa bối cảnh chịu cấm vận, mà còn củng cố mạng lưới đồng minh quân sự của Nga ở Trung Đông - nơi Mỹ vẫn đang duy trì ảnh hưởng sâu rộng.
https://vtcnews.vn/nga-ro-ri-tai-lieu-he-lo-so-luong-su-35-sap-chuyen-cho-iran-ar970093.html
