Ngày Tết, bàn về văn hóa \"rượu uống người?\"

Từ nước Úc, nghiên cứu sinh Nguyễn Sóng Hiền – người từng gây “bão” dư luận với đề xuất bỏ tác phẩm Chí Phèo ra khỏi SGK – đã gửi tới Báo Lao Động đôi dòng cảm nhận về văn hóa uống rượu của người phương Tây.

40% các vụ TNGT tại Việt Nam liên quan đến bia, rượu.

Những năm gần đây, các số liệu thống kê cho thấy tại Việt Nam có khoảng 40% vụ TNGT liên quan đến rượu, bia và bình quân mỗi ngày có tới 22 người chết vì TNGT. Vậy nguồn gốc sinh ra thứ văn hóa xấu này là do đâu, dù đa số người ý thức được đủ thứ tác hại mà rượu, bia mang lại? Phải chăng, văn hóa uống của người Việt đang là "rượu uống người"?

Tại sao các quốc gia văn minh như Pháp, Anh hay Úc - dù sở hữu những hãng hiệu đồ uống có cồn hàng đầu thế giới - nhưng người dân lại uống rất có chừng mực, kéo theo tỷ lệ TNGT vì bia rượu luôn thấp?

Người viết bài này đã cố gắng đi tìm nguyên nhân và nhận ra rằng, luật pháp nghiêm khắc chính là câu trả lời dễ hiểu nhất.

Đầu tiên, ở Úc, các quán bar, club, hay nhà hàng muốn bán bia rượu phải được sự cho phép của chính phủ. Tuy nhiên, để được bán bia rượu, các cơ sở này cũng phải thỏa mãn các tiêu chí hết sức khắt khe của chính quyền sở tại, thậm chí có những nhà hàng phải mất cả năm trời mới có thể được cấp phép.

Một ngày ở VN có khoảng 22 người chết vì TNGT.

Bên cạnh đó, các quán bar, club, nơi phục vụ chủ yếu đồ uống có cồn chỉ được phép mở cửa tới 10 đêm vào những ngày thường và tới 2 hoặc 3 giờ sáng vào cuối tuần. Nếu mở quá quy định, họ sẽ bị xử phạt rất nặng, thậm chí bị đóng cửa nếu tái phạm.

Việc phân phối bia, rượu chỉ nằm ở một số đại lý lớn cho nên việc mua một chai bia hay rượu tại Úc rất khó. Vì lẽ đó, bia rượu không được bán tràn lan và vô tội vạ như ở Việt Nam.

Một lý do khác là các hình phạt vì uống bia, rượu khi điều khiển phương tiện rất nặng. Nếu người điều khiển phương tiện bị đo nồng độ cồn quá quy định sẽ bị cấm điều khiển và bị trừ điểm. Nếu độ cồn vượt lên ngưỡng 7/10 thì sẽ bị khởi kiện ra tòa và bị tước bằng và đóng phạt cả ngàn đô Úc. Nếu điều khiển phương tiện khi uống rượu gây tai nạn chết người được quy vào tội giết người. Người Úc từ 18 tuổi trở lên mới được phép sử dụng bia, rượu...

Thói quen uống bia rượu là một lý giải khác cho tỷ lệ TNGT khá thấp ở Úc. Người Úc thường chỉ đi bar và club để uống bia, rượu vào hai ngày nghỉ cuối tuần. Vì thế nên các bar và club hầu hết chỉ mở vào các tối này. Người viết đã có lần đi mục sở thị ở một vài quán bar và club để khám phá cái thế giới bên trong thì nhận ra bar và club của họ rất văn minh. Họ uống tới bến và nhảy nhót theo tiếng nhạc nhưng phản xạ là luôn xin lỗi hay cảm ơn khi vô tình vấp phải người khác trong lúc nhảy...

Điều này được giải thích là vì trước khi vào cổng, các khách hàng đều phải trải qua hệ thống kiểm tra an ninh nghiêm ngặt và phải xuất trình thẻ căn cước hoặc hộ chiếu nếu là người ngoại quốc.

Cũng vì luật pháp nghiêm khắc nên hầu hết những người đi bar hay club đều di chuyển bằng phương tiện taxi, nếu quá say thậm chí còn được cảnh sát đưa về hoặc hướng dẫn tới nơi an toàn.

Có thể thấy bia rượu ở quốc gia nào cũng sử dụng nhưng nó không bị lạm dụng quá mức như ở nước ta. Nguyên nhân chính là hệ thống pháp luật nghiêm khắc cho nên người Úc hay một số quốc gia văn minh sử dụng bia rượu một cách có văn hóa.