Sau hơn nửa tháng thu phí tự động không dừng (ETC) trên các tuyến cao tốc, dù đạt được kết quả đáng ghi nhận song cũng phát sinh nhiều vấn đề.

Ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cho biết, sẽ nghiên cứu hình thức trả tiền sau, khắc phục lỗi chủ yếu hiện nay là không có tiền trong tài khoản. Đồng thời, nghiên cứu chế tài phạt nguội đối với phương tiện qua trạm mà không đủ tiền trong tài khoản ETC.

8
Ông Nguyễn Mạnh Thắng

Hai nhóm lỗi gây ùn tắc

Sau hơn nửa tháng tất cả các tuyến cao tốc đã áp dụng 100% thu phí tự động không dừng, đến nay kết quả đạt được thế nào, thưa ông?

Theo đánh giá ban đầu của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, công tác vận hành hệ thống thu phí ETC tại các trạm thu phí cơ bản ổn định, không phát sinh các tình huống phức tạp.

Tổng cục Đường bộ VN khuyến cáo, chủ phương tiện cần phải dán thẻ đầu cuối để sử dụng dịch vụ thu phí không dừng trên các tuyến cao tốc nói riêng, các trạm thu phí đường bộ nói chung. Đồng thời nên tìm hiểu thông tin về lộ trình đi và số tiền thu phí cần phải trả để nạp đủ tiền trong tài khoản khi lưu thông qua trạm thu phí.

Ngoài ra, chỉ số đánh giá hiệu năng (KPI) của hệ thống thu phí điện tử không dừng là 99,8% nên vẫn có 0,2% số lượng xe qua trạm có khả năng gặp lỗi. Vì thế, đề nghị chủ phương tiện khi qua trạm thu phí cần làm chủ tốc độ để tránh các trường hợp va chạm với barrie, gây mất an toàn. Đồng thời, cần phối hợp với đơn vị vận hành và nhà cung cấp dịch vụ phí xác định nguyên nhân gây ra lỗi để các đơn vị có liên quan khắc phục, xử lý kịp thời”.

Ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN

Các đơn vị vận hành đã phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ và các lực lượng chức năng có liên quan tổ chức thu phí điện tử không dừng, xử lý các tình huống phát sinh, đảm bảo giao thông tại trạm thu phí được thông suốt.

Sau hơn nửa tháng, điều dễ nhận thấy là những lợi ích của thu phí không dừng đã phát huy.

Việc lưu thoát phương tiện qua các trạm thu phí được cải thiện rõ rệt về tốc độ, không còn cảnh phương tiện phải dừng lại mua vé, trả tiền tại các trạm thu phí.

Những kết quả đạt được là cú hích lớn thay đổi thói quen người tiêu dùng và tiến tới chấm dứt tình trạng sử dụng tiền mặt khi đi qua các trạm thu phí.

Dù được chuẩn bị khá kỹ lưỡng, song quá trình triển khai đã xảy ra khá nhiều lỗi, gây ùn tắc giao thông, nhất là những ngày đầu. Theo ông, nguyên nhân vì sao?

Tại một số trạm thu phí vẫn còn phát sinh một số lỗi trong những ngày đầu áp dụng thu phí ETC. Các lỗi phát sinh được phân ra làm 2 nhóm lỗi.

Trong đó nhóm lỗi chủ quan của chủ phương tiện như chưa dán thẻ đầu cuối trước khi vào tuyến, không có hoặc không đủ số dư trong tài khoản.

Nguyên nhân do nhiều chủ phương tiện chưa nắm được chủ trương về thực hiện thu phí không dừng toàn bộ trên các tuyến cao tốc nên đến trạm thu phí mới dán thẻ, vì vậy tài khoản chưa được kích hoạt kịp thời; chủ phương tiện không kiểm tra số dư tài khoản giao thông trước khi vào cao tốc, đến trạm thu phí mới nạp tiền nên có trường hợp tiền chưa kịp về tài khoản.

Đối với các lỗi chủ quan của hệ thống thu phí, phần lớn là do hệ thống thiết bị tại trạm không đọc được thẻ vì nhiều chủ phương tiện dán thẻ đã lâu nhưng chưa sử dụng dịch vụ nên thẻ bị suy giảm chất lượng, thẻ bị dán sai quy cách.

Đạt hơn 80% số phương tiện dán thẻ

9-1
Tổng cục Đường bộ VN cho biết, sẽ nghiên cứu chế tài phạt nguội đối với phương tiện qua trạm mà không đủ tiền trong tài khoản ETC (Trong ảnh: Các phương tiện qua trạm thu phí trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ). Ảnh: Tạ Hải

Vậy trước những bất cập trên, cơ quan chức năng, nhà cung cấp dịch vụ, đơn vị quản lý tuyến đã làm những gì để khắc phục?

Với sự nỗ lực của cơ quan chức năng và nhà cung cấp dịch vụ, đến nay, việc vận hành đã dần ổn định, tỷ lệ xe phải xử lý ở làn sự cố giảm từ 5% giai đoạn mới vận hành thu phí tự động không dừng trên cao tốc xuống còn 3% tổng lưu lượng xe qua trạm.

Sau hơn nửa tháng chỉ có thu phí không dừng, số lượng phương tiện dán thẻ đã tăng lên thế nào, thưa ông?

Chỉ riêng các tuyến cao tốc của VEC, mỗi ngày bình quân khoảng 2.000 xe dán thẻ. Đến nay theo thống kê, đã có 3,8 triệu phương tiện trong tổng số 4,6 triệu phương tiện trên cả nước đã được dán thẻ ETC, tăng hơn 600.000 phương tiện so với trước thời điểm chưa bắt buộc thu phí không dừng trên cao tốc, đạt tỷ lệ khoảng 83%.

Với tỷ lệ này, có thể nói đã về đích sớm hơn so với chỉ đạo của Chính phủ là đến tháng 9 năm nay đạt tỷ lệ dán thẻ từ 80 - 90%.

Vì sao có việc dán chồng thẻ?

Công ty CP Giao thông số VDTC vừa gửi văn bản lên Bộ GTVT tố bị Công ty VETC dán chồng 40.000 thẻ, gây thiệt hại và lỗi khi xe qua trạm thu phí. Theo ông, liệu đây có phải là sự cạnh tranh không lành mạnh của 2 nhà cung cấp dịch vụ?

Tôi không cho sự việc này là hệ quả của việc cạnh tranh không lành mạnh của 2 nhà cung cấp dịch vụ.

Việc dán chồng thẻ do trước đây nhà cung cấp dịch vụ miễn phí dán thẻ nên nhiều chủ phương tiện thấy không phải trả tiền nên đồng ý dán 2 thẻ hoặc do chủ phương tiện không nắm được thông tin chỉ cần sử dụng 1 thẻ để đi qua các trạm thu phí của 2 nhà cung cấp dịch vụ.

Thêm nữa, có thể các nhà cung cấp dịch vụ không có chủ trương nhưng do nhân viên dán thẻ chạy đua chỉ tiêu nên đã dán 2 thẻ trên cùng 1 phương tiện.

Tổng cục Đường bộ VN đã yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ báo cáo để đưa ra giải pháp xử lý. Đến nay sau khi các nhà cung cấp dịch vụ thu phí dán thẻ, hầu như không xảy ra tình trạng này.

Tổng cục cũng đã yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ khắc phục bằng việc cử nhân viên trực tại trạm thu phí, khi có trường hợp dán chồng thẻ, hai nhà cung cấp dịch vụ phối hợp để gỡ bỏ 1 thẻ khỏi phương tiện, cùng với đó là hủy tài khoản giao thông đi cùng với phương tiện đó.

Về kích hoạt tài khoản ảo, các lỗi có nguyên nhân chủ yếu của chủ phương tiện, xe đã được dán thẻ nhưng không biết hoặc cố tình không biết để dán thêm thẻ. Qua 10 trường hợp phản ánh đến tổng cục, kiểm tra chỉ có 1 trường hợp là kích hoạt tài khoản ảo.

Không đủ tiền vẫn được qua trạm nhưng sẽ phạt nguội

9-2
Tổng cục Đường bộ VN cho biết, sẽ nghiên cứu chế tài phạt nguội đối với phương tiện qua trạm mà không đủ tiền trong tài khoản ETC (Trong ảnh: Các phương tiện qua trạm thu phí trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ). Ảnh: Tạ Hải

Tuy đạt được kết quả ban đầu nhưng qua thống kê, vẫn còn phát sinh nhiều lỗi, nhất là lỗi chủ quan của chủ phương tiện. Vậy tới đây, Tổng cục Đường bộ VN có giải pháp gì?

Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị vận hành, các nhà cung cấp dịch vụ cũng như phối hợp với các cơ quan có liên quan đánh giá các bất cập trong hoạt động thu phí điện tử không dừng.

Đồng thời sẽ thực hiện việc ghi nhận các phản ánh từ các chủ phương tiện, dư luận xã hội để từ đấy phân tích, tìm hiểu các nguyên nhân của những bất cập này.

Chúng tôi cũng chỉ đạo các đơn vị vận hành các nhà cung cấp dịch vụ phải có giải pháp khắc phục ngay các lỗi chủ quan, cung cấp làm rõ thông tin để người dân hiểu hơn về dịch vụ thu phí điện tử không dừng.

Ngoài ra, cũng chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tăng cường nhân lực trực tại các trạm thu phí hỗ trợ cho người dân nếu gặp sự cố.

Nhiều ý kiến cho rằng, đã đến lúc cần bổ sung quy định, điều kiện cho việc tham gia giao thông trên đường cao tốc và thu phí không dừng một cách đầy đủ và hoàn chỉnh, ông nghĩ sao?

Tổng cục Đường bộ VN đã chỉ đạo nghiên cứu bổ sung hoàn chỉnh quy định pháp luật về dán thẻ ETC đối với các loại phương tiện được đi vào cao tốc, kèm theo đó là chế tài xử phạt.

Bên cạnh đó, nghiên cứu hình thức trả tiền sau, từ đó sẽ khắc phục được lỗi chủ yếu hiện nay là không có tiền trong tài khoản.

Đồng thời, nghiên cứu chế tài xử phạt nguội đối với phương tiện đi qua trạm thu phí mà không đủ tiền trả phí trong tài khoản ETC. Theo đó, xe qua trạm nếu không đủ tiền trả phí sẽ vẫn được lưu thông bình thường nhưng kèm theo đó là thông báo sẽ bị phạt nguội. Thông báo về phương tiện vi phạm đồng thời được gửi vào dữ liệu của cảnh sát giao thông.

Cảm ơn ông!

Bà Bùi Thị Quỳnh, Phó giám đốc Công ty khai thác cao tốc Hà Nội - Hải Phòng (thuộc VIDIFI): Vidifi đang xây dựng lộ trình giảm nhân viên thu phí

Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã trải qua hơn 2 tháng triển khai thu phí không dừng hoàn toàn (từ 1/6).

Trong tháng 7, lượng xe chưa dán thẻ đi vào cao tốc so với tháng 6 đã giảm từ hơn 13.200 xe xuống còn hơn 7.400 xe, đạt gần 50%. Tuy nhiên, số lượng xe không nạp tiền hoặc không đủ tiền trong tài khoản so với tháng trước giảm không nhiều, chỉ đạt khoảng 10%. Nguyên nhân là do chủ phương tiện dán thẻ nhưng chưa ý thức được trước khi đi vào cao tốc phải kiểm tra số dư tài khoản.

Tuy đã đạt được một số kết quả nhưng sau 2 tháng chỉ có thu phí không dừng, công tác vận hành vẫn gặp nhiều khó khăn, tồn tại nhiều lỗi do ý thức của chủ phương tiện như chưa dán thẻ, không nạp tiền. Trong tháng vẫn còn hơn 32.000 lượt xe chưa nạp tiền vào tài khoản giao thông ở làn vào, hơn 22.500 xe không đủ tiền thanh toán ở làn ra.

Bên cạnh đó còn nhiều lỗi liên quan đến thẻ như thẻ bị hỏng, sử dụng nhiều thẻ và các lỗi liên quan đến nhà cung cấp dịch vụ.

Đơn cử, lượng xe dán chồng thẻ vẫn còn nhiều, trong tháng 7 có hàng trăm xe dán 2 thẻ với hàng nghìn lượt giao dịch. Trung bình mỗi ngày có 5 lượt phương tiện bị từ chối phục vụ do không muốn dán thẻ và được hướng dẫn ra khỏi cao tốc.

Đến nay, số lượng nhân viên thu phí tại các trạm của cao tốc Hà Nội - Hải Phòng vẫn chưa giảm được đáng kể. Ngược lại, khối lượng công việc mà mỗi người phải gánh còn nhiều hơn vì các sự cố phát sinh liên quan đến tài khoản ETC. VIDIFI đang xây dựng lộ trình giảm nhân viên, tuy nhiên chỉ khi các lỗi giảm mới giảm được nhân viên.

Ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH thu phí tự động VETC: Thanh tra loại bỏ kích hoạt tài khoản ảo

Sau 2 tuần triển khai thu phí tự động hoàn toàn các tuyến cao tốc trên toàn quốc, giao dịch ETC trên tuyến cao tốc đạt 210.000 lượt/bình quân ngày, tăng 110% so với bình quân 7 tháng đầu năm. Số lượng thẻ ETC đã dán và kích hoạt tài khoản giao thông đạt 3,8 triệu xe. Tỷ lệ dán thẻ ETC trên cả nước đạt khoảng 83%, trên tổng số 4,6 triệu xe.

Riêng đối với các tuyến cao tốc của VEC, tỷ lệ lưu lượng xe ETC trên cả 4 tuyến đạt trên 99%, tuyến Đà Nẵng - Quảng Ngãi đạt 100%. Tuy nhiên, vẫn phát sinh nhiều sự cố đến từ lỗi chủ quan của chủ phương tiện cần xử lý. Từ ngày 6/8/2022, VEC bỏ quy định kiểm tra số dư đầu vào các tuyến cao tốc dẫn đến xe đến đầu ra thiếu tiền tăng gấp 5 lần so với các ngày có kiểm tra số dư đầu vào, đầu ra phải xử lý sự cố.

Đơn cử, trong 15 ngày, lượng xe dán thẻ tại trạm thu phí trên tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đạt hơn 16.000 xe. Tuy nhiên, trong tổng số gần 720.000 xe qua trạm vẫn còn hơn 6.000 xe đã dán thẻ nhưng chưa kích hoạt tài khoản giao thông, hơn 9.000 xe tài khoản không đủ tiền, số lượng xe phải xử lý sự cố là hơn 16.000 xe.

Để đảm bảo hiệu quả vận hành thu phí tự động hoàn toàn trên tất cả các tuyến cao tốc và tăng cường hiệu quả ETC qua các trạm thu phí mở, Công ty TNHH VETC đã kiến nghị Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ VN nhiều giải pháp khắc phục.

Đối với xe đã dán thẻ nhưng chưa kích hoạt tài khoản giao thông, VETC kiến nghị bổ sung thủ tục kích hoạt thẻ tuân thủ quy định, chủ động trước khi vào cao tốc. Bên cạnh đó, duy trì nhân sự để kích hoạt thẻ tại các trạm.

Liên quan đến lỗi tài khoản không đủ tiền, VETC đã có giải pháp nhắn tin hướng dẫn khách hàng và duy trì nhân sự hỗ trợ nộp tiền vào tài khoản giao thông tại các trạm thu phí. Tuy nhiên, về lâu dài sớm ban hành quy định khung số dư tối thiểu tài khoản giao thông làm cơ sở pháp lý để các đơn vị khai thác tính toán và áp dụng mức số dư tối thiểu phù hợp với mỗi tuyến cao tốc. Khung số dư tối thiểu phải thấp nhất bằng cước của chặng ngắn nhất, cao nhất không vượt quá cước của chặng dài nhất.

Đối với lỗi thẻ ETC lỗi dán sai vị trí, sai quy cách, thẻ hỏng, lão hóa, ngoài việc nhà cung cấp dịch vụ phải thu hồi thẻ lỗi, thay thế và dán thẻ mới đúng quy cách tại tất cả các điểm dịch vụ cần ban hành quy chuẩn thẻ đủ điều kiện: Vị trí, quy cách, hạn dùng, số dư tài khoản, tiêu chuẩn kỹ thuật khác.

Đối với tài khoản đã kích hoạt nhưng chưa dán thẻ (kích hoạt ảo) cần tiến hành thanh tra toàn diện, tuyên huỷ tất cả tài khoản ảo đang lưu hành. Bên cạnh đó, ban hành quy định, tiêu chuẩn kích hoạt tài khoản giao thông tối thiểu gồm: Hình ảnh đã dán thẻ trên xe, hợp đồng, văn bản với chủ phương tiện và giấy tờ chứng minh chủ phương tiện.

Trần Duy / Báo Giao thông