Nhà báo Nga giả vờ bị giết chết ở Ukraine

Arkady Babchenko là nhà báo có quan điểm bất đồng với chính quyền Nga và được cho là phải giả chết vì "một âm mưu ám sát" của Moskva.

nha bao nga gia vo bi giet chet o ukraine

Arkady Babchenko tại cuộc họp báo hôm 30/5. Ảnh: Reuters.

Arkady Babchenko, 41 tuổi, nhà báo Nga hiện sống lưu vong ở Ukraine, hôm qua gây bất ngờ cho cả thế giới với sự xuất hiện của mình tại một buổi họp báo ở Kiev, chưa đầy 24 giờ sau khi báo chí đưa tin ông đã chết vì trúng ba phát đạn vào lưng ở bậc thang căn hộ, theo BBC.

Vasyl Grytsak, lãnh đạo cơ quan an ninh Ukraine, cho biết cái chết của Babchenko là giả và là một phần trong "chiến dịch đặc biệt" nhằm ngăn chặn âm mưu sát hại thực sự nhằm vào ông này của Nga.

Moskva gọi những sự việc đang diễn ra ở Kiev là các động thái "khiêu khích chống Nga". Cảnh sát Ukraine tiết lộ đã bắt một người nhưng không cung cấp bất cứ thông tin gì thêm.

Vậy Arkady Babchenko là ai và vì sao ông lại nhận được sự quan tâm lớn như vậy?

Nhà bất đồng chính kiến

Babchenko sinh ngày 18/3/1977 ở Moskva. Ông từng tham gia hai cuộc chiến tranh Chechnya. Babchenko không ít lần nói rằng mình căm ghét chiến tranh và không bao giờ muốn cầm vũ khí lên lần nữa. Năm 2017, Babchenko viết: "Tôi từng là một người lính xuất sắc. Nay tôi là một người lính tồi tệ. Tôi muốn sống hơn là chết".

Babchenko có quan điểm phản đối những chính sách Nga áp dụng tại Ukraine và việc Moskva can thiệp quân sự vào tình hình Syria. Ông từng đưa tin về một cuộc đụng độ giữa các binh sĩ chính phủ Ukraine và phe ly khai.

Babchenko từng có thời gian sống tại Czech và Israel sau khi rời Nga hồi năm 2017. Ông bị các đồng nghiệp ở Moskva xa lánh sau hàng loạt bài đăng gây tranh cãi trên mạng xã hội Facebook.

Năm 2016, Babchenko nói ông "không hề cảm thấy thương cảm hay tiếc nuối" cho những nạn nhân trong vụ rơi máy bay chở đoàn văn công Nga ở Biển Đen khiến toàn bộ 92 người trên khoang thiệt mạng.

Tại Kiev, Babchenko làm dẫn chương trình cho kênh Crimean Tatar TV. Vài giờ trước lúc "bị giết", ông đăng một bài viết kể câu chuyện mà Babchenko gọi là "sinh nhật thứ hai" của mình.

Sự việc xảy ra cách đây 4 năm khi Babchenko chuẩn bị lên một trực thăng quân sự Ukraine để bay tới vùng chiến sự Donbas. Tuy nhiên, lúc bấy giờ, trực thăng quá tải nên Babchenko không được phép lên. Cuối cùng, chiếc trực thăng bị bắn rơi khiến toàn bộ 14 người trên khoang thiệt mạng.

Vụ ám sát được dàn dựng

Babchenko cho hay ông nhận tin báo về kế hoạch sát hại mình, được cho là do Nga tiến hành, cách đây một tháng. Suốt thời gian qua, ông luôn bí mật liên hệ với các nhân viên an ninh Ukraine để lên phương án chống lại âm mưu trên. Theo Babchenko, cơ quan an ninh Ukraine có thể đã dành tới hai tháng để lên kế hoạch bảo vệ ông.

Lãnh đạo cơ quan an ninh Ukraine Grytsak cáo buộc phía Nga đã thuê một công dân Ukraine tìm sát thủ giết Babchenko. Người này đã tiếp cận các đầu mối thân quen, bao gồm cả những cựu binh chiến tranh, và đưa ra hợp đồng ám sát với giá 30.000 USD cho cái đầu của Babchenko. Tuy nhiên, một trong những người được tiếp cận đã báo tin cho nhà chức trách Ukraine.

Cơ quan an ninh thông báo cho Babchenko và xác định rằng cách duy nhất để lật mặt những kẻ chủ mưu là làm giả cái chết của ông.

Babchenko cho hay vợ ông, bà Olga, và những người con, đều biết về kế hoạch giả chết này nhưng tại cuộc họp báo, ông đã công khai xin lỗi vợ. "Anh vô cùng xin lỗi, nhưng không còn cách nào khác", Babchenko nói.

Phản ứng

Bộ Ngoại giao Nga lên án vụ ám sát dàn dựng, gọi đó là "một hành động khiêu khích chống Nga rõ ràng khác". Người phát ngôn Maria Zakharova miêu tả chiến dịch của Ukraine là "một màn kịch" hướng đến "hiệu ứng tuyên truyền". Bà đồng thời thêm rằng Nga rất vui khi nhà báo Babchenko còn sống.

Tổng thống Petro Poroshenko tuyên bố Ukraine sẽ bảo vệ Babchenko. "Dường như Moskva sẽ không giữ nổi bình tĩnh", ông viết trên Twitter. "Tôi đã ra lệnh bảo vệ Arkady và gia đình ông ấy".

Chiến dịch mà cơ quan an ninh Ukraine thực hiện cũng vấp phải không ít chỉ trích. Nhóm Phóng viên Không Biên giới lên án chiến dịch là "màn dàn dựng thảm hại". "Thật đáng tiếc và thảm hại khi cảnh sát Ukraine chơi đùa với sự thật, bất chấp động cơ của họ là gì", người đứng đầu tổ chức Christophe Deloire nói với AFP.

Ủy ban Bảo vệ các Nhà báo đã yêu cầu chính quyền Ukraine giải thích lý do họ cần tới "một biện pháp cực đoan đến như vậy" và miêu tả đây là "tình huống chưa từng có tiền lệ".

Phóng viên điều tra Nga Andrei Soldatov, đồng nghiệp cũ với Babchenko, cho rằng vụ dàn dựng đã "vượt quá giới hạn".

"Babchenko là một nhà báo, không phải cảnh sát. Vì Chúa, một phần công việc của chúng ta là nêu lên sự thật, bất kể Trump và Putin có nói gì về tin giả đi chăng nữa", Soldatov viết trên Twitter. "Tôi vui vì ông ấy còn sống, nhưng ông ấy đã làm tổn hại đến uy tín của giới nhà báo cũng như truyền thông".

Nhà báo Simon Ostrovsky, bạn của Babchenko, cho biết ông "thấy nhẹ nhõm và cả tức giận cùng lúc". "Từ chỗ đau khổ và buồn bã ngày hôm qua... tới sự giận dữ rõ ràng hôm nay, chúng tôi đều bị lừa rằng bạn mình đã chết", ông nói.