Những tác động hiện hữu từ việc Hạ viện Anh nắm quyền kiểm soát Brexit

Hạ viện Anh vừa qua thông qua quyết định nhằm nắm toàn quyền kiểm soát đối với tiến trình Anh rời khỏi Liên minh Châu Âu (Brexit) - động thái kịch tính này có thể tác động sâu rộng tới tương lai của cá nhân thủ tướng, tiến trình Brexit cũng như đối với nước Anh.

Ngay sau khi Hạ viện thông qua quyết định, Thủ tướng Boris Johnson đã kêu tổng tuyển cử trước thời hạn nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay tại nước này.

Ghế Thủ tướng của ông Boris Johnson có bị lung lay?

Politico cho hay, mục tiêu trước mắt khi quyền kiểm soát tiến trình Brexit giao cho Hạ viện là ngăn chặn Thủ tướng Boris Johnson đưa Anh khỏi Liên minh Châu Âu (EU) vào hạn chót 31.10 dù không có thỏa thuận chính thức. Tuy nhiên, những ảnh hưởng của cuộc bỏ phiếu với tỉ lệ 328/301 này có thể còn tiếp tục được nhắc tới trong những năm tới. Và rõ ràng, cuộc bỏ phiếu có tác động tới ông Boris Johnson.

Trước hết, cuộc bỏ phiếu dẫn tới nguy cơ ông Boris Johnson có thể trở thành thủ tướng tại nhiệm ngắn nhất tại số 10 Phố Downing kể từ năm 1721. Theo truyền thống, khi một Thủ tướng Anh mất khả năng giành thắng lợi trong bỏ phiếu tại Quốc hội, người đó cũng sẽ bị thất bại trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hoặc kêu gọi bầu cử sớm.

Ông Boris Johnson nhắm tới một cuộc tổng tuyển cử trước thời hạn ngày 14.10 với hi vọng đảng Bảo thủ sẽ giành được ghế trong Hạ viện và giúp ông có sự ủng hộ trong cách tiếp cận với Brexit. Tuy nhiên, kêu gọi tổng tuyển cử trước thời hạn có rủi ro. Về cơ bản, cuộc bầu cử sẽ ở mức độ như cuộc trưng cầu dân ý thứ hai về Brexit chỉ khác về tên gọi và đóng vai trò như cuộc trưng cầu dân ý đầu tiên với ông Boris Johnson. Và bài học về cuộc bầu cử sớm năm 2017 của Thủ tướng tiền nhiệm Theresa May vẫn còn đó.

Politico cho hay, dù vẫn được sự ủng hộ của người dân nhưng đảng Bảo thủ cũng phải đứng trước sự phản đối từ cánh tả Dân chủ Tự do và cánh hữu là đảng Brexit, chưa kể đối thủ truyền thống là Công đảng. Thậm chí, để có thể tổng tuyển cử sớm, ông Boris Johnson cần sự ủng hộ từ Công đảng đối lập. Tuy nhiên, lãnh đạo Công đảng Jeremy Corbin vẫn chưa làm rõ có ủng hộ không bởi sau nhiều tháng khăng khăng kêu gọi tổng tuyển cử sớm, ngày 3.9, ông nêu điều kiện mới là Brexit không thỏa thuận phải hoàn toàn bị loại bỏ nếu muốn ông ủng hộ tổng tuyển cử sớm.

Tác động với Brexit và Anh

Liệu tiến trình Brexit có bị trì hoãn hay không? Câu trả lời cho câu hỏi này, theo Politico là tùy thuộc vào việc liệu có một cuộc tổng tuyển cử sớm không và động thái của ông Boris Johnson ra sao. Nếu một cuộc tổng tuyển cử sớm diễn ra vào tháng 10, cử tri sẽ phải cân nhắc 3 phương án là ủng hộ chính sách Brexit bằng mọi giá của ông Boris Johnson, bầu một chính phủ do Công đảng lãnh đạo để thao đuổi tiến trình Brexit có kiểm soát và phương án cuối là ủng hộ một chính phủ thiểu số do một đảng ủng hộ EU lãnh đạo.

Câu hỏi tiếp theo là Brexit có thể được dừng lại không? Có lẽ là không, theo Politico. Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy, Anh sẽ tiếp tục bị chia rẽ về vấn đề Brexit như năm 2016. Vậy điều này có đồng nghĩa với Anh đang hướng tới một cuộc “ly hôn” EU có kiểm soát? Lời đáp cho câu hỏi này là: Đây chính là thông điệp mà Quốc hội Anh thường xuyên gửi tới Phố Downing và cũng là ưu tiên của các quan chức EU. Đó chính là lý do tại sao chính phủ bà Theresa May cùng các quan chức EU làm việc trong 2 năm qua để đạt được thỏa thuận ký tháng 12 năm ngoái. Tuy nhiên, để thực hiện điều này, EU sẽ buộc phải điều chỉnh nội dung thỏa thuận hiện có và đó là điều mà đến nay EU từ chối thực hiện.

Đối với Anh, những tác động dài hạn từ những diễn biến trong tuần này là khá đáng kể. Hiện tại, rõ ràng ông Boris Johnson có thể lựa chọn giữa thúc đẩy một cuộc khủng hoảng hiến pháp - nếu Chính phủ “qua mặt” Quốc hội - hoặc xử lý một cuộc khủng hoảng chính sách.