Nỗi sợ cuối đời của thủ lĩnh IS

Abu Bakr al-Baghdadi bị ám ảnh về vấn đề an ninh đến mức ông ta luôn đeo đai đánh bom tự sát trong những tháng cuối đời.

Thủ lĩnh tối cao nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng Abu Bakr al-Baghdadi từng giữ một thiếu nữ Yazidi làm nô lệ trong nhiều tháng trước khi bị tiêu diệt trong cuộc đột kích hồi cuối tháng 10. Cô kể rằng ông ta mang cô theo khi di chuyển cùng một nhóm khoảng 7 thân tín.

Cô gái Yazidi được giải cứu trong cuộc đột kích do Mỹ dẫn đầu hồi tháng 5. Cô cho biết Baghdadi ban đầu cố chạy trốn đến Idlib vào cuối năm 2017. Cô gái lúc đó 17 tuổi được đưa lên một đoàn ba xe chở thủ lĩnh IS, vợ và các vệ sĩ về phía Idlib. Nhưng khi đến đường chính, đoàn xe đột ngột quay đầu, dường như sợ bị tấn công.

Abu Bakr al-Baghdadi trong video được công bố hồi tháng 4. Ảnh: Independent.

Trong khoảng một tuần, họ ở lại thị trấn Hajin, đông nam Syria, gần biên giới Iraq. Sau đó, họ di chuyển về phía bắc đến Dashisha, thị trấn biên giới Syria nằm trong địa bàn của IS.

Tại đây, thiếu nữ Yazidi ở lại 4 tháng trong nhà bố vợ của al-Baghdadi, Abu Abdullah al-Zubaie. Baghdadi thường xuyên đến cưỡng hiếp cô, đôi khi còn đánh đập. Ông ta chỉ di chuyển vào ban đêm, mang giày thể thao và che mặt, luôn có khoảng 5 vệ sĩ đi theo.

"Ông ta không bao giờ trả lời các câu hỏi của tôi vì lo sợ về rủi ro an ninh. Không phải ai cũng biết ông ấy ở đâu", cô nói.

Mùa xuân năm 2018, cô bị trao cho một người đàn ông khác và người này đã đưa cô ra khỏi Dashisha. Đó là lần cuối cùng cô gặp al-Baghdadi và ông ta đã tặng cô một món đồ trang sức.

Baghdadi chuyển nơi ở nhiều lần tại đông Syria trong năm này, khi IS liên tiếp đánh mất thành trì vào tay lực lượng người Kurd do Mỹ hậu thuẫn. Ông ta đến Idlib vào mùa xuân 2019.

Nơi ở của Baghdadi khi bị đột kích vào tháng 10. Đồ họa: BBC.

Baghdadi luôn trong trạng thái căng thẳng, lo lắng có đàn em phản bội hay làm gián điệp, Mohamad Ali Sajit, anh em đồng hao của thủ lĩnh IS, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Al-Arabiya TV được phát sóng vào tuần trước.

Sajit bị chính quyền Iraq bắt vào tháng 6. Ông ta khai đã gặp al-Baghdadi nhiều lần trong vòng 18 tháng, bắt đầu từ ở Hajin vào cuối năm 2017. Lần cuối cùng là ở vùng sa mạc dọc biên giới Syria-Iraq không lâu trước khi Sajit bị bắt. Baghdadi đã giao nhiệm vụ cho Sajit là truyền USB chứa thông tin cho đàn em ở Iraq.

Các quan chức người Kurd ở Iraq và Syria đã khai thác các nguồn riêng biệt để tìm tung tích thủ lĩnh IS và Sajit được cho là một trong số đó. Một quan chức Mỹ cho biết có vẻ người Kurd ở Syria đã tìm được một "vị khách" bên trong vòng tròn thân cận của Baghdadi có thể cung cấp thông tin quan trọng.

Sajit giải thích vì IS đánh mất nhiều địa bàn nên Baghdadi cũng bị hạn chế phạm vi di chuyển. Ông ta luôn đeo đánh bom tự sát, thậm chí còn để nó ở gần khi đi ngủ và cũng yêu cầu phụ tá đeo đai bom. Baghdadi không bao giờ sử dụng điện thoại di động.

Tâm trạng căng thẳng làm bệnh tiểu đường của Baghdadi thêm tồi tệ, ông ta phải liên tục theo dõi lượng đường trong máu và dùng insulin. Ông ta không nhịn ăn trong tháng Ramadan (tín đồ đạo Hồi phải không ăn, không uống vào ban ngày) và cũng bắt các phụ tá học theo.

Đôi khi Baghdadi ngụy trang thành người chăn cừu. Khi kẻ đứng đầu lực lượng vệ sĩ của Baghdadi, Abu Sabah, nhận được tin rằng họ có nguy cơ bị đột kích tại sa mạc ở biên giới Syria - Iraq, họ đã hạ lều và giấu Baghdadi trong một cái hố rồi đưa cừu đến miệng hố để ngụy trang thêm.

Baghdadi di chuyển với vòng tròn thân tín gồm 5-7 người, bao gồm al-Muhajer, al-Zubaie, Abu Sabah và Abu al-Hakim, từng là kẻ cầm đầu hoạt động của nhóm ở Iraq. Al-Muhajer đã bị tiêu diệt cùng ngày với Baghdadi, trong một chiến dịch quân sự riêng biệt do Mỹ dẫn đầu ở tây bắc Syria. Al-Zubaie bị giết trong cuộc đột kích vào tháng ba. Hồi đầu tuần các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ đã bắt chị của Baghdadi ở Azaz, tây bắc Syria. Tất cả đều là những khu vực nằm ngoài sự kiểm soát của chính phủ.

Thủ lĩnh IS đã ủy thác nhiều quyền lực cho "phó tướng" hàng đầu Hajji Abdullah. Các quan chức Iraq nói rằng Baghdadi giao cho Abdullah phụ trách hầu hết vấn đề hành chính và tài chính của nhóm. Sajit tin Hajji Abdullah chính là người kế nhiệm Baghdadi, đã lấy tên mới là Abu Ibrahim al-Hashemi Al-Qurayshi.

Các quan chức Mỹ không biết chính xác Baghdadi đã đến Idlib khi nào, nhưng cho rằng ông ta chọn địa điểm này vì đây là vùng đất cuối cùng nằm ngoài sự kiểm soát của chính phủ Syria. Theo lực lượng người Kurd, ông ta có thể đã đến đó vào cuối tháng ba.

Tại đây, ông ta trốn trong một khu nhà ở làng Barisha, cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ khoảng 5 km. Giống như nhiều thị trấn biên giới của Idlib, làng có nhiều người di cư từ khắp Syria và nó do Hayat Tahrir al-Sham, nhóm chiến binh có liên kết với al-Qaeda và là đối thủ của IS, kiểm soát.

Khu nhà thuộc về người buôn cừu Abu Mohammed al-Halabi, ít giao lưu với hàng xóm. Một người dân địa phương kể rằng gần một chục trực thăng đã vần vũ trên làng của họ trước 23h đêm 26/10 trong cuộc đột kích của Mỹ. Khi đặc nhiệm Mỹ truy đuổi Baghdadi trong hầm, ông ta kích hoạt đai đánh bom tự sát, kết liễu mình và hai đứa trẻ.

"Chúng tôi ra ngoài ban công để xem và họ bắt đầu nổ súng. Chúng tôi liền chạy vào trong trốn", người này nói. "Sau đó, người Mỹ cảnh báo cư dân tránh xa ngôi nhà của al-Halabi vì họ sẽ cho nó nổ tung".

"Không ai nghĩ rằng al-Baghdadi ở đó", một người dân địa phương khác nói.

Phương Vũ (Theo AP)