Dù đã trôi qua hơn 50 năm, vụ cướp ngân hàng táo tợn dàn dựng hoàn hảo vẫn chưa tìm ra dấu vết của kẻ phạm tội, trở thành một trong những vụ án bí ẩn nhất Nhật Bản.
Năm 1968, một kẻ giả danh cảnh sát đã lừa các nhân viên ngân hàng bỏ chạy khỏi chiếc xe chở tiền bằng "màn kịch" nổ bom. Hắn bốc hơi không dấu vết cùng khoản tiền khổng lồ cướp được.
Vụ cướp hoàn hảo
Sáng sớm 10/12/1968, một người đàn ông mặc đồng phục của Sở Cảnh sát Tokyo ra hiệu dừng xe của Ngân hàng Nihon Shintaku. Chiếc xe khi ấy đang chở tiền thưởng cho nhân viên nhà máy Toshiba ở Fuchu, tổng số tiền lên đến hơn 294 triệu yên, tương đương khoảng 817.500 USD theo tỷ giá năm 1968.
Người cảnh sát giả mạo cảnh báo với bốn nhân viên ngân hàng trên xe rằng một nhóm tội phạm vừa cho nổ căn nhà của giám đốc chi nhánh, đồng thời đã gài thuốc nổ trên chiếc xe họ đang lái.
"Viên cảnh sát" chui xuống gầm để kiểm tra thì bất ngờ, khói và lửa phụt lên từ phía dưới chiếc ô tô, hắn ta lao ra ngoài, hét lên rằng chiếc xe sắp phát nổ. Quá hoảng hốt và lo sợ, bốn nhân viên ngân hàng lập tức xuống xe và bỏ chạy, còn tên trộm thì ung dung bước vào và lái chiếc xe chở tiền đi.
Bốn người nhân viên khai với cảnh sát rằng họ tin câu chuyện của tên giả danh cảnh sát kia vì giám đốc chi nhánh cũng từng nhận một bức thư nặc danh đe dọa đánh bom. Ngọn lửa bùng lên phía dưới ô tô sau đó được xác định là phát ra từ một quả pháo sáng cảnh báo mà tên tội phạm ném khi giả vờ kiểm tra gầm xe.
Hơn 120 bằng chứng được cảnh sát tìm thấy ở hiện trường, trong đó có chiếc mô tô Yamaha bị đánh cắp rồi sơn lại thành màu trắng. Giới điều tra nhận định phần lớn số chứng cứ ấy được hung thủ cố ý dựng lên nhằm đánh lạc hướng điều tra của cảnh sát.
Chiếc xe Yamaha kẻ phạm tội để lại tại hiện trường. (Nguồn: Vintage Everyday)
Truy tìm tên cảnh sát giả mạo
Theo điều tra, cảnh sát xác nhận tên trộm đã lái chiếc xe chở tiền đến công viên, sau đó chuyển các thùng tiền sang một chiếc xe bị đánh cắp từ trước, nhưng tới đây, cảnh sát không tìm thêm được bất kỳ manh mối nào về hành tung kẻ phạm tội.
Cảnh sát công bố bức phác họa chân dung nghi phạm, đồng thời thẩm vấn hàng loạt thanh niên chạy mô tô ở khu vực phía tây Tokyo nhưng không thu được kết quả khả quan. Sau đó, khoảng 170.000 cảnh sát đã được huy động để tiến hành điều tra hơn 110.000 nghi phạm, 2.800 phương tiện đáng nghi và phát đi 780.000 bức phác họa chân dung nghi phạm ở khắp nơi với hy vọng tìm ra hung thủ.
Nghi phạm nổi bật nhất được xác định là con trai 19 tuổi của một cảnh sát, thủ lĩnh băng thiếu niên ngỗ nghịch ở địa phương. Tuy nhiên, khi cảnh sát tới nhà thì cậu ta đã tự sát bằng xyanua kali, vì vậy được loại khỏi diện điều tra. Người cha khăng khăng cho rằng con trai vô tội, và cảnh sát cũng không tìm được bằng chứng buộc tội rõ ràng.
Bức phác họa chân dung nghi phạm. (Nguồn: SCMP)
Một năm sau, cảnh sát bắt giữ người đàn ông 26 tuổi, lái xe chuyên nghiệp và làm việc cho cơ quan chính phủ Canada tại Tokyo bởi rất giống bức phác họa nghi phạm được công bố. Nhưng vì cung cấp được đầy đủ bằng chứng ngoại phạm trong thời điểm xảy ra vụ cướp nên nghi phạm được trả tự do.
Đến năm 1998, tạp chí Shukan Hoseki gây xôn xao khi tuyên bố đã tìm ra thủ phạm Yuji Ogata, 55 tuổi. Ogata khẳng định cùng đồng bọn bí mật chuyển các thùng tiền sang một chiếc xe chở kính rồi cao chạy xa bay trước vòng vây cảnh sát. Tuy nhiên, nhiều tờ báo đưa ra nghi ngờ về lời thú tội của Ogata. Sự thật được phơi bày khi gia đình Ogata cho biết hắn nợ nần chồng chất đến mức phải vay tiền họ sau thời điểm vụ cướp xảy ra, và bản thân hắn vốn dĩ nổi tiếng là kẻ hay nói dối.
Cho tới khi thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự hết vào năm 1988, nghi phạm vẫn chọn ẩn danh, dù hắn hoàn toàn có thể công khai danh tính và thậm chí kiếm tiền từ việc viết sách hay tham gia phỏng vấn về vụ án mà không phải đối mặt với bất kỳ hình phạt nào. Việc này đã khiến vụ cướp 300 triệu yên mãi mãi là vụ án bí ẩn tới tận ngày nay.
Những lời đồn đoán kéo dài
Makoto Watanabe, phó giáo sư truyền thông tại Đại học Hokkaido Bunkyo, đưa ra giả thuyết thuyết phục nhất, rằng thủ phạm là cảnh sát hoặc chỉ có thể là con của cảnh sát, vì hắn biết quy trình làm việc của lực lượng điều tra, có đồng phục và thoát được khỏi cuộc truy lùng quy mô lớn như vậy.
Bộ phim Montage (2016) lấy cảm hứng từ vụ cướp 300 triệu yên.
Ông kể rằng từ nhỏ đã nghe người lớn bàn về vụ cướp. Cũng có tin đồn rằng thủ phạm phải là người hiểu rõ nội bộ ngân hàng, biết tuyến đường chở tiền, nhưng cảnh sát không phát hiện mối liên hệ nào giữa nhân viên ngân hàng và vụ án.
Một số bộ phim cũng được lấy cảm hứng từ vụ cướp. Watanabe thích nhất phiên bản cho rằng thủ phạm là con trai một chính trị gia cao cấp, được cha che giấu việc cướp tiền để tránh scandal. Giả thuyết khác nói rằng hắn có liên hệ với quân đội Mỹ và đã đưa được tiền ra khỏi Nhật.
“Thủ đoạn lừa đảo tinh vi và sự liều lĩnh của vụ cướp khiến công chúng choáng váng vào năm 1968, và kể cả nếu xảy ra vào thời điểm hiện tại, nó vẫn có thể khiến người ta kinh ngạc”, ông Watanabe nói. “Chính việc hắn trốn thoát thành công, không để lại dấu vết, mới là điều khiến vụ án trở thành huyền thoại", ông chia sẻ thêm.
