Ông Phạm Văn Tam, Chủ tịch Asanzo bị truy tố tội buôn lậu, trốn thuế

Viện Kiểm sát Nhân dân TP.HCM vừa hoàn tất cáo trạng truy tố bị can Phạm Văn Tam (45 tuổi, cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Asanzo) về các tội “Buôn lậu”, “Trốn thuế” và Phạm Xuân Tình (40 tuổi, cựu Tổng giám đốc Công ty Asanzo, em ruột ông Tam) về tội “Trốn thuế”.

Ông Phạm Văn Tam.

Theo cáo trạng, Công ty Asanzo đăng ký lần đầu ngày 20/10/2016 tại Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM. Giám đốc, đại diện theo pháp luật là ông Phạm Văn Tam.

Đến năm 2017, ông Phạm Xuân Tình lên làm Tổng Giám đốc và ông Tam là Chủ tịch HĐQT, điều hành toàn bộ hoạt động của công ty.

Từ ngày 13/8/2019 đến 7/10/2019, Đoàn thanh tra Cục Thuế TP.HCM (nay là Chi cục Thuế khu vực II) thanh tra việc chấp hành pháp luật về thuế từ năm 2016 đến tháng 7/2019 tại Công ty Asanzo. Kết quả xác định, Công ty Asanzo mua linh kiện của Công ty Trần Thoàn và ký hợp đồng với Công ty VTB gia công lắp ráp ra thành phẩm là mặt hàng điều hòa nhiệt độ (công suất từ 90.000 BTU trở xuống).

Sản phẩm này được dán tem Asanzo, bao bì in nhãn hiệu Asanzo, được xuất bán cho Công ty Điện lạnh Asanzo nhưng không xuất hóa đơn và không khai báo thuế (để ngoài sổ sách kế toán liên quan đến doanh thu bán hàng); sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng không hợp pháp (ghi nội dung là mặt hàng "điều hòa nhiệt độ", không đúng với thực tế là "linh kiện điều hòa nhiệt độ") để hạch toán đầu vào, khai thuế là hoạt động thương mại.

Công ty Trần Thoàn xuất hóa đơn GTGT (hàng thành phẩm) trực tiếp cho Công ty Điện lạnh Asanzo.

Kết luận giám định về thuế xác định, từ năm 2017 đến quý 2/2019, Công ty Asanzo có hành vi trốn thuế đối với 2 loại thuế, tổng cộng là hơn 15,7 tỷ đồng. Trong đó, thuế giá trị gia tăng là hơn 4,1 tỷ đồng, thuế tiêu thụ đặc biệt là hơn 11,5 tỷ đồng.

Ngày 30/10/2019, Cục Thuế TP.HCM ra quyết định chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm hành chính có dấu hiệu tội phạm đến Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM.

5 tháng sau, ngày 24/3/2020, Công ty Asanzo nộp khắc phục thuế tổng số tiền là 15,8 tỷ đồng.

Hành vi của tội buôn lậu

Ngoài hành vi trên, ông Phạm Văn Tam còn bị cáo buộc sử dụng Công ty Sa Huỳnh do Trương Ngọc Liêm làm giám đốc để nhập lậu 1.300 lò nướng thủy tinh nguyên chiếc từ Trung Quốc về Việt Nam.

Cụ thể, ngày 5/9/2018, Công ty Sa Huỳnh mở tờ khai nhập khẩu hàng hóa tại Cảng ICD Phước Long 3, TP.HCM. Nội dung lô hàng khai báo gồm 970 nắp đậy bằng nhựa của lò nướng thủy tinh, 940 chậu thủy tinh của lò nướng thủy tinh, 118 thiết bị đếm thời gian của lò nướng thủy tinh, 1.060 tay cầm bằng nhựa của lò nướng thủy tinh, 1.120 vỉ nướng. Tình trạng hàng hóa là mới 100%; xuất xứ Trung Quốc; trị giá hàng hóa 212 triệu đồng.

Chữ ký và con dấu trên bộ tờ khai nhập khẩu, chứng từ liên quan đều mang tên Huỳnh Thị Sà Quôl. Lô hàng được phân luồng vàng, sau đó chuyển kiểm tra thực tế 100%.

Kết quả kiểm tra hải quan xác định lô hàng là 1.300 bộ lò nướng thủy tinh nguyên chiếc nhãn hiệu Asanzo, đồng bộ tháo rời, tình trạng mới 100%, không thể hiện xuất xứ hàng hóa là hàng hóa nhập khẩu có điều kiện (trước khi nhập khẩu phải đăng ký kiểm tra chất lượng Nhà nước). Do vậy, cơ quan hải quan không cho thông quan và yêu cầu đại diện Công ty Sa Huỳnh đến làm việc để xử lý sai phạm.

Ngày 9/10/2018, Trương Ngọc Liêm (đại diện Công ty Sa Huỳnh) và Nguyễn Thế Tài (người làm dịch vụ hải quan) đến cơ quan hải quan làm việc nhằm tiếp tục đề nghị thông quan cho lô hàng trên nhưng không được.

Ngày 3/12/2018, Cục Hải quan TP.HCM (nay là Chi cục Hải quan Khu vực II) chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm hành chính có dấu hiệu tội phạm đến Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM.

Kết quả giám định của Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng 3 xác định hàng hóa thu giữ nêu trên là hàng mới, không có dấu hiệu đã qua sử dụng. Căn cứ mô tả cấu hình sản phẩm nêu trong hướng dẫn sử dụng để trong bộ phận thân lò và thử nghiệm vận hành thực tế trên sản phẩm thì các linh kiện, cụm linh kiện có thể ghép với nhau tạo thành lò nướng hoàn chỉnh; chức năng sử dụng là để nướng thực phẩm trong gia đình.

Kết luận định giá tài sản của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự cấp thành phố xác định trị giá hàng hóa buôn lậu thu giữ của Công ty Sa Huỳnh vào thời điểm tháng 9/2018 có giá bán buôn là hơn 414 triệu đồng (đã bao gồm thuế GTGT).

Ngày 3/3/2020, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM khởi tố bị can đối với ông Trương Ngọc Liêm về tội "Buôn lậu".

Ông Liêm khai, Công ty Sa Huỳnh thực chất là của ông Phạm Văn Tam. Khi bị phát hiện sai phạm, ông Tam đề nghị ông Liêm đứng tên làm người đại diện pháp luật cho Công ty Sa Huỳnh. Ông Liêm đồng ý và đại diện Công ty Sa Huỳnh làm việc với cơ quan hải quan để thông quan lô hàng sai phạm.

Tuy nhiên, ông Tam không thừa nhận hành vi buôn lậu. Ông Tam cho rằng, thời điểm xảy ra sự việc, Công ty Sa Huỳnh nhập khẩu lò nướng thủy tinh hiệu Asanzo không đúng khai báo hải quan. Ông biết thông tin lô hàng này có liên quan đến Công ty Asanzo thông qua báo chí.

Ông Tam có liên lạc với ông Liêm (nhân viên cũ của công ty) để hỏi thông tin do sợ ảnh hưởng đến hoạt động của công ty. Ông Tam khẳng định mình không phải là chủ Công ty Sa Huỳnh, không yêu cầu Liêm làm thủ tục thay đổi đăng ký kinh doanh và đứng tên giám đốc Công ty Sa Huỳnh, không yêu cầu Liêm liên hệ cơ quan hải quan nhằm mục đích thông quan cho lô hàng sai phạm nói trên.

Tuy nhiên, qua tài liệu thu thập, cơ quan chức năng cho rằng, họ có đủ cơ sở để truy tố ông Tam về tội buôn lậu.