Quá khứ phức tạp của công dân Mỹ bị Nga bắt vì tội làm gián điệp

Paul Whelan từng là cảnh sát, quân nhân Mỹ, bị FSB bắt với cáo buộc hoạt động gián điệp khi tới Moskva dự lễ cưới.

qua khu phuc tap cua cong dan my bi nga bat vi toi lam gian diep

Ảnh chụp Paul Whelan trước Điện Kremlin, Moksva năm 2007. Ảnh: US Marines.

Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB) ngày 28/12 bắt công dân Mỹ Paul Whelan với cáo buộc làm gián điệp nhưng không công bố chi tiết thông tin. Theo Daily Beast, Whelan có quá khứ phức tạp khi vừa là cựu cảnh sát, cựu lính thủy đánh bộ và có nhiều năm làm việc trong lĩnh vực an ninh tư nhân ở Mỹ.

Whelan từng là cảnh sát tại thành phố Chelsea, bang Michigan trong giai đoạn 1988-2000. Đến năm 2001, ông rời lực lượng cảnh sát và bắt đầu làm việc tại công ty nhân sự Kelly Services với vị trí quản lý dự án công nghệ thông tin.

Tuy nhiên, ông này cũng gia nhập lực lượng dự bị thủy quân lục chiến Mỹ từ năm 1990. Năm 2003, khi đang làm việc ở Kelly Services, Whelan xin nghỉ và sang Iraq tham chiến.

Sau khi quay về tiếp tục làm việc cho công ty này vào năm 2008, Whelan được bổ nhiệm làm giám đốc cấp cao về an ninh và vận hành toàn cầu vào năm 2010, phụ trách điều tra, quản lý nhân sự, phụ trách nhóm an ninh và chịu trách nhiệm về bảo mật thông tin của Kelly Services.

Vị trí tại Kelly Services cho phép Whelan thường xuyên liên hệ với các cơ quan an ninh Mỹ như Cục Điều tra Liên bang (FBI), Cơ quan Phòng chống Ma túy (DEA), Hội đồng An ninh Nước ngoài (OSAC) của Bộ Ngoại giao Mỹ. Tháng 3/2011, Whelan phụ trách thêm việc đảm bảo an ninh trụ sở Kelly Services. Phát ngôn viên của Kelly Services cho biết Whelan nghỉ việc vào tháng 2/2016.

Trên mạng xã hội VK, Whelan đăng một bức ảnh chụp tại Iraq trong quân phục thủy quân lục chiến Mỹ nhưng không có hình ảnh của các đồng đội khác. Thông tin cá nhân của Whelan xuất hiện hạn chế trên mạng xã hội và các nguồn của quân đội Mỹ.

Whelan được cho là người yêu mến nước Nga và tới Moskva lần đầu tiên vào khoảng một thập kỷ trước. Trong bài báo năm 2007 về chương trình nghỉ phép của Bộ Quốc phòng Mỹ có bức ảnh của Whelan chụp trước Đại Cung điện Kremlin từ phía sông Moskva. Whelan cho biết học được một ít tiếng Nga từ bạn bè dù ngôn ngữ này rất khó.

Whelan từng kết thân với một số binh sĩ Nga, trong đó có Maxim, người từng phục vụ trong lục quân Nga và một trung sĩ biên phòng có biệt danh "Tovarish".

Dòng trạng thái cuối cùng được Whelan đăng trên mạng xã hội VK vào lúc 16h55 ngày 28/12 có nội dung "Điểm kế tiếp... Moskva". David, anh trai của Whelan, cho biết gia đình mất liên lạc với người đàn ông 48 tuổi này khi Whelan tới Moskva dự đám cưới.

Bộ Ngoại giao Mỹ chưa đưa ra tuyên bố nào ngoài việc xác nhận Whelan bị bắt và đề nghị Nga cho tiếp cận công dân này. FSB chưa công bố bằng chứng về việc Whelan là điệp viên, chỉ thông báo đã khởi tố vụ án hình sự chống công dân Mỹ này và tiếp tục điều tra. Một số chuyên gia nhận định Nga bắt giữ Whelan để đáp trả vụ Mỹ bắt và xét xử công dân Nga Maria Butina với cáo buộc làm gián điệp.