Sắp xếp, tinh gọn bộ máy: Vì sao nhiều đại biểu Quốc hội sốt ruột

Theo nhận định của nhiều đại biểu Quốc hội, việc tinh giản biên chế, tinh gọn bộ máy khó đạt mục tiêu giảm giảm tối thiểu 10% từ nay đến năm 2021.

Khó đạt mục tiêu giảm tối thiểu 10% từ nay đến năm 2021

Mới đây, tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá, chủ trương tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế được nếu ra tại Nghị quyết T.Ư 6 của Đảng và Nghị quyết 56 của Quốc hội là một chủ trương đúng đắn, phù hợp với nguyện vọng của cử tri, bước đầu có những kết quả tích cực như giảm 15 vụ thuộc bộ, 189 phòng thuộc vụ, cục, giảm hơn 86.000 biên chế...

Tuy nhiên, nhiều đại biểu Quốc hội vẫn tỏ ra “sốt ruột” về việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế.

sap xep tinh gon bo may vi sao nhieu dai bieu quoc hoi sot ruot

Dù quyết tâm nhưng trong thực tế, việc tổ chức thực hiện và triển khai tinh giản biên chết, tinh gọn bộ máy ở nhiều bộ, ngành, địa phương chưa đồng bộ, thiếu thống nhất, nhiều nơi còn lúng túng. Ảnh: Thành An

Nêu vấn đề tinh gọn bộ máy hiện nay mới theo cơ học, chưa có sự thống nhất giữa các địa phương, ngành, số lượng tinh giản biên chế chủ yếu vẫn là nghỉ hưu, nghỉ chế độ viên chức hợp đồng theo Nghị định 68/NĐ-CP, đại biểu Lê Thị Nguyệt (Vĩnh Phúc) cho rằng, thực tế công chức, viên chức chưa được tinh giản. Bộ Nội vụ chưa có quy định hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ đối với cơ quan mới sau khi sáp nhập nên việc thực hiện nhiệm vụ vẫn theo quy định cũ, đầu mối giảm nhưng thực chất chưa giảm.

Đồng quan điểm, đại biểu Cao Đình Thưởng (Phú Thọ) cho rằng, do chưa có hướng dẫn cụ thể cũng như thiếu cơ sở pháp lý đầy đủ nên việc tổ chức thực hiện và triển khai trong thực tế thời gian qua ở các bộ, ngành, địa phương chưa đồng bộ, thiếu thống nhất và nhiều nơi còn lúng túng.

“Mỗi nơi làm một cách khác nhau, trong khi chúng ta chưa tổ chức thí điểm mô hình tổng kết đánh giá để nhân lên diện rộng. Nhiều băn khoăn, vướng mắc chưa được tháo gỡ, việc giảm đầu mối và tinh giản bộ máy còn nặng tính cơ học, ví dụ như việc sáp nhập giữa cơ quan Đảng với cơ quan nhà nước. Việc sáp nhập các phòng, ban, sở ngành một số tổ chức chính trị và nghề nghiệp... chưa được tính toán thấu đáo trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ và các quy định của pháp luật”, đại biểu Cao Đình Thưởng bày tỏ.

Từ thực tế trên, đại biểu Phạm Xuân Thăng (Hải Dương) nhận định, việc tinh giản biên chế khó đạt mục tiêu giảm tối thiểu 10% từ nay đến năm 2021.

Ông Thăng chỉ ra thực tế rằng tổ chức bộ máy bên trong của một số bộ, cơ quan bộ thuộc Chính phủ và cơ quan chuyên môn thuộc UBND hiện nay còn nhiều đầu mối, nhiều tầng nấc, chưa tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Việc xã hội hóa, giao quyền tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập còn hạn chế, việc sắp xếp tổ chức bộ máy chưa thật sự quyết liệt...

Theo đó, ông Thăng đề nghị các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh việc hoàn thiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy nhà nước; Sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước và quản lý biên chế, đặc biệt là Luật tổ chức Quốc hội, Luật tổ chức Chính phủ, Luật tổ chức chính quyền địa phương, Luật công chức, luật viên chức... để làm cơ sở pháp lý cho việc cải cách bộ máy nhà nước, các chủ trương về nhất thể hóa một số chức danh, nhất là việc hợp nhất một số cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước có chức năng, nhiệm vụ tương đồng.

Khó mấy cũng phải làm

Trong báo cáo thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011 - 2016 của Chính phủ có chỉ ra thực tế, về cơ cấu tổ chức thì cơ bản giữ ổn định như Chính phủ nhiệm kỳ 2007 - 2011. Tuy nhiên, cơ cấu tổ chức của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có những biến động theo chiều hướng tăng số lượng vụ, cục, tổng cục và tổ chức tương đương, đơn vị sự nghiệp công lập.

Số lượng tổ chức hành chính ở cấp tỉnh, cấp huyện cũng có chiều hướng tăng ở các phân khúc, như số cơ quan chuyên môn cấp tỉnh tăng từ 1.148 lên 1.182. Phòng chuyên môn cấp huyện tăng từ 8.656 lên 8.854 phòng...

Số lượng cán bộ, công chức, viên chức trong các tổ chức của cả hệ thống chính trị không ngừng tăng, nhất là khối cơ quan hành chính, tư pháp, đơn vị sự nghiệp công, nhưng chất lượng đội ngũ lại không mạnh, vừa thiếu, vừa thừa. (Ảnh minh họa: T.A)

Tuy nhiên, nghịch lý ở chỗ, số lượng cán bộ, công chức, viên chức trong các tổ chức của cả hệ thống chính trị không ngừng tăng, nhất là khối cơ quan hành chính, tư pháp, đơn vị sự nghiệp công, nhưng chất lượng đội ngũ lại không mạnh, vừa thiếu, vừa thừa; một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức năng lực hạn chế, thiếu ý thức trách nhiệm và tinh thần phục vụ, không đáp ứng được yêu cầu.

Điển hình, theo số liệu số liệu báo cáo của Bộ GD-ĐT, hiện nay trong toàn ngành giáo dục, từ mầm non đến phổ thông thiếu trên 107.000 giáo viên và thừa gần 9.000 giáo viên.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cũng đã từng khẳng định: chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, mối quan hệ của một số cơ quan, tổ chức chưa thật rõ, còn chồng chéo, trùng lắp... Việc phân công, phân cấp, phân quyền giữa các ngành, các cấp và trong từng cơ quan, tổ chức chưa hợp lý, mạnh mẽ và đồng bộ; còn tình trạng bao biện, làm thay hoặc bỏ sót nhiệm vụ. Kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đạt kết quả thấp; tỉ lệ người phục vụ cao, nhất là ở khối văn phòng; số lãnh đạo cấp phó nhiều; việc bổ nhiệm cấp “hàm” ở một số cơ quan Trung ương chưa hợp lý”…

Để minh chứng cho điều này, báo cáo của Chính phủ cũng đã chỉ rõ: Vào đầu nhiệm kỳ, qua rà soát thì có 16 vấn đề chồng chéo, giao thoa, đan xen; 2 vấn đề còn bỏ trống và 4 vấn đề cần tăng cường phối hợp.

Đối với vấn đề biên chế, theo báo cáo của Bộ Nội vụ, hiện nay, có 11 địa phương sử dụng vượt 7.951 biên chế so với số biên chế công chức được Bộ Nội vụ giao.

Ngoài ra, tính đến 30.11.2016, các Bộ, ngành, địa phương ký lao động hợp đồng theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP ngày 17.11.2000 của Chính phủ về thực hiện chế độ hợp đồng một số loại công việc trong cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp là: 19.900 người (18 Bộ, ngành: 10.218 người; 46 địa phương: 9.682 người)…

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Tiến Dĩnh - nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho hay, về việc sắp xếp lại bộ máy tinh giản, hiệu lực, hiệu quả, thu gọn đầu mối đã được nêu trong Nghị quyết số 18-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII. Việc sắp xếp, sáp nhập, tinh giản được nhận định là việc khó. Tuy vậy khó mấy cũng phải làm, có như vậy mới có thể giảm được đầu mối, thu gọn được mức độ cồng kềnh của bộ máy.

Nói về việc sáp nhập một số cơ quan, đoàn thể, ông Lê Văn Cuông - nguyên Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa nhìn nhận: “Để bộ máy công quyền làm việc hiệu quả hơn thì việc sắp xếp lại một số sở có chức năng tương đồng với nhau là một trong những giải pháp mạnh mẽ. Bên cạnh đó, việc sáp nhập không đơn thuần chỉ là sáp nhập cơ học mà phải tinh gọn được bộ máy, vẫn đảm bảo được hiệu quả công việc. Việc sáp nhập này cũng không được phát sinh thêm việc xây dựng trụ sở, tốn kém, phát sinh thêm chi phí. Do vậy, việc thực hiện này cần có lộ trình, kế hoạch cụ thể, từng bước, chắc chắn, hợp lý”.

Nghị quyết T.Ư 6, khóa XII đặt mục tiêu: Đến năm 2021, tổ chức lại hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập; giảm tối thiểu bình quân cả nước 10% số lượng đầu mối, 10% biên chế so với năm 2015; cơ bản chấm dứt số hợp đồng lao động không đúng quy định; phấn đấu có 10% đơn vị tự chủ tài chính, giảm bình quân 10% chi trực tiếp từ ngân sách nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp công lập so với giai đoạn 2011 - 2015…