Nga thử nghiệm thành công Burevestnik - siêu tên lửa hành trình sử dụng lò phản ứng hạt nhân thu nhỏ, có thể bay liên tục hàng chục nghìn km và tấn công từ mọi hướng.
Tầm bay không giới hạn
Ngày 21/10, Quân đội Nga đã tiến hành vụ phóng thử tên lửa hành trình chiến lược 9M730 Burevestnik - loại vũ khí được đánh giá là có tầm bay xa nhất trong lịch sử. Theo báo cáo của Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov, quả tên lửa đã bay hơn 14.000 km trong suốt 15 giờ, thể hiện khả năng hoạt động bền bỉ và độ chính xác cao trong điều kiện bay liên tục.
Điểm đặc biệt khiến Burevestnik trở nên “vô tiền khoáng hậu” là việc nó sử dụng một lò phản ứng hạt nhân thu nhỏ làm nguồn năng lượng chính cho hệ thống động cơ phản lực. Nhờ đó, tên lửa có thể duy trì chuyến bay trong nhiều ngày, thậm chí nhiều năm, không cần tiếp nhiên liệu.
Khả năng này giúp nó tránh được nguy cơ bị tiêu diệt từ đòn tấn công phủ đầu, đồng thời cho phép quân đội Nga phô trương sức mạnh khi cho bay tuần tra gần không phận đối phương hoặc chọn hướng tấn công bất ngờ từ các khu vực ít được phòng thủ.
Vụ phóng tên lửa Burevestnik. Ảnh AL24 News
Theo giới chuyên gia, Burevestnik không chỉ là “tên lửa hành trình hạt nhân đầu tiên hoạt động thực tế”, mà còn là minh chứng cho hướng đi khác biệt của Moskva trong cuộc chạy đua vũ khí chiến lược với Mỹ.
Trong khi Washington tập trung vào phát triển vũ khí siêu vượt âm sử dụng nhiên liệu thông thường, Nga lại đầu tư mạnh vào các hệ thống dùng năng lượng hạt nhân để đạt thời gian bay và tầm hoạt động không giới hạn.
Lá chắn hạt nhân Nga
Phát biểu sau vụ thử, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố thành công của Burevestnik là “bằng chứng cho thấy độ tin cậy tuyệt đối của lá chắn hạt nhân Nga”.
Ông nhấn mạnh đây là “loại vũ khí độc nhất vô nhị mà chưa có quốc gia nào sở hữu”, đồng thời chỉ đạo Bộ Quốc phòng nghiên cứu phương án triển khai và xây dựng cơ sở hạ tầng để sớm đưa vào biên chế tác chiến.
Trước đó, trong các bài phát biểu trước Quốc hội, ông Putin từng mô tả Burevestnik là “tên lửa có tầm bay không giới hạn, bất khả chiến bại trước mọi hệ thống phòng không hiện tại và tương lai”. Theo ông, khi kết hợp cùng các loại vũ khí chiến lược khác như tên lửa đạn đạo liên lục địa RS-28 Sarmat, RS-24 Yars hay ngư lôi hạt nhân Poseidon, Nga sẽ sở hữu một bộ ba răn đe hạt nhân thế hệ mới có thể bảo đảm cân bằng chiến lược toàn cầu.
Tên lửa Burevestnik. Ảnh X
Việc thử nghiệm Burevestnik diễn ra trong bối cảnh chương trình máy bay ném bom tàng hình PAK DA - vốn được kỳ vọng trở thành phương tiện tấn công chiến lược mới của Nga, vẫn đang chậm tiến độ. Do đó, Burevestnik được coi là lời khẳng định rằng Moskva vẫn nắm trong tay “lựa chọn thứ hai” đủ sức răn đe đối thủ trên phạm vi toàn cầu.
Về mặt kỹ thuật, Burevestnik được thiết kế như một tên lửa hành trình hạt nhân tấn công tầm xa, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân cỡ nhỏ. Lò phản ứng hạt nhân thu nhỏ cung cấp năng lượng cho động cơ phản lực hoạt động liên tục, giúp tên lửa bay ở độ cao thấp, bám địa hình, né tránh radar đối phương và có thể thay đổi quỹ đạo linh hoạt khi cần.
Theo các nhà phân tích quân sự, tầm hoạt động “không giới hạn” của Burevestnik cho phép nó tấn công mục tiêu ở bất kỳ đâu trên thế giới, kể cả khi bay vòng quanh Trái Đất hàng nghìn lần trước khi kích hoạt giai đoạn cuối. Tốc độ hành trình có thể đạt mức siêu thanh trong pha cuối, khiến việc đánh chặn gần như bất khả thi.
Giới chức Nga khẳng định, công nghệ điều khiển quỹ đạo và định vị của Burevestnik đã được cải tiến đáng kể so với các thử nghiệm trước đó. Dữ liệu vệ tinh và radar mặt đất giúp tên lửa liên tục cập nhật lộ trình bay, trong khi hệ thống dẫn đường quán tính kết hợp trí tuệ nhân tạo đảm bảo độ chính xác “trong sai số vài mét”.
Tên lửa Burevestnik. Ảnh The Jamestown Foundation
“Con át chủ bài” mới trong học thuyết răn đe chiến lược của Nga
Việc đầu tư cho Burevestnik phản ánh rõ định hướng ưu tiên của Bộ Quốc phòng Nga: tăng cường năng lực răn đe hạt nhân chiến lược, nhất là trong bối cảnh căng thẳng với NATO ngày càng leo thang ở Đông Âu.
Cùng với đó, Nga đang đồng loạt hiện đại hóa lực lượng tên lửa đạn đạo liên lục địa, nâng cấp tàu ngầm mang tên lửa chiến lược và thử nghiệm ngư lôi hạt nhân Poseidon - tạo nên mạng lưới răn đe đa tầng.
Giới chuyên gia phương Tây nhìn nhận, Burevestnik đặt ra thách thức mới cho hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ và NATO, vốn được thiết kế chủ yếu để đánh chặn tên lửa đạn đạo có quỹ đạo dự đoán được. Khả năng bay vòng quanh, đổi hướng và cắt qua các vùng không phận ít được bảo vệ khiến việc phát hiện và ngăn chặn loại tên lửa này trở nên gần như bất khả thi.
Dù còn nhiều tranh cãi về mức độ an toàn khi sử dụng động cơ hạt nhân trên tên lửa hành trình, giới phân tích cho rằng Burevestnik là minh chứng rõ ràng cho chiến lược công nghệ “không giới hạn” mà Moskva đang theo đuổi - sẵn sàng đầu tư vào những hướng đi khác biệt để duy trì vị thế cường quốc hạt nhân hàng đầu.
