Nga tiếp tục đưa xe tăng T-62 từ kho ra chiến trường Ukraine, dấu hiệu cho thấy tình trạng thiếu hụt xe tăng nghiêm trọng của Moskva.
T-62 trở lại từ “quá khứ”
Những hình ảnh mới lan truyền trên mạng xã hội cho thấy các đoàn tàu quân sự chở xe tăng T-62M được đưa ra khỏi kho lưu trữ và nhà máy công nghiệp, sẵn sàng cho triển khai. Đây là biến thể được phát triển từ thập niên 1980, trang bị giáp cải tiến, động cơ mạnh hơn và hệ thống điều khiển hỏa lực mới, nhưng vẫn thiếu các thiết bị quan trọng như kính ngắm nhiệt mà Nga buộc phải bổ sung trong quá trình hiện đại hóa gần đây.
Một số chiếc còn được lắp thêm giáp phản ứng nổ và lồng chống máy bay không người lái, thể hiện nỗ lực “vá víu” trước mối đe dọa ngày càng lớn từ UAV cảm tử Ukraine.
Xe tăng T-62M được vận chuyển bằng đường sắt. Ảnh The War Zone
Điều trớ trêu là dòng tăng này từng bị loại biên nhanh chóng vào những năm 1990 - 2000, khi Moskva chuyển sang chuẩn hóa bằng T-72, T-80 và biến thể nâng cấp T-90.
Trong thời kỳ Liên Xô, ngành công nghiệp có thể sản xuất tới 4.000 xe tăng mỗi năm ngay cả khi thời bình. Nhưng trước khi nổ ra xung đột tại Ukraine, Nga chỉ đạt mức khoảng 100 xe tăng/năm. Ngay cả khi tăng tốc, dự báo sản lượng năm 2025 cũng chỉ đạt từ 400 đến 600 chiếc, con số quá nhỏ so với tốc độ tiêu hao trên chiến trường. Nguồn dự trữ T-72 và T-80 ngày càng cạn kiệt, buộc Moskva phải quay lại kho dự trữ T-62 như một giải pháp tình thế.
Thực tế, từ năm 2016, T-62 từng được rút khỏi kho để viện trợ cho Syria, nhưng toàn bộ số xe ở chiến trường này đã bị các nhóm vũ trang được phương Tây và Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn chiếm giữ vào cuối năm 2024. Đến tháng 5/2022, khi T-72 chịu thiệt hại nặng trong giai đoạn đầu chiến dịch ở Ukraine, Nga bắt đầu tái sử dụng T-62 để lấp đầy đội hình.
Soi sức mạnh T-62
Ưu điểm nổi bật của T-62 là sự đơn giản trong vận hành và bảo dưỡng, giúp Nga nhanh chóng tái triển khai dù thiếu nhân lực và cơ sở hạ tầng. Đặc biệt, mẫu xe này được Triều Tiên sử dụng rộng rãi và Bình Nhưỡng hiện là nguồn cung cấp vũ khí lớn nhất cho Moskva. Điều đó đồng nghĩa Nga có thể dễ dàng tiếp cận nguồn đạn pháo 115mm, gói nâng cấp và phụ tùng thay thế.
T-62 cũng từng đi trước phương Tây tới hai thập kỷ khi trang bị pháo nòng trơn cùng đạn xuyên giáp APFSDS, giúp nó vẫn giữ giá trị nhất định nếu được nâng cấp đúng cách. So với Leopard I hay Challenger 2 mà phương Tây viện trợ cho Ukraine - vốn vẫn dùng pháo nòng xoắn với tốc độ đầu nòng thấp, T-62M được đánh giá có khả năng chống tăng tốt hơn.
Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất của T-62 nằm ở pháo chính 115mm, yếu thế rõ rệt so với cỡ nòng 125mm trên T-64, T-72, T-80 hay T-90. Hệ thống bảo vệ giáp cũng thua xa chuẩn mực hiện đại, khiến kíp lái dễ tổn thương trước vũ khí chống tăng đời mới. Thêm vào đó, T-62 cần tới bốn người vận hành do không có hệ thống nạp đạn tự động, làm gia tăng gánh nặng nhân sự.
Xe tăng T-62 được cải tiến trên chiến trường. Ảnh Sputnik News
Việc Nga đưa T-62 trở lại không chỉ phản ánh khó khăn của riêng Moskva mà còn cho thấy cuộc khủng hoảng xe tăng đang lan rộng. Các nước phương Tây, sau nhiều thập kỷ cắt giảm lực lượng thiết giáp, cũng rơi vào tình trạng thiếu hụt. Họ phải viện trợ cho Ukraine cả những mẫu xe cũ kỹ như Leopard I của Đức hay T-55 từ Đông Âu, vốn còn kém hơn cả T-62 về hỏa lực và giáp bảo vệ.
Khi nguồn cung T-64, T-72 và T-80 ngày càng cạn, cả Nga lẫn phương Tây đều lộ rõ tình trạng “đói” xe tăng hiện đại, buộc phải khai thác tối đa các kho dự trữ từ thời Chiến tranh Lạnh.
