Syria bắn hạ 71 tên lửa Tomahawk: Đừng thần thánh hóa Pantsir-S

40 hệ thống Pantsir-S Syria có thể sẽ không đánh chặn được tên lửa Tomahawk Mỹ nếu nó phải độc lập tác chiến và không có sự hỗ trợ của Nga.

Pantsir-S “lên đời” sau khi Syria đánh chặn 71 tên lửa Tomahawk Mỹ

Sau vụ tấn công hôm 14/4, Nga tuyên bố các tổ hợp tên lửa sản xuất từ thời Liên Xô của Syria đã lập được chiến công rực rỡ, đánh chặn thành công 71/103 quả tên lửa hành trình của liên quân Mỹ-Anh-Pháp, 3 cường quốc quân sự lớn nhất NATO và cũng như trên toàn thế giới.

Sau cuộc tấn công đường không bằng tên lửa hành trình do liên quân Mỹ-Anh- Pháp nhằm vào Syria vừa qua, tuy rằng còn phải xác minh thêm độ tin cậy của thông tin trên nhưng khó mà phủ nhận rằng phòng không Syria đã làm việc khá hiệu quả, nhất là khi họ chỉ sử dụng những hệ thống tên lửa đất đối không thuộc thế hệ cũ.

Tuy nhiên, bình luận về sự kiện này, hầu hết ý kiến cho rằng đây là chiến công của hệ thống phòng không tầm gần/thấp Pantsir-S1/S2 của Nga (phiên bản xuất khẩu của Pantsir-S) chứ chẳng phải Pechora 2M, 2K12 Kub hay S-200 Angara, vì những chủng loại này chủ yếu là dùng để tiêu diệt các chiến đấu cơ có trần bay và tốc độ rất cao, chứ hầu như không thể đánh chặn mục tiêu bay thấp, bám theo địa hình mặt đất.

Thậm chí còn có ý kiến tán dương rằng, Pantsir-S1 đã một mình hạ gục uy thế của 3 cường quốc quân sự NATO, có nó trong tay thì không còn gì phải sợ đòn tấn công bằng tên lửa hành trình.

Đang có nhiều nhận định cho rằng, sắp tới tổ hợp tên lửa - pháo phòng không Pantsir sẽ trở nên "cháy hàng" trên thị trường xuất khẩu vũ khí thế giới, sau chiến tích kỳ diệu tại Syria, mang lại nguồn ngoại tệ lớn cho Nga.

Nếu xét về hiện tượng thì điều này thực ra không có gì bất ngờ, vì từ khi trực chiến tại Syria từ năm 2015 đến nay thì các tổ hợp Pantsir-S1 của Nga đã xóa tan mọi nghi ngờ về năng lực của chúng, khi tiêu diệt rất nhiều máy bay không người lái và đạn rocket nhắm vào căn cứ Hmeymim.

Ngay cả quốc gia láng giềng của Syria là Iraq, mặc dù chịu ảnh hưởng sâu sắc của Mỹ, nhưng Baghdad vẫn quyết định ký hợp đồng đặt mua tới 48 tổ hợp Pantsir-S1 và hiện tại đã nhận 14 hệ thống trong một thời gian rất ngắn. Điều này cho thấy sự tín nhiệm của Iraq đối với Pantsir-S1 Nga.

Tuy nhiên, mặc dù Pantsir-S thực sự là một tổ hợp phòng không rất phù hợp cho nhiệm vụ đánh chặn tên lửa hành trình nhưng có thể khẳng định rằng, nó vẫn chưa phải là loại trang bị có đóng góp lớn nhất vào chiến công này; hay nói cách khác, Pantsir-S có đóng góp quan trọng nhất nhưng lại không phải là yếu tố quyết định đến chiến thắng của Syria.

Pantsir-S1 Syria sẽ không đánh chặn nổi Tomahawk nếu thiếu sự hỗ trợ của Nga

Pantsir không phải là “cây đũa thần” trị Tomahawk

Sở dĩ chúng ta nói “Pantsir-S không phải là nguyên nhân chính” là bởi vì, 40 hệ thống tên lửa phòng không của Syria được sự hỗ trợ đắc lực của Nga thì mới lập được chiến công như vậy.

Nếu không có Nga thì dù Syria có sở hữu tới 400 hệ thống phòng không Pantsir và cả S-300/S-400 cũng khó chống lại đòn tấn công của tên lửa Tomahawk của tàu mặt nước và tàu ngầm Mỹ; tên lửa JASSM-ER của máy bay ném bom B-1B Lancer Mỹ; tên lửa không đối đất Storm Shadow trên chiến đấu cơ Tornado Anh và tên lửa không đối đất SCALP trên tiêm kích Rafale và Mirage của Pháp.

Bản thân Pantsir-S là hệ thống phòng không tầm ngắn, thấp nên phạm vi hiệu dụng của radar của nó là rất thấp, không thể giúp các hệ thống này phát hiện sớm các vụ tấn công của tên lửa hành trình từ khi cuộc tấn công bắt đầu.

Các hệ thống phòng không khác có phạm vi quan sát xa hơn nhưng cũng vẫn chưa đủ xa để phát hiện ngay từ đầu các đợt phóng; hơn nữa, do điều kiện chiến trường Syria không thể kết nối chúng thành 1 mạng chia sẻ thông tin trinh sát theo thời gian thực; do đó, không thể tạo lập thế trận phòng thủ đủ vững chắc khi cuộc tấn công bắt đầu.

Theo giới phân tích, nguyên nhân chủ yếu làm nên thành công trong chiến dịch phòng thủ của Syria là các hệ thống trinh sát, giám sát, tác chiến điện tử của Nga đã phát hiện ngay lập tức thời điểm Mỹ và đồng minh tấn công, giúp Syria có thời gian chuẩn bị; hướng dẫn, chỉ điểm mục tiêu cho các hệ thống phòng không như Pantsir-S1 đánh chặn; song song với đó là triển khai chống chế áp điện tử để các hệ thống phòng không Syria có thể khai hỏa.

Đây là những điều kiện tối quan trọng để Pantsir-S1 có thể đánh chặn kịp thời những tên lửa phóng vào Sria.

Có thể khẳng định rằng, Pantsir-S1 Syria chỉ có thể phát huy được hết vai trò của nó nếu nhận được sự hỗ trợ, bảo đảm của các phương tiện trinh sát và tác chiến điện tử của Nga.

Không có những điều kiện trên đây thì Pantsir-S không thể tồn tại chứ đừng nói là đánh chặn được các tên lửa hành trình này. Đặt trường hợp là Nga, nếu chỉ có Pantsir-S thì cũng sẽ tan nát trước đòn tấn công của Mỹ-Anh-Pháp.

Do đó, Pantsir-S1 Syria đóng vai trò quan trọng nhất trong việc bắn hạ các tên lửa Tomahawk nhưng lại không phải là yếu tố quyết định đến thành công của chiến dịch chống tập kích đường không và tên lửa hành trình của Mỹ-Anh-Pháp ngày 14/4 vừa qua, của Syria.

Hay nói cách khác, nó chỉ là một thành tố quan trọng trong tổng thể một thế trận phòng thủ chống tập kích đường không và tên lửa hành trình.

Do đó, việc khẳng định Pantsir-S sẽ "cháy hàng" trên thị trường vũ khí là một nhân định hơi thái quá, "thần thánh hóa" vai trò của nó.

Các nước mua sắm các tổ hợp phòng không này nếu không có những phương tiện bảo đảm, phục vụ tác chiến hiện đại và xây dựng một thế trận phòng thủ chung vững chắc thì chắc chắn có mua về hàng trăm hệ thống cũng không phát huy được hết tác dụng của nó và vẫn dễ thất bại trước đòn đánh của tên lửa hành trình.