Tài liệu giải mật tố Mỹ nuốt lời hứa với Liên Xô

Loạt tài liệu giải mật cho thấy, Mỹ liên tục cam kết với Liên Xô về việc NATO không mở rộng sang phía đông.

Theo tài liệu vừa được Trung tâm lưu trữ quốc gia đại học George Washington công bố, Mỹ và các lãnh đạo Tây Âu liên tục cam kết như vậy với Liên Xô vào hồi đầu những năm 1990, Sputnik đưa tin.

Ảnh Sputnik

"Trong cuộc gặp ngày 9.2.1990 với nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev, Ngoại trưởng Mỹ James Baker khẳng định rằng NATO sẽ không mở rộng dù chỉ một inch về phía đông. Cam kết này là một phần trong loạt trấn an của các nhà lãnh đạo phương Tây với ông Gorbachev và nhiều quan chức Xô Viết về về an ninh của Liên Xô trong suốt quá trình tái thống nhất Đức vào năm 1990 và 1991", thông cáo báo chí tổng hợp các tài liệu giải mật viết.

NATO mở rộng là vấn đề then chốt khi lãnh đạo Mỹ, Tây Âu và Liên Xô bàn bạc về tái thống nhất nước Đức, trong đó đường biên giới của liên minh sẽ bao quanh khu Đông Đức cũ.

Trong số tài liệu giải mật còn có bản tin của sứ quán Mỹ ở Bonn gửi về Washington, viết rằng Ngoại trưởng Đức Hans-Dietrich Genscher đã thúc giục NATO loại bỏ việc mở rộng lãnh thổ về phía đông, ví dụ tiến gần tới biên giới Liên Xô.

Vào thời điểm đó, ông Genscher cũng đề xuất loại Đông Đức khỏi sự bảo trợ an ninh của NATO sau khi nước Đức tái thống nhất.

Tuy vậy, những năm sau này, NATO vẫn mở rộng ra bên ngoài Đông Đức cũ, tới cả 13 quốc gia Đông Âu, mới nhất là tiếp nhận Montenegro vào tháng 6.2017.

Các quan chức Nga, gồm cả Tổng thống Putin, liên tục nói rằng Mỹ đã không giữ lời hứa, và cuộc xung đột ở Ukraina, tiếp sau vụ đảo chính lập nên một chính phủ thân phương tây ở Kiev, chính là cái cớ để triển khai thêm quân tới châu Âu.

Gần đây nhất, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho hay, liên minh sẽ tiếp tục tăng cường hiện diện ở các nước Baltic và Đông Âu "chừng nào còn cần thiết".