"Thành phố buồn" - nổi tiếng với tiếng hát Chế Linh - từng giúp nhạc sĩ Lam Phương có tiền mua nhà ở Sài Gòn.
Khi nhạc sĩ Lam Phương mất, nhiều khán giả tìm nghe các ca khúc nổi tiếng của ông, trong đó có bài Thành phố buồn. Tác phẩm ra đời năm 1970, lúc nhạc sĩ theo đoàn văn công Hoa Tình Thương lên Đà Lạt trình diễn. Giữa khung cảnh thành phố bảng lảng khói sương, ông tức cảnh sinh tình sáng tác. Cố nhạc sĩ lồng ghép câu chuyện về một đôi tình nhân không đến được với nhau, khiến nhiều người từng lầm tưởng đó là chuyện tình thật của ông.
Đà Lạt trong ca khúc giống như nhân chứng tình yêu cho đôi tình nhân. Bức tranh thành phố hiện lên với nét buồn thơ mộng, lãng đãng:
"Thành phố nào vừa đi đã mỏi
Đường quanh co quyện gốc thông già
Chiều đan tay nghe nắng chan hòa
Nắng hôn nhẹ làm hồng môi em
Mắt em buồn trong sương chiều anh thấy đẹp hơn"
Lời thủ thỉ của chàng trai đau khổ vì tình thêm cảm xúc nhờ từng chi tiết cảnh vật ở phố núi được lồng ghép. Những ai từng đặt chân đến Đà Lạt, từng cảm nhận nỗi cô đơn giữa con dốc, hay thiếu vắng vòng tay người yêu trong đêm lạnh sẽ không khỏi chùng lòng khi nghe lại:
"Thành phố buồn lắm tơ vương.
Cơn gió chiều lạnh buốt tâm hồn.
và con đường ngày xưa lá đổ.
Giờ không em sỏi đá u buồn.
Giờ không em hoang vắng phố phường.
Tiếng chuông chiều chầm chậm thê lương.
Tiễn đưa người quên núi đồi quên cả tình yêu!"
 |
| Tờ nhạc "Thành phố buồn" xuất bản năm 1970. Ảnh: Gia đình cung cấp. |
Thành phố buồn của Lam Phương được Đài Phát thanh Đà Lạt phát sóng đầu tiên, sau đó lan tỏa khắp miền Nam. Trong sách Lam Phương - Trăm nhớ ngàn thương, do Nguyễn Thanh Nhã chấp bút theo tài liệu của gia đình, hồi đó, ông nhận khoảng 12 triệu đồng tác quyền, tiền Việt Nam Cộng hòa (tương đương 432.000 USD). Năm 1971, vợ chồng nhạc sĩ Lam Phương mua căn biệt thự gần 300 mét vuông ở số 42 đường Nguyễn Lâm, quận 10, Sài Gòn. Ngôi nhà này giờ là tài sản của người thân gia đình nhạc sĩ Lam Phương.
Thành phố buồn không chỉ phổ biến trên đài phát thanh mà còn lan tỏa nhờ kịch nói. Thời đó mỗi tối thứ năm, Đài Truyền hình Sài Gòn có tiết mục thoại kịch và những vở của Ban Kịch Sống Túy Hồng bao giờ cũng thu hút người xem. Người ta kéo nhau tới những nhà có tivi, đứng kín trong nhà, cửa ra vào và cả cửa sổ để xem kịch. Ngay sau đêm vở Phi vụ cuối cùng phát sóng với ca khúc Thành phồ buồn vang lên xuyên suốt, người dân lùng sục tờ in bài hát. Chàng học sinh, sinh viên nào cũng muốn có tờ bài nhạc Thành phố buồn để trên kệ sách, theo tác giả kịch Thanh Thủy.
Thành phố buồn đại chúng đến mức có thể người nghe không biết tên tác giả nhưng chỉ cần nghe đoạn nhạc dạo là nhận ra ca khúc. Bài hát gắn với Chế Linh - một trong "tứ đại danh ca Sài Gòn" cùng với Nhật Trường (Trần Thiện Thanh), Duy Khánh và Hùng Cường.
Ca sĩ Quang Thành nói: "Ca khúc đi vào lòng mọi tầng lớp, từ người thành thị đến nông thôn, bình dân đến trí thức, qua nhiều bản phối khác nhau nhưng phổ biến nhất là điệu slow rock của chú Chế Linh. Những người thích lối hát sang trọng có thể tìm nghe bản thể hiện của chú Tuấn Ngọc". Với riêng Quang Thành, nhạc sĩ Lam Phương từng gợi ý anh phối ca khúc theo âm hưởng rumba.
Nhạc sĩ cũng từng uốn nắn Quang Thành câu hát "trốn phong ba, em làm dâu nhà người". Anh sử dụng ngữ âm miền Bắc nên hay hát thành "chốn". Ông giải thích: "Đà Lạt đâu phải chốn phong ba. Cô gái - nhân vật trong ca khúc chia tay chàng trai, chọn một bến đỗ bình yên hơn để tránh những phong ba, giông bão tình yêu trong đời".
Đàm Vĩnh Hưng kể anh thu âm ca khúc năm 2008, trong đĩa Dạ khúc cho tình nhân 2. "Thành phố buồn là bản hit đi qua nhiều thời. Giai điệu trầm buồn của bài hát ám ảnh tâm trí tôi từ khi còn nhỏ. Khi thể hiện bài hát, tôi tự tạo áp lực cho mình, không thể trật nhịp, luyến láy sai. Tôi hát một cách thành kính, trân trọng với tư cách một đại diện mới, sau cái bóng quá lớn mà chú Chế Linh đã tạo ra", Đàm Vĩnh Hưng nói.
Hà Thu
