Thanh tra Chính phủ kết luận hàng loạt sai phạm Dự án xe buýt nhanh Hà Nội

Thanh tra Chính phủ vừa kết luận hàng loạt sai phạm tại Dự án xe buýt nhanh (BRT) Hà Nội như lãng phí ngân sách Nhà nước, thường xuyên gây ùn tắc trong giờ cao điểm.

Theo Thanh tra Chính phủ, xe buýt nhanh (BRT) Hà Nội thuộc dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội xây dựng đường trạm xe buýt từ Bộ Y tế đến Khuất Duy Tiến; gói thầu xây dựng đường trạm xe buýt từ Khuất Duy Tiến - bến xe Yên Nghĩa. Chủ đầu tư, đơn vị tư vấn khi lập bước thiết kế đường đã thay thế mặt đường bê tông nhựa bằng mặt đường bê tông xi măng.

Trong khi đó theo hồ sơ báo cáo khảo sát nền mặt đường dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội, hợp phần xe buýt nhanh BRT1 ngày 25/2/2009 do Công ty cổ phần Tư vấn Việt Delta lập, kết quả đo mặt đường tại các tuyến đường này đều có kết quả đo cường độ mặt đường tốt, gây lãng phí ngân sách nhà nước 15.004,02 triệu đồng.

Về công tác đấu thầu, Thanh tra Chính phủ xác định, Hợp phần I, gói thầu 04/BRT-TB (BRT CP08) - Đoàn xe BRT, chủ đầu tư thực hiện một số thủ tục chưa tuân thủ theo mẫu hồ sơ mời thầu và hướng dẫn của Ngân hàng Thế giới, như không lập dự toán Nhóm A và B theo nhóm xe sản xuất, lắp rắp trong nước; lấy báo giá xe nhập khẩu nguyên chiếc để làm căn cứ mời thầu cho cả 3 nhóm A, B và C (nhóm xe nhập khẩu).

Vì vậy, Thanh tra Chính phủ cho rằng không có căn cứ để so sánh giữa các nhóm với nhau trong việc lựa chọn nhà thầu.

Thanh tra Chính phủ kết luận hàng loạt sai phạm Dự án xe buýt nhanh Hà Nội - 1

Xe buýt nhanh BRT Hà Nội

Tuy nhiên, tại Thư không phản đối của Ngân hàng Thế giới chỉ cảnh báo về việc kiểm tra xe và bảo hành. Phần bổ sung các thiết bị vào gói thầu CP08 có tổng giá trị là 17.687,38 triệu đồng nhưng chủ đầu tư không tổ chức đấu thầu mà ký hợp đồng bổ sung với nhà thầu, vi phạm Điều 22 Luật Đấu thầu, Điều 101 Luật Xây dựng về điều kiện được chỉ định thầu.

"Về hiệu quả đầu tư Hợp phần I -Xe buýt nhanh BRT, việc đầu tư chưa đồng bộ, chưa tạo ra các lợi ích nhằm khuyến khích người dân chuyển từ phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện vận tải công cộng, như các nhà chờ, cầu vượt cho người đi bộ chưa thuận tiện cho người sử dụng, một số nhà chờ chưa có cầu vượt đi bộ để tiếp cận, cầu vượt đi bộ chưa hỗ trợ cho người khuyết tật; xe buýt BRT được bố trí làn đường riêng chiếm 1/3 mặt cắt ngang của các trục đường hiện có nhưng tốc độ chưa đạt yêu cầu, trong khi hiện trạng lưu lượng giao thông trên tuyến rất lớn, nên thường xuyên gây ùn tắc trong giờ cao điểm", Thanh tra Chính phủ thông tin.

Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội về kết quả vận tải hành khách đối với tuyến xe buýt nhanh BRT 6 tháng đầu năm 2017, lượng khách bình quân đạt 39,9 người/lượt, mới chỉ đạt 44,3% so với công suất thiết kế là 90 người/lượt; lượng khách bình quân giờ cao điểm cũng chỉ đạt 69,7/90 người/lượt, đạt 75,4% công suất.

"Như vậy, mặc dù được đầu tư với số tiền rất lớn nhưng dự án chưa đạt được hiệu quả như mong đợi, chưa đạt mục tiêu đề ra để hạn chế phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông và từng bước nâng cao chất lượng môi trường của thành phố", Thanh tra Chính phủ nêu.

Thanh tra Chính phủ cũng kết luận xe buýt nhanh BRT thuộc Dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội sai phạm tổng số là 43.570,77 triệu đồng.

Cụ thể, gói thầu 04/BRT-TB (BRT CP08), bao gồm số tiền 42.405,65 triệu đồng do Công ty cổ phần Thiên Thành An xuất bán cho chủ đầu tư đối với 35 xe buýt BRT, giá trị chênh lệch tăng nhưng không chứng minh được khối lượng công việc thực hiện.

Số tiền 206,83 triệu đồng đối với đơn giá dịch vụ kiểm tra xe (mục chi phí tiền ăn, thuê xe...) do chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu vượt so với hợp đồng đã ký, không đúng quy định.

Gói thầu Old/BRT-XL (BRT CP4d), số tiền 625,91 triệu đồng, bao gồm: Dự toán được duyệt tại Quyết định số 2224/QĐ-SGTVT ngày 29/10/2015 áp đơn giá vật liệu sai thời điểm, làm tăng giá trị là 79,6 triệu đồng; thiếu sót trong công tác lập, thẩm tra, phê duyệt dự toán điều chỉnh trạm biến áp phê duyệt làm tăng chi phí phần vỏ máy và vận chuyển máy phát điện không đúng 26,48 triệu đồng; 102,59 triệu đồng tiền đắp cát K95; 417,24 triệu đồng tiền không thực hiện bu lông, kích dầu.

Số tiền 332,38 triệu đồng đối với khoản mục chi phí huy động, giải thể công trường trong dự toán 7 gói thầu xây lắp do lập không đúng quy định.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị giao UBND TP Hà Nội, giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiểm tra, rà soát đối với gói thầu 04/BRT-TB (BRT CP08) - Hợp phần I, xe buýt nhanh BRT, trong công tác tổ chức đấu thầu. Trong đó, một số thủ tục không tuân thủ theo Hiệp định, hướng dẫn của Ngân hàng Thế giới....

Việc các bên liên danh nhà thầu thực hiện không đúng khối lượng được phân chia theo hợp đồng đã ký giữa chủ đầu tư và liên danh nhà thầu, dẫn đến Công ty cổ phần Thiên Thành An hưởng lợi số tiền 42.405,65 triệu đồng nhưng không chứng minh được khối lượng công việc thực hiện.

"Nếu liên danh Công ty cổ phần Thiên Thành An và Công ty cổ phần ô tô Trường Hải không thực hiện thì UBND thành phố Hà Nội chuyển hồ sơ vụ việc sang Cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật", Thanh tra Chính phủ đề nghị.