Liên quan đến vụ việc thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh bị hạ sát trên lãnh thổ Iran, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) đã tổ chức họp khẩn, kêu gọi các bên hạ nhiệt căng thẳng. Trong khi đó, các nhà ngoại giao Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cũng tổ chức nhiều cuộc họp trên khắp Trung Đông.
Giới chuyên gia nhận định, ở thời điểm vô cùng nhạy cảm này thì việc kêu gọi các bên kiềm chế là chưa đủ. Cộng đồng quốc tế cần hành động một cách mạnh mẽ và khẩn trương nhằm giảm leo thang xung đột, ngăn chặn mọi động thái có nguy cơ đẩy toàn bộ khu vực Trung Đông tới bên bờ vực chiến tranh.
Một ngày sau khi Hamas xác nhận thủ lĩnh chính trị Ismail Haniyeh bị hạ sát ngay tại Tehran, hôm 31/7 (giờ địa phương), Chính quyền Iran đã treo lá cờ đỏ trên mái vòm của nhà thờ Hồi giáo Jamkaran. Được biết, lá cờ đỏ trong truyền thống Shiite là biểu tượng của sự đổ máu bất công và được coi như một lời kêu gọi trả thù. Lá cờ được treo sau khi lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei ra lệnh tấn công trực tiếp vào mục tiêu của Israel để trả đũa vụ ông Haniyeh bị ám sát.
Hiện chưa rõ mức độ trả đũa của Tehran và liệu nước này có hạn chế quy mô để tránh gây leo thang căng thẳng hay không, nhưng Reuters dẫn một nguồn thạo tin cho hay, giới chỉ huy Iran đang xem xét phương án triển khai tên lửa, máy bay không người lái (UAV) tấn công hiệp đồng các mục tiêu quân sự quanh Thủ đô Tel Aviv và thành phố Haifa của Israel.
Trước những diễn biến nhạy cảm “ngàn cân treo sợi tóc” tại Trung Đông, hôm 31/7, Hội đồng Bảo an LHQ đã tổ chức họp khẩn. Cuộc họp diễn ra theo đề nghị của Iran và được Nga, Trung Quốc và Algeria ủng hộ. Phát biểu trước các đại sứ dự họp, Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách các vấn đề chính trị Rosemary DiCarlo tái khẳng định sự cần thiết phải hạ nhiệt căng thẳng khu vực, đồng thời hối thúc cơ quan quyền lực nhất LHQ có hành động ngoại giao nhanh chóng và hiệu quả.
Theo bà, các vụ vấn công xảy ra những ngày qua tại Trung Đông cho thấy sự leo thang nhanh chóng và nguy hiểm, trong bối cảnh giao tranh vẫn tiếp diễn ở Dải Gaza vốn đã khiến khoảng 38.000 người Palestine thiệt mạng, 88.000 người khác bị thương và 90% dân số dải đất này bị mất nhà cửa. Hội đồng Bảo an một lần nữa lưu ý tới tác động của giao tranh gây ra cho dân thường, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em, các nhân viên nhân đạo và nhà báo.
Với những lo ngại tương tự, các nhà ngoại giao Mỹ và EU cũng tiến hành các cuộc họp khẩn cấp ở Trung Đông để ngăn chặn nguy cơ xảy ra chiến tranh toàn diện. Theo Financial Times, Phó Tổng thư ký Hội đồng Đối ngoại EU Enrique Mora được cho là đã họp với các quan chức ở Tehran, trong khi Điều phối viên các vấn đề Trung Đông của Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng Brett McGurk đã tới Arab Saudi. Theo nguồn tin, mục đích của các cuộc họp được tổ chức là nhằm thuyết phục Iran không trả đũa Israel hay thực hiện những hành động mang tính biểu tượng.
Được biết, trước khi xảy ra vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas, hầu như tất cả giới chức tại Israel, Iran hay Lebanon đều nhất trí rằng một cuộc xung đột toàn diện sẽ gây hậu quả thảm khốc đối với tất cả các bên dù bất kỳ bên nào giành chiến thắng. Tuy nhiên, trong những nỗ lực có rủi ro cao nhằm thể hiện sức mạnh quân sự, nguy cơ tính toán sai lầm cũng gia tăng.
Người phát ngôn Stephane Dujarric của Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres trước đó cho hay, đây là thời điểm mà lẽ ra, mọi nỗ lực nên hướng tới một lệnh ngừng bắn ở Gaza, trả tự do cho tất cả con tin, tăng cường viện trợ nhân đạo cho người dân Palestine ở Gaza và lập lại ổn định ở Lebanon và phía bên kia đường Xanh ranh giới kiểm soát.
Giới chuyên gia nhận định, việc kêu gọi tất cả các bên thể hiện kiềm chế tối đa vào thời điểm vô cùng nhạy cảm này là chưa đủ. Cộng đồng quốc tế cần hành động một cách mạnh mẽ và khẩn trương nhằm giảm leo thang xung đột, ngăn chặn mọi động thái có nguy cơ đẩy toàn bộ Trung Đông tới bên bờ vực chiến tranh, đồng thời hướng tới một nền hòa bình và ổn định lâu dài cho tất cả mọi người.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken trong một cuộc phỏng vấn với CNA cho biết, Washington không liên quan đến vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh và tái khẳng định tầm quan trọng của lệnh ngừng bắn ở Gaza. Ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh, lệnh ngừng bắn hay việc thả các con tin đang bị giam giữ ở Gaza là rất quan trọng và Mỹ sẽ làm mọi thứ để điều đó diễn ra. Mặt khác, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho hay, Washington sẽ bảo vệ Israel khỏi các cuộc tấn công tiềm tàng có thể xảy ra sắp tới.
Vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh là sự việc mới nhất trong chuỗi các vụ tấn công chính xác ngay bên trong lãnh thổ Iran, đồng thời là “cú tát” đối với Tehran, nơi tiếp đón thủ lĩnh Hamas đến dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống. Giới phân tích cho rằng, vụ việc này cho thấy mức độ thâm nhập của Israel vào Iran. Ông Haniyeh sống tại Qatar. Ông tới Tehran tham dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian hôm 30/7.
Theo lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran (IRGC), ông Haniyeh bị ám sát vào sáng sớm 31/7 tại một dinh thự ở phía Bắc Tehran. Hamas cho rằng Israel thực hiện vụ ám sát. Các nhà phân tích coi cuộc tấn công là thất bại lớn của tình báo Iran và là một diễn biến vô cùng đáng lo ngại đối với giới lãnh đạo nước này.
Tờ Times of Israel dẫn lời ông Hasni Abidi, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thế giới Arab và Địa Trung Hải có trụ sở tại Geneva cho hay, bản chất của cuộc tấn công cho thấy bên tiến hành hẳn đã nắm thông tin cực kỳ chính xác về vị trí và các hoạt động của ông Ismail Haniyeh. Về phần mình, Israel thường không xác nhận cũng không phủ nhận các hoạt động bí mật ở nước ngoài.
Với sự việc này, Israel không có bất kỳ bình luận nào. Tuy vậy, trong một bài phát biểu hôm 31/7, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cam kết sẽ tiếp tục chiến đấu, nói rằng đất nước của ông sẵn sàng cho mọi kịch bản và đã giáng những đòn chí mạng vào kẻ thù của mình.
