Khi mùa đông cận kề, cả Nga và Ukraine đều buộc phải định hình cho mình những chiến thuật mới, nhằm giành lại thế chủ động trên chiến trường.
Khi mùa đông khắc nghiệt của năm 2025 đến gần, cuộc xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine lại bước vào giai đoạn mới, đầy nguy hiểm hơn và được đánh dấu bằng hàng loạt cuộc tấn công dữ dội vào lãnh thổ của mỗi bên.
Đáng chú ý, những diễn biến mới nhất vẽ nên bức tranh ảm đạm về cuộc xung đột chưa hề có dấu hiệu hạ nhiệt, khi cả hai bên đều đang tìm cách điều chỉnh chiến lược để tập trung nguồn lực, thực hiện các đòn phủ đầu nhằm giành lợi thế trên chiến trường vào mùa đông năm nay.
Xe tăng T-80 của Nga nã pháo về phía xe thiết giáp Ukraine. (Ảnh: Military ops)
Nga thay đổi chiến thuật
Nga hiểu rõ quân đội cần phải chuẩn bị chiến lược mới và kỹ càng hơn cho mùa đông sau khi hàng loạt hoạt động trong mùa thu năm 2025 chính thức kết thúc.
Hiện tại, ông Putin quyết định chuyển hướng các cuộc tập kích sang hệ thống năng lượng và hậu cần của Ukraine. Thoạt nhìn, chiến lược này dường như lặp lại chiến dịch mùa đông trước, song lần này có sự thay đổi rõ rệt. Mục tiêu không chỉ nhằm vào Ukraine mà còn tạo ra sự bất ổn ở châu Âu thông qua những hệ lụy nhân đạo do cái lạnh và tình trạng mất điện gây ra.
Ví dụ, chỉ tính riêng đêm 10/10, không quân Ukraine phát hiện tổng cộng 497 đơn vị tấn công đường không, bao gồm 32 tên lửa (cả đạn đạo và hành trình) và 465 máy bay không người lái (UAV) các loại của Nga. Thiệt hại tại Nhà máy Nhiệt điện Kiev (TPP-6) khiến một số khu vực mất điện.
"Chúng tôi không ngủ được chút nào. Từ 2h30 sáng, tiếng ồn đã rất lớn. Đến 3h30, chúng tôi bị mất điện, mất khí đốt và nước sinh hoạt. Không còn gì cả", Liuba, cư dân Kiev kể.
Tình trạng mất điện, khí đốt và nước cũng được báo cáo ở các tỉnh Zaporizhzhia, Sumy, Poltava và Dnipropetrovsk. Theo Bộ Tổng tham mưu lực lượng vũ trang Ukraine, trong ngày 17/10, lực lượng Nga thực hiện 78 cuộc không kích, thả 154 quả bom dẫn đường và phóng 3.292 UAV các loại nhằm vào Ukraine.
Đặc biệt, các cuộc tập kích gia tăng khi Ukraine chuẩn bị kích hoạt hệ thống sưởi trên khắp các thành phố nước này từ ngày 1/11 để chuẩn bị cho mùa đông. Và vào ngày 5/11, lực lượng Nga mở đợt tấn công bằng máy bay không người lái và pháo binh mới vào khu vực Kherson, miền Nam Ukraine.
Đơn vị cơ giới của Ukraine vào mùa đông. (Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine)
Theo quan chức Ukraine, UAV loại Shahed không kích khu vực gần thành phố Kherson khiến 5 quận chìm trong bóng tối. Việc mất điện làm gián đoạn hoạt động của nhiều bệnh viện và trường học, làm trầm trọng thêm nỗi thống khổ của người dân vốn đang phải chuẩn bị tinh thần cho mùa đông không có nguồn sưởi ấm hay mạng lưới điện ổn định.
Nhiều nhà phân tích quân sự lưu ý mô hình tấn công này phù hợp với chiến lược mùa đông đang phát triển của Nga, dường như tập trung vào việc làm suy yếu khả năng phục hồi của Ukraine bằng cách nhắm vào lưới điện và trung tâm hậu cần.
Bộ Quốc phòng Nga cũng tuyên bố những cuộc không kích gần đây của họ đều nhằm vào "nhà kho quân sự và kho năng lượng" ở miền Nam Ukraine. Đồng thời, phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào dân thường.
Ông Oleksiy Hetman, thiếu tá Vệ binh Quốc gia Ukraine chỉ ra những tuyên bố của Nga về chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine trong thời gian gần đây ngày càng tập trung vào thời điểm cuối năm khi mùa đông đến gần.
"Cuộc tấn công chính sẽ diễn ra vào mùa đông. Họ đang chuẩn bị cho chiến dịch mùa đông. Mùa hè họ huấn luyện; mùa thu họ sẽ thử nghiệm một điều gì đó và từ cuối tháng 8, họ tuyên bố sẽ giành chiến thắng một lần nữa vào mùa đông", ông Hetman cho hay.
Ukraine tận dụng mọi thời cơ
Sự chuyển đổi năng lực phòng thủ sang tấn công của quân đội Ukraine đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc xung đột xung quân sự với Nga. Nhiều chuyên gia quân sự lưu ý chiến lược tấn công mùa đông của Ukraine tận dụng một số lợi thế then chốt, đồng thời khắc phục những hạn chế trong chiến thuật trước đây.
Trong suốt đêm 5/11 sang ngày 6/11, Ukraine tấn công liên tục vào cơ sở năng lượng và gây hư hại nhà máy lọc dầu Volgograd của Nga. Người dân Moskva cho biết họ nhìn thấy máy bay không người lái và tên lửa đang hướng về phía nhà máy lọc dầu Volgograd cùng hệ thống phòng không hoạt động vào sáng sớm ngày 6/11.
Binh sĩ Ukraine tuần tra trong con hào ở miền đông đất nước. (Ảnh: Getty)
Nhà máy lọc dầu Volgograd do tập đoàn dầu mỏ khổng lồ Lukoil của Nga vận hành, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nhiên liệu cho quân đội Nga. Đặc biệt, nhà máy Volgograd chuyên cung cấp dầu cho các đơn vị đang hoạt động ở vùng Donbass của Ukraine - tiền tuyến hoạt động mạnh nhất trong cuộc chiến Nga - Ukraine kéo dài gần 4 năm qua.
Sự thay đổi chiến lược này phản ánh nhiều tháng lập kế hoạch, phối hợp quốc tế và đánh giá cẩn thận những điều kiện chiến trường có lợi cho lực lượng Ukraine trong hoạt động mùa đông. Có thể thấy, Ukraine đang tận dụng lợi thế về mặt địa hình, vì khi chuyển sang mùa đông, mặt đất sẽ đóng băng giúp khả năng di chuyển của xe bọc thép trở nên tốt hơn và giảm bớt những thách thức liên quan đến bùn đất vốn thường có lợi cho vị trí phòng thủ.
Đồng thời, trang thiết bị tác chiến mùa đông do phương Tây cung cấp lại mang đến cho lực lượng Ukraine lợi thế về công nghệ trong hoạt động thời tiết giá lạnh. Tuy nhiên, tốc độ hỗ trợ từ phía đồng minh dành cho Ukraine đang bị chậm lại trong thời gian gần đây, gây ảnh hướng tương đối đến tiến trình thực hiện kế hoạch mùa đông.
Trong bài phát biểu qua video gửi tới đối tác châu Âu và NATO, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tiếp tục đưa ra lời kêu gọi khẩn cấp về việc cung cấp thêm hệ thống phòng không, máy bay không người lái và đạn dược.
"Chúng ta cần đẩy nhanh về tốc độ. Cuộc chiến mùa đông của Nga bắt đầu ngay bây giờ", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng đưa ra cảnh báo.
Đồng thời, ông Zelensky tiếp tục nhấn mạnh sự chậm trễ trong hỗ trợ của phương Tây có thể "mất đi hàng nghìn sinh mạng trong mùa đông này".
Trong khi đó, cái lạnh của mùa đông đang làm phức tạp thêm các nỗ lực sơ tán và khiến việc khôi phục mạng lưới điện bị hư hại ngày càng trở nên khó khăn hơn. Nhiều cơ quan cứu trợ cảnh báo những tháng tới có thể mang lại đau khổ trên diện rộng nếu không nhanh chóng tăng cường hỗ trợ quốc tế.
Nhìn chung, chiến lược tấn công mùa đông của Ukraine là rủi ro được tính toán kỹ lưỡng, có thể làm thay đổi đáng kể cục diện cuộc xung đột. Tuy nhiên, thành công phụ thuộc vào việc thực hiện hiệu quả các hoạt động quân sự phức tạp, đồng thời duy trì sự ủng hộ quốc tế và tuân thủ nguyên tắc nhân đạo.
