Tranh chấp 11 sổ tiết kiệm đứng tên người chết

Công ty CP Cơ khí Xây dựng Công trình 623 cho rằng 5,5 tỷ đồng trong 11 sổ tiết kiệm Trưởng phòng Tài chính đứng tên nên kiện đòi lại khi ông này qua đời.

Vụ án tranh chấp giữa nguyên đơn là Công ty cổ phần Cơ khí Xây dựng Công trình 623 đối với các đồng thừa kế của ông Nguyễn Văn Giang (nguyên Trưởng phòng Tài chính kế toán) vừa được TAND TP HCM xử phúc thẩm lần hai.

Phía nguyên đơn cho biết, ngày 23/1/2017, công ty họp giao ban với thành phần gồm ông Hoàng Minh Dũng (Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc); Nguyễn Văn Giang và 6 quản lý, cùng thống nhất chuyển hơn 6,7 tỷ đồng vào tài khoản của ông Giang và 1,5 tỷ đồng vào tài khoản ông Dũng để mở sổ tiết kiệm cá nhân, lấy lãi bổ sung quỹ công đoàn.

Từ 23/1/2017 đến 16/2/2017, công ty lần lượt chuyển 6,7 tỷ đồng vào tài khoản của ông Giang theo các giấy biên nhận. Trưởng phòng Tài chính sau đó mở 12 sổ tiết kiệm, song do công ty cần tiền nên rút trước một sổ, còn lại 11 sổ trị giá 5,5 tỷ đồng (mỗi sổ 500 triệu đồng). Số tiền trong sổ tiết kiệm đã rút, ông Giang chuyển trả cho công ty hơn 1,1 tỷ đồng, còn 129 triệu trong tài khoản của ông này.

Ngày 21/2/2017, ông Giang đột ngột qua đời. Khi mở niêm phong phòng làm việc của ông Giang, có sự chứng kiến của bà Nguyễn Thị Hằng (vợ ông), xác định 11 số tiết kiệm đứng tên ông Giang và 3 sổ tiết kiệm đứng tên ông Dũng (mỗi sổ 500 triệu đồng).

Theo yêu cầu của bà Hằng, công ty đã bàn giao 11 sổ tiết kiệm cho gia đình. Nhưng đến tháng 5/2017, công ty khởi kiện ra TAND quận Gò Vấp yêu cầu công nhận số tiền trong các sổ tiết kiệm là của công ty, buộc bà Hằng và các đồng thừa kế (hai con và cha chồng) trả lại hơn 5,6 tỷ đồng và lãi suất đến thời điểm bản án có hiệu lực.

Đại diện phía bị đơn, bà Hằng không đồng ý vì đó là tiền "ông Giang đầu tư và cho công ty vay". Các bản sao kê chi tiết tại ngân hàng thể hiện có rất nhiều khoản tiền công ty trả nợ vốn vay cho chồng bà. Trong quá trình ông Giang làm việc, công ty đã chuyển rất nhiều khoản tiền (48 lần với số tiền hơn 16,7 tỷ đồng với nội dung chuyển trả tiền, trả tiền vay vốn, trả nợ vốn sản xuất... Do đó, bà cho rằng, số tiền trong các sổ tiết kiệm và tài khoản của ông Giang đều là tiền công ty đã trả cho chồng bà.

Ngoài ra, bà Hằng còn phản tố, đề nghị tòa buộc công ty trả lại cho chồng bà giá trị của 88 cổ phiếu - tương đương 8,8 triệu đồng.

Hồi tháng 5/2018, TAND quận Gò Vấp xử sơ thẩm, cho rằng biên bản họp giao ban công ty ngày 23/1/2017, lời khai của các nhân chứng (là nhân viên công ty) và bàn làm việc của ông Giang còn có 3 sổ tiết kiệm do ông Dũng đứng tên đều có trị giá 500 triệu đồng mỗi sổ... nên yêu cầu của phía nguyên đơn là có căn cứ. Từ đó, tòa chấp nhận một phần yêu cầu của nguyên đơn, buộc bà Hằng và các đồng thừa kế trả lại cho công ty 11 sổ tiết kiệm và lãi tạm tính là 733 triệu đồng; bác yêu cầu của công ty về việc đòi 129 triệu đồng trong tài khoản của ông Giang.

Không đồng ý với phán quyết này, phía bị đơn kháng cáo. Hai tháng sau, TAND TP HCM xử phúc thẩm nhưng giữ nguyên quan điểm như tòa cấp dưới.

Phản đối bản án, phía bị đơn đề nghị giám đốc thẩm vụ án.

Tháng 7/2019, TAND Cấp cao tại TP HCM xử giám đốc thẩm, tuyên hủy cả hai bản án của TAND quận Gò Vấp và TAND TP HCM, giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm xét xử lại.

Quyết định này được đưa ra bởi HĐXX cho rằng, từ 2005 đến 2017 phía công ty nhiều lần chuyển tiền vào tài khoản của ông Giang và ông này cũng nhiều lần cho công ty vay, tạm ứng; hai bên có nhiều giao dịch nộp và rút tiền mặt. Tuy nhiên, cả hai cấp tòa đều chưa làm rõ khoản nào trong tài khoản ông Giang là của cá nhân, khoản nào của công ty, cũng như mục đích chuyển tiền vào tài khoản của ông Giang... Từ đó tòa mới có cơ sở giải quyết.

Hồi tháng 11 năm ngoái, TAND quận Gò Vấp mở phiên xử sơ thẩm lần hai, giữ nguyên quan điểm như phán quyết ban đầu.

Các đồng bị đơn lại kháng cáo, VKSND TP HCM cũng kháng nghị, cho rằng quá trình thụ lý giải quyết TAND quận Gò Vấp không làm rõ các vấn đề như nhận định của TAND Cấp cao; không có căn cứ buộc các đồng bị đơn trả lại 11 sổ tiết kiệm.

Tại phiên xử phúc thẩm lần này, bà Hằng giữ nguyên quan điểm.

Đại diện nguyên đơn cho rằng, đây là khoản tiền của cổ đông nên công ty có trách nhiệm đòi lại. Tài khoản của ông Giang là tài khoản mở rộng của công ty để linh hoạt sử dụng khi cần giao dịch, phòng tình huống các cơ quan có thẩm quyền phong tỏa tài khoản công ty dẫn đến việc bị đình trệ trong giao dịch kinh tế. Quá trình làm việc, ông Giang là người trung thực và có uy tín nên Ban Giám đốc tin tưởng giao trách nhiệm đứng tên các tài khoản mở rộng của công ty.

Tuy nhiên, HĐXX phúc thẩm đã chấp nhận kháng cáo của các bị đơn và kháng nghị của VKS, bác toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn - tức Công ty cổ phần Cơ khí Xây dựng Công trình 623 thua kiện.

Theo HĐXX, nguyên đơn cho đây là tài sản của công ty nhờ ông Giang đứng tên sổ tiết kiệm thì phải có nghĩa vụ chứng minh. Trong khi đó, đại diện nguyên đơn nói "không rõ người lãnh đạo tiền nhiệm có văn bản giao nhiệm vụ cho ông Giang đứng tên tài khoản ngân hàng giùm công ty hay không, nhưng từ khi ông tiếp quản thì không có văn bản này". Các dịp quyết toán hằng quý, hằng năm, ông Giang và kế toán công ty cũng không lập biên bản kiểm tra số tiền của công ty còn lại trong tài khoản của ông Giang.

Như vậy, công ty chưa chứng minh được tài khoản của ông Giang cũng là tài khoản của công ty. Các chứng cứ do nguyên đơn cung cấp chưa có giá trị chứng minh cho yêu cầu khởi kiện của mình nên phải chịu hậu quả.

Trong khi nguyên đơn chưa chứng minh được yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp mà tòa sơ thẩm lại dựa vào biên bản họp giao ban và các chứng từ chuyển tiền để tuyên buộc phía bị đơn phải trả lại 11 sổ tiết kiệm đứng tên ông Giang cho công ty là "không có cơ sở".

Hải Duyên