Trump rút quân khỏi Syria sau cuộc điện đàm với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ

Tổng thống Mỹ Trump, trái, và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan hôm 11/7 tại trụ sở của NATO ở Brussels, Bỉ. Ảnh: AFP.

AP hôm nay dẫn lời các quan chức Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ cho hay quyết định rút lính Mỹ khỏi Syria đã được đưa ra sau cuộc điện đàm của Tổng thống Trump với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm 14/12. Cuộc trao đổi này do Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sắp xếp, sau khi ông Erdogan đe doạ thực hiện chiến dịch quân sự chống lại các phiến quân người Kurd được Washington hậu thuẫn ở đông bắc Syria, nơi lực lượng Mỹ đóng quân.

Ông Pompeo, Bộ trưởng Quốc phòng Mattis và các thành viên khác trong nhóm an ninh quốc gia đã chuẩn bị một danh sách các vấn đề mà Trump cần nói với Erdogan để thuyết phục ông ngừng chiến dịch trên. Họ gợi ý Trump phản đối việc quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào bắc Syria, cho rằng Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ nên hợp tác để giải quyết các quan ngại về an ninh. Tuy nhiên Trump đã bỏ qua kịch bản này, dù trước đó chấp nhận những phương án mà các cố vấn đưa ra.

Erdogan đã nhắc nhở Trump rằng lý do duy nhất quân Mỹ hiện diện ở Syria là đánh đuổi Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và nhóm này đã bị đánh bại đến 99%. Ông thuyết phục Trump rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể giải quyết ổn thoả số IS còn lại. "Tại sao lính Mỹ vẫn còn ở đây?", ông Erdogan hỏi.

Trump lặp lại câu hỏi với cố vấn an ninh quốc gia John Bolton và Bolton đã bị "ép" phải thừa nhận rằng IS chỉ còn 1%. Ông Bolton nhấn mạnh nhóm cố vấn an ninh đồng tình rằng chiến thắng trước IS cần kéo dài thêm, cần làm nhiều hơn là giành lại vùng đất mà chúng kiểm soát, tuy nhiên, Trump đã nhanh chóng cam kết rút quân, khiến cả Erdogan và Bolton "bị sốc".

Các quan chức Mỹ cố thuyết phục Trump hoặc thay đổi quyết định, hoặc trì hoãn để quân đội và lực lượng người Kurd có thời gian chuẩn bị cho sự rút lui có trật tự nhưng tổng thống Mỹ không lay chuyển.

Quân đội Mỹ đến Syria vào 2015 để truy quét các phiến quân IS. Năm nay, nhóm này đã để mất hơn 90% khu vực kiểm soát. Tuy nhiên, hàng nghìn tay súng IS vẫn còn ở Syria và Iraq. Các chỉ huy ở khu vực cảnh báo nhóm này có thể nhanh chóng trở lại nếu quân đội Mỹ rút đi hoàn toàn.

Hôm nay Trump cũng tuyên bố sẽ rút khoảng 7.000 lính khỏi Afghanistan và họ sẽ rời đi trong vài tháng tới, theo AFP. Trong khi quan chức cấp cao Afghanistan ví động thái này như "Giáng sinh cho phiến quân Taliban". Một chỉ huy Taliban đã hoan nghênh quyết định.

"Chúng tôi còn hơn cả vui mừng, họ đã nhận ra sự thật. Chúng tôi mong chờ thêm tin tốt", người này nói.

Khánh Lynh

Vì sao Trump muốn rút quân chóng vánh khỏi Syria? Trump dường như muốn tránh xung đột trực diện với Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như khẳng định quyền lực của mình.

Những bất đồng lên tới đỉnh điểm giữa Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Mattis và Trump mâu thuẫn trong rất nhiều vấn đề và đỉnh điểm là quyết định rút quân khỏi Syria của Tổng thống Mỹ.