Tuyến đường sắt đô thị ga Hà Nội - Hoàng Mai phần lớn đi ngầm là phương án tối ưu

Ngày 5-4, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) đã lý giải việc tại sao, gần như toàn bộ tuyến đường sắt đô thị ga Hà Nội - Hoàng Mai phải đi ngầm.

Đường sắt đô thị đoạn ga Hà Nội - Hoàng Mai có đoạn tuyến chính của dự án dài 8,7km, trong đó, chiều dài đi ngầm là 8,13km, đoạn hầm hở dẫn dài 0,57km, đoạn đi trên mặt đất dài 0,08km. Diện tích đất xây dựng công trình tổng cộng 34,2ha, diện tích cần giải phóng mặt bằng là 11,3ha.

Sơ bộ tổng mức đầu tư ước tính là 1.752,78 triệu USD, tương đương 40.577 tỷ đồng, sử dụng nguồn vốn vay ODA, vay ưu đãi của nhà tài trợ… Dự kiến, công tác lựa chọn nhà thầu và thi công lắp đặt thiết bị trong giai đoạn 2022-2027; kiểm tra vận hành chạy thử vào cuối năm 2027 và vận hành chính thức từ tháng 1-2028.

Về nguyên nhân phải đi ngầm phần lớn chiều dài đoạn tuyến, đại diện MRB cho rằng, điều này giúp giảm thiểu diện tích giải phóng mặt bằng, tăng khả năng kết nối với các tòa nhà và công trình ngầm xung quanh các nhà ga. Đây sẽ là phương án tối ưu để giải quyết các vấn đề giao thông nan giải của Thủ đô.

Tuyến đường sắt này có tổng chiều dài tuyến 8,7km. Trong đó, tuyến đi ngầm toàn bộ theo hành lang Trần Hưng Đạo - Trần Thánh Tông - Kim Ngưu - Nguyễn Tam Trinh với 7 ga ngầm đã giảm được tối đa diện tích giải phóng mặt bằng.

Hơn nữa, phương án hướng tuyến và vị trí nhà ga đã được thành phố Hà Nội phê duyệt sớm, đồng thời, Chính phủ cũng đã có quy định rõ về hành lang an toàn cho đường sắt đô thị nên công tác quản lý quy hoạch dọc tuyến tốt hơn, bảo đảm giữ được quỹ đất cho phát triển đường sắt đô thị.

Mặt khác, việc đi ngầm sẽ không phá vỡ cảnh quan đô thị dọc theo tuyến, cũng như tạo điều kiện phát triển không gian phía trên mặt đất với các công trình đô thị, giao thông, cầu vượt và các loại hình giao thông công cộng khác; hạn chế chiếm dụng đất và cản trở giao thông trong quá trình thi công xây dựng; giảm thiểu ô nhiễm môi trường, kinh tế - xã hội đối với khu dân cư dọc theo tuyến.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nói trên, MRB cũng thẳng thắn thừa nhận, việc đi ngầm hầu như toàn tuyến sẽ khiến chi phí đầu tư xây dựng cao; quá trình thi công công trình ngầm phức tạp, đòi hỏi công nghệ thi công xây dựng tiên tiến.

Ngoài ra, cấu trúc địa chất khu vực Hà Nội không thuận lợi cho các công trình ngầm do nền đất không đồng nhất, có các lớp đất yếu, nước ngầm và nước mặt.

Để giải quyết vấn đề này, MRB cùng đơn vị tư vấn đã lựa chọn công nghệ thi công ngầm bằng TBM (Tunnel Boring Machine). Đây là công nghệ thi công hầm tiên tiến bậc nhất trên thế giới. TBM có thể thi công trên mọi loại địa chất từ đá cứng đến đất yếu, đất sét, đất bồi hay đất cát dưới mực nước ngầm, đi xuyên núi hay dưới lòng biển; có độ an toàn cao, thân thiện môi trường và không làm rung động, chấn động; thích hợp áp dụng cho đường hầm đô thị.

Nhằm hạn chế những khó khăn, vướng mắc khi triển khai dự án, MRB đã làm việc với các nhà tài trợ và Chính phủ để xây dựng các cơ chế chính sách đặc thù nhằm rút ngắn các quy trình, thủ tục; lựa chọn những nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm tốt tham gia triển khai thi công xây dựng; lựa chọn tư vấn pháp lý nhằm giải quyết các tranh chấp với các nhà thầu.

Theo quy hoạch, đoạn tuyến ga Hà Nội - Hoàng Mai chính là nối tiếp của tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội.

Tuấn Lương