Việc nhân viên quán cà phê ở Hà Nội bị hành hung khi nhắc khách không hút thuốc phản ánh thực trạng lỏng lẻo trong thực thi quy định cấm thuốc lá nơi công cộng.
Theo Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 84.500 ca tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, tương đương hơn 230 người mỗi ngày. Hàng chục nghìn người khác phải chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ hút thuốc thụ động, một mối nguy được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định “không có ngưỡng an toàn”. Chỉ cần ngồi gần người hút thuốc trong vài phút cũng có thể gây tổn thương hô hấp, tim mạch và làm tăng nguy cơ ung thư.
Sau 13 năm thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Việt Nam đã đạt nhiều bước tiến: Hệ thống biển báo cấm thuốc lá ngày càng phổ biến, hoạt động tư vấn cai thuốc được đẩy mạnh, các cơ sở y tế lồng ghép tiêu chí “nói không với khói thuốc” trong thi đua. Tuy vậy, những nỗ lực ấy đang bị thách thức nghiêm trọng.
Không chỉ các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử hay thuốc lá nung nóng đang thâm nhập sâu với chiến lược quảng bá tinh vi, mà ngay cả việc thực thi quy định cấm hút thuốc tại nơi công cộng vẫn còn nhiều lỗ hổng.
Hút thuốc lá nơi công cộng không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người hút, mà còn tác động trực tiếp đến những người xung quanh. (Ảnh: Như Loan)
Một vụ việc điển hình xảy ra tại Hà Nội ngày 17/9. Tại một quán cà phê ở khu đô thị Times City, nhóm khách bước vào quán và bất chấp tấm biển “Cấm hút thuốc” treo ngay trước mặt. Khi anh N.M.Đ – con trai chủ quán, đồng thời là nhân viên thu ngân – lên tiếng nhắc nhở, anh không chỉ nhận lại sự chống đối mà còn bị một người trong nhóm khách xông vào hành hung.
Đoạn video trích xuất từ camera an ninh sau đó lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, khiến dư luận phẫn nộ. Sự việc không chỉ là câu chuyện bạo lực cá nhân, mà còn phơi bày lỗ hổng trong việc bảo vệ người thực thi quy định và xây dựng môi trường không khói thuốc. Không ít cơ sở dịch vụ treo biển “Cấm hút thuốc” chỉ để đối phó, nhân viên e ngại nhắc nhở khách vì sợ rắc rối.
Trong khi đó, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 đã quy định rõ: Hút thuốc bị cấm tại nhà hàng, khách sạn, trừ khi có khu vực riêng biệt, được thiết kế thông khí đúng chuẩn và có biển báo rõ ràng. Đây là quy định pháp lý, không phải lời khuyên mang tính đạo đức.
Chuyên gia đề xuất cần xử lý nghiêm hành vi hút thuốc lá tại nơi công cộng.
Ông Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho rằng các cơ sở kinh doanh cần xây dựng quy trình ứng xử khi xảy ra xung đột, bảo vệ nhân viên khi họ làm đúng quy định, đồng thời tăng cường giám sát bằng camera và phối hợp chính quyền để xử lý nghiêm các vi phạm.
Từ góc độ quản lý, chính quyền cần tăng cường kiểm tra, xử phạt nghiêm minh, để luật không chỉ “nằm trên giấy”. Song song đó, công tác truyền thông phải chuyển hướng, nhấn mạnh quyền được hít thở không khí sạch thay vì chỉ lặp lại thông điệp về tác hại thuốc lá.
Một đô thị hiện đại không chỉ đẹp ở hạ tầng mà phải được gìn giữ bằng nếp sống văn minh và sự tôn trọng lẫn nhau. Một nhà hàng hay quán cà phê chuyên nghiệp không chỉ thể hiện qua chất lượng phục vụ, mà còn ở việc kiên quyết nói không với khói thuốc, để mỗi hơi thở của khách hàng thực sự trong lành.
