Vị thế mới của Việt Nam trong quan hệ ASEAN - Mỹ

Thúc đẩy hợp tác toàn diện ASEAN - Mỹ

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ cùng lãnh đạo các nước ASEAN tham dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN - Mỹ diễn ra trong hai ngày 12 và 13 tới tại Thủ đô Washington D.C. theo lời mời của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam thăm, làm việc tại Mỹ và Liên hợp quốc từ ngày 11 đến 17-5.

Chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính diễn ra trong bối cảnh quan hệ đối tác ASEAN - Mỹ sau khi được thiết lập từ năm 1977 trải qua nhiều giai đoạn phát triển đã đạt kết quả khả quan trên các bình diện khác nhau, cả trong hợp tác chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội. Sau 45 năm, lòng tin giữa hai bên được nâng cao, thương mại - đầu tư được tăng cường, giao lưu nhân dân được đẩy mạnh, nhất là sau khi nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ lần thứ ba vào ngày 21-11-2015.

ASEAN và Mỹ thời gian qua đã triển khai hợp tác toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Về chính trị - an ninh, Mỹ tham gia đầy đủ và đóng góp tích cực vào các cơ chế, khuôn khổ hợp tác do ASEAN chủ trì như ASEAN - Mỹ, Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN Mở rộng (ADMM+); cam kết ủng hộ đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN. Mỹ tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) tháng 7-2009.

Hai bên đẩy mạnh hợp tác ứng phó các thách thức an ninh phi truyền thống như hợp tác an ninh biển, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng…; tổ chức Diễn tập Hàng hải ASEAN - Mỹ lần đầu tiên tháng 9-2019, Đối thoại Chính sách mạng ASEAN - Mỹ lần đầu tiên tháng 10-2019.

Về kinh tế, Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai và nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn nhất của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại đạt 362 tỷ USD năm 2021 và tổng FDI vào ASEAN đạt 34,7 tỷ USD năm 2020.

Về văn hóa - xã hội, hai bên cam kết thúc đẩy trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân, giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, tăng cường hợp tác về quản trị tốt, nhân quyền và tôn giáo, chống tham nhũng, bảo vệ quyền lợi lao động di cư và tăng quyền phụ nữ. Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, ASEAN và Mỹ chủ động, tích cực phối hợp ứng phó dịch bệnh, đề xuất và tổ chức nhiều hoạt động chia sẻ thông tin kinh nghiệm, nâng cao năng lực, hỗ trợ nhau khắc phục những hậu quả kinh tế - xã hội của dịch bệnh, thúc đẩy phục hồi toàn diện và bền vững.

Trong bối cảnh quốc tế và khu vực nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, việc củng cố và làm sâu sắc thêm mối quan hệ ASEAN - Mỹ là rất cần thiết, là mối quan tâm chung của cả hai bên, trong đó có cá nhân Tổng thống Joe Biden. Trên tinh thần đó, nhân dịp kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ASEAN - Mỹ, lãnh đạo các nước ASEAN đã nhận lời mời của Tổng thống Mỹ dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ.

Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng thống Mỹ tại Hội nghị sẽ cùng nhìn lại và đánh giá tổng thể chặng đường quan hệ đối tác hai bên trong 45 năm qua và đề ra những định hướng quan trọng phát triển quan hệ ASEAN - Mỹ trong thời gian tới, đồng thời dành thời gian trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Lãnh đạo hai bên dự kiến cũng sẽ có các phiên thảo luận riêng, chuyên sâu về những nội dung hợp tác cùng quan tâm như kinh tế, thương mại, đầu tư, hợp tác và an ninh biển, ứng phó và phục hồi sau đại dịch, ứng phó biến đổi khí hậu, năng lượng, khoa học công nghệ, phát triển cơ sở hạ tầng bền vững… nhằm thúc đẩy hơn nữa hợp tác toàn diện ASEAN - Mỹ.

Việt Nam là động lực thúc đẩy hợp tác ASEAN - Mỹ

Việt Nam với những thế mạnh của mình đã và đang nhanh chóng trở thành một động lực quan trọng trong thúc đẩy quan hệ chiến lược ASEAN - Mỹ. Việt Nam hiện là một trong những đối tác chính, quan trọng và toàn diện nhất của Mỹ cả trong khuôn khổ ASEAN và song phương. Các bên đều nhìn nhận còn dư địa lớn cho việc mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ ASEAN - Mỹ cũng như quan hệ Việt Nam - Mỹ.

Việt Nam là một quốc gia gần 100 triệu dân, nằm ở vị thế có tác động bổ trợ tương tác rất lớn để đóng vai trò trụ cột, tạo nên sự lớn mạnh của ASEAN. Đáng lưu tâm, Việt Nam là quốc gia thứ hai sau Nhật Bản đã tạo được bước biến chuyển mang tính bước ngoặt trong quan hệ với Mỹ, từ hận thù thành đối tác tin cậy.

Về kinh tế, Việt Nam có mức gia tăng thương mại với Mỹ rất nhanh chóng, theo đó, tổng kim ngạch thương mại song phương đạt hơn 90 tỷ USD vào năm 2020, chiếm gần 1/3 tổng giá trị thương mại của toàn khối ASEAN với nền kinh tế lớn nhất thế giới này. Về tham gia giải quyết các vấn đề hệ trọng của thế giới, Việt Nam ngày càng có những đóng góp quan trọng. Trong đó, có việc tổ chức cuộc họp Thượng đỉnh Mỹ - CHDCND Triều Tiên tại Hà Nội vào năm 2019.

Việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và có những đóng góp tích cực tại Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN - Mỹ và các hoạt động song phương thiết thực lần này thể hiện sự cam kết nhất quán của Việt Nam đối với một trong hai tổ chức khu vực quan trọng và thành công nhất trên thế giới, cũng như đối với quan hệ giữa tổ chức mà Việt Nam là một thành viên chủ chốt với các đối tác có sức ảnh hưởng lớn tới tình hình quốc tế và khu vực sẽ góp phần khẳng định và nâng cao hơn nữa vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Chuyến thăm, làm việc của Thủ tướng ta vì thế có ý nghĩa quan trọng nhằm triển khai đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước; khẳng định vị thế và trách nhiệm của Việt Nam trong ASEAN, đề cao vị trí và vai trò trung tâm của ASEAN, thúc đẩy hợp tác của ASEAN với Mỹ, một đối tác quan trọng của ASEAN. Chuyến thăm đồng thời được kỳ vọng tạo động lực thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ phát triển, hiệu quả, đi vào chiều sâu, ổn định lâu dài trên tất cả các lĩnh vực chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương mại - đầu tư, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, khắc phục hậu quả chiến tranh...

Phát biểu trước thềm chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh chính, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper nhấn mạnh: “Chúng tôi rất vui mừng vì Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ đến Mỹ tham dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN”. Bởi theo Đại sứ Marc Knapper, Việt Nam là một nhân tố quan trọng trên trường quốc tế, minh chứng là nhiệm kỳ hai năm thành công của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc 2020-2021. “Chúng tôi hợp tác với Việt Nam trong nhiều nội dung liên quan đến các mục tiêu chung của chúng ta về hòa bình và thịnh vượng của khu vực và toàn cầu” - Đại sứ Mỹ khẳng định.