Vụ án tàng trữ rùa biển lớn nhất thế giới: Vì sao dừng phiên tòa lần thứ 3?

Ngày 11.1, sau 2 lần hoãn xử, TAND TP.Nha Trang (Khánh Hòa) mở phiên tòa sơ thẩm đưa bị cáo Hoàng Tuấn Hải (SN 1972, hộ khẩu thôn Phước Lợi, xã Phước Đồng, hiện trú tại 15A Phùng Hưng, Phước Long, Nha Trang) ra xét xử về hành vi “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ”. Vụ việc từng thu hút sự quan tâm đặc biệt của cả nước và thế giới. Báo Lao Động đã có loạt bài điều tra phanh phui vào năm 2014. TAND TP.Nha Trang đã quyết định trả hồ sơ cho Viện KSND để điều tra bổ sung, làm rõ một số vấn đề không thể bổ sung tại tòa.

vu an tang tru rua bien lon nhat the gioi vi sao dung phien toa lan thu 3

Của người dân gửi (?)

Tang vật vụ án mà cơ quan điều tra thu giữ là 4.383 xác cá thể rùa biển, 5.056kg xác rùa biển khô và 3.855 vỏ trai tai tượng khổng lồ. Mở đầu phần xét hỏi, bị cáo Hải khai người dân mang xác rùa đến cơ sở của mình để bán chứ không tự mình đi gặp ngư dân thu mua. Bị cáo Hải nói, chưa biết xác rùa có chế tác ra được hàng mỹ nghệ hay không. “Việc đặt vấn đề mua bán bị cáo không đồng ý vì bị cáo cũng muốn có thời gian tìm hiểu” - Hải trả lời. “Bị cáo có bao giờ chế tác mỹ nghệ từ rùa biển chưa?” - HĐXX hỏi. “Dạ, bị cáo chưa kịp làm” - bị cáo Hải đáp. Bị cáo Hải khai, vỏ sò cũng do người dân gửi thôi chứ bị cáo không biết của ai. “Vậy bị cáo có biết việc vận chuyển vỏ sò tới gửi không?”. “Dạ biết” - bị cáo Hải nói, và cho biết thêm: “Vì làm hàng mỹ nghệ nên tôi nhận vỏ sò khô để từ từ tôi xem nó có làm được cái gì hay không”.

Kiểm sát viên Lê Hoàng Long (Viện KSND TP.Nha Trang) có mặt tại phiên tòa hỏi bị cáo có ý thức việc mua xác rùa là vi phạm pháp luật không? “Tôi không biết vi phạm cái gì. Sau này, cơ quan điều tra mới bảo vi phạm như thế” - Hải đáp. “Bị cáo thấy hành vi của mình đúng hay sai?”. “Tôi có biết gì đâu mà đúng hay sai” - bị cáo Hải đáp tiếp. Hải cũng khai mua phoóc môn ở đường 2 tháng 4, TP.Nha Trang, Khánh Hòa. “Khi mua, tôi nói mua để xử lý công việc. Người bán không biết, cũng không quan tâm tôi mua phoóc môn làm gì” - bị cáo Hải nói. Luật sư Nguyễn Hồng Hà (bào chữa cho bị cáo Hải) cho rằng, không có bằng chứng chứng minh được việc mua, bán tàng trữ xác rùa, vỏ sò. “Đề nghị HĐXX xem xét khách quan khi trả hồ sơ” - luật sư Hà nói, và đề nghị tòa mời Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) với vai trò là người tham gia tố tụng.

Xác rùa chất đống chồng chất trong kho xưởng của bị cáo Hải ở xã Phước Đồng, TP.Nha Trang. Ảnh: D.H

Cả một nghĩa địa loài rùa, trai biển

Tại quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung, chủ tọa phiên tòa xác định, lời khai của bị cáo và các tài liệu, chứng cứ liên quan thể hiện, số lượng 789 vỏ sò mà cơ quan điều tra thu giữ trong kho hàng của bị cáo ở thôn Phước Hạ, xã Phước Đồng (Nha Trang) là của người khác gửi. Việc bị cáo cho gửi nhờ nhằm mục đích để có thêm thời gian tìm hiểu vật liệu, cũng như kỹ thuật chế tác sản phẩm từ vỏ sò. Tuy nhiên, đây là loài trai tai tượng khổng lồ, nằm trong danh mục các loài có nguy cơ tuyệt chủng cực kỳ lớn. Bị cáo Hải cho gửi nhờ số vỏ sò trên nhằm mục đích thương mại nhưng không chứng minh được số lượng đã gửi tại kho hàng là của ai, ở đâu. Do đó, HĐXX đề nghị đấu tranh làm rõ, buộc bị cáo chịu trách nhiệm hình sự đối với 789 vỏ trai tai tượng khổng lồ đã nêu trên.

Với số lượng tang vật vụ án là 4.383 xác cá thể rùa biển, 5.056kg xác rùa biển khô và 3.855 vỏ trai tai tượng khổng lồ, tất cả các loài trên đều nằm trong danh mục các loài có nguy cơ tuyệt chủng rất lớn, cực kỳ lớn, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền đa dạng sinh học, môi trường sinh thái. Vì vậy, HĐXX đề nghị xem xét trách nhiệm hình sự của bị cáo Hải theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 190 Bộ luật Hình sự năm 1999. Để có cơ sở xử lý vật chứng vụ án theo quy định của pháp luật, HĐXX đề nghị thu thập tài liệu có liên quan của cơ quan khoa học hoặc bảo tàng chuyên môn nếu họ có nhu cầu sử dụng tang vật trong vụ án để làm biên bản hoặc nghiên cứu khoa học, không vì mục đích thương mại.

Cáo trạng của Viện KSND TP.Nha Trang truy tố bị can Hoàng Tuấn Hải (SN 1972, thôn Phước Lợi, xã Phước Đồng, TP.Nha Trang) ra trước tòa về tội “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ” theo Điều 190, khoản 1, Bộ luật Hình sự. Từ ngày 19.12 đến 22.12.2014, Phòng CSĐT tội phạm về môi trường (Công an tỉnh Khánh Hòa) tiến hành kiểm tra, xác minh tin báo phát hiện Hoàng Tuấn Hải cất giấu rất nhiều xác rùa biển tại khu vực chăn nuôi của bà Vũ Thị Hải Thanh ở thôn Phước Lợi, xã Phước Đồng. Tại đây cơ quan điều tra đã thu giữ 4.383 xác cá thể rùa biển, 5.056kg xác cá thể rùa biển khô, 3.855 vỏ sò (nghi là trai tai tượng).