Điều đặc biệt của nhật thực hình khuyên năm nay là hiện tượng này diễn ra đúng ngày Hạ chí 21/6. Đây là ngày dài nhất trong năm ở bán cầu bắc, khi cực bắc của Trái đất nghiêng về phía Mặt trời.
Hiện tượng nhật thực hình khuyên xảy ra khi Mặt trăng, Trái đất và Mặt trời cùng nằm trên một đường thẳng, nhưng Mặt trăng nằm xa Trái đất hơn bình thường nên không thể che kín Mặt trời, tạo ra vành sáng nhỏ có hình khuyên (chiếc nhẫn).
Điều đặc biệt của nhật thực hình khuyên năm nay là hiện tượng này diễn ra đúng ngày Hạ chí 21/6. Đây là ngày dài nhất trong năm ở bán cầu bắc, khi cực bắc của Trái đất nghiêng về phía Mặt trời.
Nơi đầu tiên trên Trái đất quan sát được lần nhật thực này là khu vực đông bắc Cộng hòa Congo. Người dân nơi đây có thể xem nhật thực hình khuyên trong 1 phút 22 giây, bắt đầu từ 5h46 (giờ địa phương).
Theo các nhà thiên văn, nhật thực hình khuyên có thể được quan sát từ khoảng 2% diện tích bề mặt Trái đất. Nhật thực toàn phần sẽ xảy ra ở một số nơi trong chưa đầy 4 giờ. Nơi cuối cùng được nhìn thấy một phần Mặt trời bị che khuất là Đài Loan.
Tại Việt Nam, chúng ta chỉ có thể chứng kiến nhật thực một phần, nơi có độ che phủ cao nhất là Hà Nội với 77%. Tỷ lệ che phủ giảm dần về phía nam. Cụ thể, người ở Đà Nẵng chỉ được xem nhật thực với độ phủ 65%. Ở TP.HCM, tỷ lệ này chỉ còn 48%.
Theo Hội Thiên văn học trẻ Việt Nam, nhật thực một phần sẽ bắt đầu tại Hà Nội vào lúc 13h16, đạt cực đại lúc 14h55 chiều 21/6. Tại Đà Nẵng, nhật thực xuất hiện lúc 13h30 và đạt cực đại lúc 15h04. Tại TP.HCM, thời gian nhật thực bắt đầu là 13h37, đạt cực đại lúc 15h05’
Thời điểm kết thúc nhật thực là 16h18 ở Hà Nội và TP.HCM. Sau đó 4 phút, hiện tượng này cũng chấm dứt tại Đà Nẵng. Như vậy, trong 3 thành phố, Hà Nội là nơi có thời gian quan sát nhật thực dài nhất. Thiệt thòi nhất là những người yêu thiên văn ở TP.HCM.
Để xem được nhật thực ngày hôm nay, nếu không kịp mua kính quan sát nhật thực chuyên dụng, bạn có thể tận dụng kính thợ hàn, ruột đĩa mềm hay phần đen trên phim X-quang.
Bạn cũng có thể quan sát gián tiếp bằng cách dùng tấm bìa khoét một lỗ tròn nhỏ, hướng tấm bìa về phía Mặt trời sao cho ánh sáng mặt trời đi xuyên qua lỗ. Đặt tờ giấy trắng phía dưới sao cho hình ảnh mặt trời hiện thành một khoanh tròn trên tờ giấy. Khi hiện tượng nhật thực diễn ra, bạn sẽ thấy đĩa mặt trời bị che khuất dần trên tấm giấy trắng.
Một cách khác là đặt gương dưới chậu nước pha mực sao cho hình ảnh Mặt trời nhìn qua gương dịu đi, không chói.
Nếu dùng kính thiên văn, bạn cần có kính lọc ánh sáng dành cho mắt hoặc một lớp kính lọc chuyên dụng (sun filter). Sun filter phải là dụng cụ được chế tạo riêng, không nên tự chế bởi chất lượng sẽ không đảm bảo.
Nếu muốn chụp ảnh hay quay lại những khoảnh khắc hiếm có này, bạn cần máy ảnh có độ zoom tương đối nhưng phải được lắp bộ lọc chuyên dụng cho quan sát Mặt trời. Bạn cũng có thể lắp máy ảnh qua kính thiên văn loại nhỏ, kèm theo đó là bộ lọc chuyên dụng.
Nếu không có bộ lọc, bạn có thể hướng kính thiên văn về phía Mặt trời, sau đó chiếu hình ảnh thu được lên tờ giấy hoặc màn hình trắng phía sau. Toàn bộ quá trình xảy ra nhật thực sẽ được quan sát trên màn chiếu.
PV (t/h)
Nhật thực sẽ diễn ra giờ nào ở các tỉnh của Việt Nam hôm nay? |
Xem nhật thực cuối cùng của thập kỷ ở VN trưa nay |
Tàu NASA chụp ảnh nhật thực trên sao Mộc |