Ý nghĩa quan trọng của Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN - Hoa Kỳ

Đánh giá về ý nghĩa, vai trò và tầm quan trọng của Hội nghị cấp cao đặc biệt giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Hoa Kỳ kỷ niệm 45 năm quan hệ đối thoại hai bên, Thạc sỹ Hoàng Thị Hà, chuyên gia Viện ISEAS – Yusof Ishak Institute (có trụ sở tại Singapore), cho rằng về phương diện ngoại giao, hội nghị này tái khẳng định cam kết chính trị của đôi bên về tầm quan trọng của việc tăng cường quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ trong bối cảnh khu vực và thế giới đang có nhiều biến động dữ dội và khó lường dẫn đến những hệ lụy tiêu cực đối với trật tự quốc tế, kinh tế thế giới và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hội nghị là cơ hội để lãnh đạo đôi bên trao đổi thẳng thắn về những vấn đề nổi cộm của khu vực và quốc tế, đồng thời đạt được nhận thức chung về những nội dung ưu tiên và hướng tới tương lai của chương trình nghị sự ASEAN-Hoa Kỳ. Chuyên gia Hoàng Thị Hà nhận xét hội nghị cho thấy cả Hoa Kỳ và các nước ASEAN đều đang chuyển dịch tự tin và vững chắc để trở lại cuộc sống bình thường, mở cửa biên giới, sống chung an toàn với COVID-19. Đó cũng là xu thế chung và tất yếu của thế giới.

Về triển vọng hợp tác giữa ASEAN và Hoa Kỳ, chuyên gia Viện ISEAS cho rằng bất chấp những biến động do đại dịch, thương mại ASEAN-Hoa Kỳ tiếp tục tăng trưởng trong 2 năm qua. Đầu tư của Hoa Kỳ vào khu vực và đầu tư từ Đông Nam Á vào Hoa Kỳ đều tăng so với năm 2019. Tổng đầu tư của Hoa Kỳ vào ASEAN năm 2020 là 35 tỷ USD, gấp 5 lần so với Trung Quốc.

Đặc biệt, Việt Nam tiếp tục là điểm sáng trong thương mại đầu tư của Hoa Kỳ ở khu vực. Trong 2 năm đại dịch, Hoa Kỳ trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam, vượt mốc 100 tỷ USD và Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ chín của Hoa Kỳ. Điều này cho thấy quan hệ kinh tế thương mại ASEAN-Hoa Kỳ vẫn còn rất nhiều dư địa phát triển.

Thạc sỹ Hoàng Thị Hà nhấn mạnh cơ hội mở ra cho hợp tác kinh tế đôi bên từ làn sóng đa dạng hóa chuỗi cung ứng và chuyển dịch đầu tư từ Trung Quốc. Ngoài ra, Hoa Kỳ và một số đối tác quan trọng như Nhật Bản đang nỗ lực tái cấu trúc chuỗi cung ứng trong các ngành công nghệ chiến lược (như chip bán dẫn, xe điện, năng lượng sạch, dược phẩm và cung ứng y tế). Đây là cơ hội để các nước trong khu vực có thể đón đầu làn sóng đầu tư chất lượng từ các công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ và Nhật Bản vào các ngành công nghệ mũi nhọn này.

Đánh giá về vai trò của hội nghị cấp cao lần này trong định hướng chính sách của Hoa Kỳ đối với khu vực Đông Nam Á nói riêng và chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nói chung, Thạc sỹ Hoàng Thị Hà nhấn mạnh ngay từ năm 2021, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã có những thông điệp và tuyên bố chính sách về tầm quan trọng của Đông Nam Á trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và về vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực.

Theo bà, chính quyền của Tổng thống Joe Biden sẽ tận dụng hội nghị cấp cao đặc biệt với ASEAN để tái khẳng định quyết tâm và cam kết chính trị của Hoa Kỳ với khu vực Đông Nam Á, vốn là một hợp phần quan trọng trong chiến lược của Washington ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, có thể thông qua đề nghị nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Theo bà Hoàng Thị Hà, các nước ASEAN kỳ vọng Hoa Kỳ tiếp tục duy trì sự hiện diện bền vững và đóng góp có tính xây dựng vào hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực. Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác kinh tế để phục hồi sau đại dịch hiện là ưu tiên hàng đầu đối với các nước ASEAN. Nhiều nhà phân tích đã chỉ ra rằng điểm yếu lớn nhất trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Hoa Kỳ là việc nước này vắng mặt trong các hiệp định thương mại tự do đa phương như Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Ngay trước thềm diễn ra sự kiện quan trọng này, Tiến sĩ Hoo Chiew Ping, chuyên gia các vấn đề quốc tế, giảng viên cao cấp Đại học quốc gia Malaysia nhấn mạnh đây là Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ lần thứ hai kể từ năm 2016, song là hội nghị đầu tiên có sự tham gia trực tiếp của các nhà lãnh đạo hai bên kể từ năm 2017.

Đề cập đến vai trò của hội nghị trong định hướng chính sách của chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đối với Đông Nam Á, bà Hoo nêu rõ hội nghị cấp cao này sẽ vừa là một phép thử lớn, vừa là cơ hội để Tổng thống Joe Biden thể hiện Washington sẽ tăng cường gắn bó với ASEAN. Chính quyền Tổng thống Biden hiểu rằng Hoa Kỳ chỉ có thể thành công ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nếu thu hút được mức độ phối hợp và đóng góp từ các đối tác trong khu vực. Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đã đề ra tầm nhìn chung về một khu vực tự do và rộng mở, kết nối, thịnh vượng, an toàn và bền vững. Thông qua chiến lược này, Hoa Kỳ sẽ cộng tác với bất kỳ bên nào sẵn sàng đóng góp để mở rộng năng lực tập thể của khu vực.

Theo bà, thông qua hội nghị, Tổng thống Joe Biden sẽ chứng minh mục tiêu của Hoa Kỳ là đem đến một giải pháp kinh tế hiệu quả hơn cho Đông Nam Á trong quá trình phục hồi kinh tế hậu COVID-19.

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn do dịch bệnh ảnh hưởng tới Trung Quốc (60-70% nguyên liệu thô nhập khẩu và xuất khẩu đều bắt nguồn từ quốc gia này) cùng những tác động kinh tế do căng thẳng Nga-Ukraine, việc tăng cường hợp tác kinh tế với Hoa Kỳ có thể giúp bù đắp cú sốc chuỗi cung ứng nghiêm trọng hiện nay.

Tiến sĩ Hoo cho rằng Malaysia cũng như Việt Nam đều là những quốc gia góp phần tạo nên chuỗi cung ứng chất bán dẫn để sản xuất đồ điện tử với những nhà máy sản xuất có tiếng. Trong khi ASEAN muốn tranh thủ cơ hội đầu tư của Hoa Kỳ, phía Washington muốn giành được sự tin tưởng của các thành viên ASEAN trong lộ trình đưa nhà máy sản xuất của Hoa Kỳ tới các nước trong khu vực.

https://cand.com.vn/the-gioi-24h/y-nghia-quan-trong-cua-hoi-nghi-thuong-dinh-asean-hoa-ky-i653620/