Bên hưởng lợi từ đòn thuế Trung Quốc trả đũa Mỹ

Một nhóm quan chức từ Maine viết thư cho Trump vào đầu mùa hè, kêu gọi hỗ trợ tài chính cho ngành công nghiệp tôm hùm biểu tượng của bang.

"Một trong những nạn nhân đầu tiên từ đòn thuế Trung Quốc đáp trả Mỹ trong chiến tranh thương mại là tôm hùm của Maine", Thượng nghị sĩ bang Maine Angus King viết trong lá thư cùng với các nghị sĩ khác của bang.

Trung Quốc là nhà nhập khẩu tôm hùm Maine lớn thứ hai thế giới, mua 128,5 triệu USD trong nửa cuối năm 2017 và con số này tăng 169% trong nửa đầu năm 2018. Nhưng sau đó, thuế quan được áp dụng, xuất khẩu tôm hùm từ Mỹ sang Trung Quốc giảm 80% trong năm 2018.

Người Trung Quốc không mất đi niềm yêu thích với món đặc sản này. Chỉ trong nửa đầu năm 2019, doanh số tôm hùm Canada nhập khẩu vào Trung Quốc gần như tương đương với tổng số lượng năm 2018, vì loài tôm hùm ở Maine cũng sinh sống ở vùng biển ngoài khơi Nova Scotia và New Brunswick.

Từ ngày 1/9, một loạt thuế quan mới của Trung Quốc có thể khiến thị phần của các nhà xuất khẩu thực phẩm Mỹ tại đây thêm co lại. Tôm hùm Maine vốn đã bị áp thuế ở mức 35% và sau ngày 1/9, mức này tăng lên 45%.

Ngư dân Canada có thể thu lợi nhiều hơn. Trong khi đó, các lãnh đạo ở Maine tự hỏi ngư dân đánh bắt tôm hùm Mỹ đã làm gì để phải chịu sự trừng phạt này.

ben huong loi tu don thue trung quoc tra dua my

Tôm hùm Canada được bày bán ở Toronto tháng 9/2018. Ảnh: Reuters.

Đậu nành, lúa mì và thịt lợn cũng nằm trong danh sách chịu thuế mới. Với dân số 1,4 tỷ người, Trung Quốc đang tìm nguồn cung ứng thực phẩm từ các quốc gia khác chịu mức thuế thấp.

Đậu nành là mặt hàng nông nghiệp chủ chốt xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc. Thuế quan với đậu nành đang ở mức 33%, so với 3% từ Brazil và Argentina - các nhà cung cấp lớn khác của Trung Quốc.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi nông dân trồng đậu nành Mỹ có quan điểm tiêu cực về cuộc chiến thương mại. Nhân cơ hội đối thủ đang suy yếu, Brazil đã tăng thị phần tại Trung Quốc lên 77% trong 9 tháng đầu năm của năm thị trường 2018/19, trong khi thị phần của Mỹ giảm xuống chỉ còn 10%.

Cuộc khảo sát 400 nông dân Mỹ được công bố ngày 3/9 cho thấy 71% dự đoán chiến tranh thương mại sẽ khó kết thúc sớm. Cuộc khảo sát do Đại học Purdue ở Indiana thực hiện cho thấy 71% nông dân nghĩ rằng các khoản trợ cấp của chính phủ đã giúp bù đắp các tác động của thuế quan, trong khi 58% mong đợi sự giúp đỡ nhiều hơn vào năm 2020.

Các khoản trợ cấp có thể rất cần thiết vì chênh lệch thuế quan 30% giữa hàng Mỹ với hàng Brazil và Argentina sẽ không hấp dẫn đối với người mua Trung Quốc, bên đã tham quan các cơ sở của Argentina vào tháng 8 để tìm kiếm sản phẩm thay thế rẻ hơn cho hàng xuất khẩu Mỹ .

Các thương nhân Argentina hy vọng họ sẽ trở thành đối thủ của Brazil vì nước này năm nay có mùa màng bội thu, sau khi hạn hán đã hủy hoại mùa vụ đậu nành năm 2018. "Thị trường Argentina nhìn chung đang được hưởng lợi từ khách hàng Trung Quốc, hoặc ít nhất là từ việc Trung Quốc dần từ bỏ hàng Mỹ", Rogier Keviet, thương nhân đậu nành tại chợ Agree ở Buenos Aires, cho biết.

Tuy nhiên, khả năng thu hẹp khoảng cách của Argentina bị lung lay bởi đồng peso đang mất giá. "Phản ứng thông thường của nông dân khi tiền mất giá là 'án binh bất động' để chờ đợi tình hình chắc chắn hơn. Trong năm qua, đậu nành là khoản tiết kiệm tốt nhất mà một nông dân có thể có. Nó luôn giữ được giá trị", Keviet nói.

Nông dân trồng lúa mì Mỹ cũng đang để thua đối thủ Canada. Hồi tháng 8, 60% lượng lúa mì Trung Quốc nhập khẩu đến từ Canada, tăng so với mức 32% một năm trước. Trong khi đó, lượng lúa mì Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc đã sụt giảm.

Bột mì, ngũ cốc, tinh bột và các loại hạt của Mỹ vốn phải chịu mức thuế cao do chính sách bảo hộ của chính quyền. Hiện tại, thuế áp với các mặt hàng này tăng lên 90%, trong khi thuế đối với thịt lợn đông lạnh Mỹ tăng lên 72%.

Dịch tả lợn châu Phi có nguy cơ làm giảm 50% số lợn tại Trung Quốc vào cuối năm 2019, làm tăng nhu cầu nhập khẩu thịt. Tuy nhiên, xuất khẩu thịt lợn từ Mỹ sang Trung Quốc đang giảm. Ngày 8-15/8 , nông dân Mỹ xuất khẩu 6.900 tấn thịt lợn sang Trung Quốc, so với 19.484 tấn cùng tuần năm trước. Thay vào đó, thị trường Trung Quốc đang mở rộng với các đối thủ châu Âu, đặc biệt là Tây Ban Nha và Đức.

Trong khi hàng hóa Mỹ ngày càng đắt đỏ hơn đối với các nhà nhập khẩu Trung Quốc, nhiều sản phẩm từ phần còn lại của thế giới trở nên rẻ hơn do được áp mức thuế thấp hơn.

Trong một báo cáo vào tháng 6, Chad Bown thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nhận thấy rằng kể từ đầu năm 2018, Trung Quốc đã tăng thuế đối với hàng xuất khẩu của Mỹ lên mức trung bình 20,7%.

Đầu năm ngoái, sản phẩm từ Mỹ các quốc gia xuất khẩu khác đều phải chịu mức thuế trung bình 8%. "Điều đáng chú ý đối với nông dân, công ty và công nhân Mỹ là Trung Quốc đã giảm thuế đối với các sản phẩm cạnh tranh từ những nước khác xuống mức trung bình chỉ 6,7%", Bown nói.

Phương Vũ (Theo SCMP)