Cựu Thủ tướng Sheikh Hasina, người từng nắm quyền lâu nhất tại Bangladesh, bị tuyên án tử hình vắng mặt vì cáo buộc ra lệnh trấn áp biểu tình sinh viên năm 2024.
Tòa án Bangladesh ngày 17/11 tuyên án tử hình vắng mặt đối với cựu Thủ tướng Sheikh Hasina, với cáo buộc ra lệnh sử dụng vũ lực trong cuộc trấn áp biểu tình sinh viên năm 2024. Đây được xem là bước ngoặt lớn trong sự nghiệp hơn 50 năm của bà - người từng giữ vai trò lãnh đạo có sức ảnh hưởng bậc nhất tại Bangladesh.
Bản án được đưa ra 15 tháng sau khi bà Hasina từ chức, chạy sang Ấn Độ giữa làn sóng biểu tình sinh viên khiến hàng nghìn người thiệt mạng. Bà bị kết tội ra lệnh dùng vũ lực sát thương nhằm vào người biểu tình.
Ông Muhammad Tajul Islam, trưởng công tố Tòa án Tội phạm Quốc tế Bangladesh (ICT), họp báo sau khi tuyên án tử hình vắng mặt cựu Thủ tướng Sheikh Hasina, tại Dhaka, Bangladesh, ngày 17/11/2025. (Ảnh: REUTERS/Mohammad Ponir Hossain)
Từ nơi lưu trú tại Ấn Độ, bà Hasina bác bỏ cáo buộc, nói bản án “thiên vị và mang động cơ chính trị”, đồng thời khẳng định sẵn sàng ra tòa “nếu được xét xử công bằng”.
Theo báo cáo Liên hợp quốc công bố hồi tháng 2, khoảng 1.400 người đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình, phần lớn do lực lượng an ninh nổ súng, và có dấu hiệu cho thấy việc trấn áp bạo lực là chính sách được chỉ đạo từ cấp cao. Phiên xét xử diễn ra tại Tòa án Tội phạm Quốc tế (ICT) Bangladesh - cơ quan do chính bà Hasina thành lập để xét xử tội ác chiến tranh thời kỳ Bangladesh giành độc lập năm 1971.
Thẩm phán tuyên: “Chúng tôi quyết định áp dụng một mức án duy nhất: tử hình”.
Dấu ấn chính trị kéo dài và sự sụp đổ quyền lực
Sinh năm 1947, Sheikh Hasina là con gái cả trong gia đình 5 người con của lãnh tụ độc lập Sheikh Mujibur Rahman. Bà bước vào chính trị sau khi cha và phần lớn gia đình bị sát hại năm 1975.
Sau khi tốt nghiệp văn học tại Đại học Dhaka, bà nhanh chóng tham gia chính trị. Bị lưu đày sang Ấn Độ sau cuộc đảo chính, bà trở về năm 1981, được bầu làm Chủ tịch đảng Liên đoàn Awami – đảng lâu đời nhất Bangladesh.
Cựu Thủ tướng Sheikh Hasina (Ảnh tư liệu: REUTERS)
Hasina từng bắt tay "đối thủ truyền kiếp" Khaleda Zia (đảng BNP) trong phong trào đòi chuyển đổi dân sự năm 1990, song sau đó mối thù giữa hai “bà đầm thép” thống trị chính trường trong nhiều thập kỷ.
Bà Hasina lần đầu nhậm chức Thủ tướng năm 1996, sau đó trở lại nắm quyền vào năm 2009 và duy trì quyền lực cho đến năm 2024, trở thành Thủ tướng tại vị lâu nhất trong lịch sử Bangladesh.
Trong 15 năm lãnh đạo, bà được ghi nhận đưa Bangladesh đạt mức tăng trưởng trung bình hơn 6% mỗi năm, giảm mạnh tỷ lệ nghèo đói, và giúp hơn 95% dân số tiếp cận điện lưới. Ngành dệt may, trụ cột xuất khẩu của đất nước, mở rộng mạnh mẽ và tạo việc làm cho hàng triệu lao động, chủ yếu là phụ nữ. Bangladesh từng được đánh giá “không thể cứu vãn về kinh tế” sau khi độc lập, nhưng trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á.
Tuy nhiên, bà cũng đối mặt nhiều chỉ trích liên quan đến quản trị và xử lý bất đồng. Bà bảo vệ cách lãnh đạo cứng rắn, cho rằng “ổn định là điều cần thiết cho phát triển”.
Cựu Thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina duyệt đội danh dự tại Nhà Chính phủ trong chuyến thăm Thái Lan, Bangkok, ngày 26/4/2024. (Ảnh tư liệu: REUTERS/Athit Perawongmetha)
Kết thúc một kỷ nguyên chính trị
Tháng 8/2024, bà Hasina cùng em gái rời khỏi dinh thự bằng trực thăng quân sự khi người biểu tình tràn vào bên trong.
Khủng hoảng kinh tế do lạm phát và chi phí nhập khẩu tăng mạnh sau chiến tranh Ukraine khiến Bangladesh phải cầu viện khoản vay 4,7 tỷ USD từ IMF. Tình hình chính trị biến động và sức ép từ biểu tình đã dẫn đến sự sụp đổ quyền lực của bà.
Hiện Bangladesh được điều hành bởi chính phủ lâm thời do người đoạt giải Nobel Hòa bình Muhammad Yunus đứng đầu. Đảng Liên đoàn Awami của bà Hasina bị cấm tham gia cuộc bầu cử quốc hội dự kiến diễn ra vào tháng 2/2026.
