Thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 6-6-2025 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo lần đầu ban hành hướng dẫn thống nhất dạy học 2 buổi/ngày cho cả ba cấp học, áp dụng từ năm học 2025-2026; cấp trung học cơ sở được khuyến khích triển khai theo lộ trình, không thu phí học sinh.
Chủ trương mang lại nhiều lợi ích trong phát triển toàn diện, song cũng đặt ra không ít thách thức. Các trường tại Hà Nội đang chủ động tháo gỡ khó khăn để bảo đảm quyền lợi cho học sinh.
Thuận lợi cho phát triển toàn diện
Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc dạy học 2 buổi/ngày sẽ chính thức được triển khai bắt buộc ở cấp tiểu học từ năm học 2025-2026. Đối với cấp trung học cơ sở và trung học phổ thông, việc thực hiện mang tính khuyến khích, tùy điều kiện thực tế từng địa phương.
Cấp trung học cơ sở được xem là trọng tâm của đợt triển khai này, bởi đây là giai đoạn học sinh đang phát triển mạnh về nhận thức, kỹ năng và bắt đầu có định hướng nghề nghiệp. Theo hướng dẫn, các trường được phép tổ chức tối đa 11 buổi/tuần, mỗi ngày không quá 7 tiết, mỗi tiết 45 phút. Buổi học thứ nhất dành cho chương trình chính khóa; buổi học thứ hai tập trung vào phụ đạo học sinh chưa đạt chuẩn, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn thi cuối cấp và các hoạt động giáo dục kỹ năng sống, thể thao, nghệ thuật, STEM, STEAM…
Đặc biệt, để bảo đảm công bằng và giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh, Bộ quy định không thu phí học sinh trong buổi học thứ hai. Kinh phí sẽ do ngân sách địa phương bảo đảm, có thể huy động thêm từ nguồn xã hội hóa theo quy định. Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Đại Thịnh (xã Quang Minh) Tạ Thị Thuận cho biết: “Học 2 buổi/ngày không chỉ giúp học sinh giảm áp lực mà còn tạo điều kiện củng cố kiến thức, rèn kỹ năng, phát triển toàn diện. Các em được tham gia nhiều hoạt động thay vì chỉ học các môn văn hóa”.
Trong khi đó, học sinh Trường Trung học cơ sở Nguyễn Trường Tộ (phường Ô Chợ Dừa) Nguyễn Tuấn Minh chia sẻ: “Em thích học 2 buổi/ngày vì buổi học thứ hai có các chuyên đề kỹ năng, câu lạc bộ… giúp giảm căng thẳng và hứng thú học hơn”. Còn bà Nguyễn Thị Hồng Anh (phụ huynh học sinh Trường Trung học cơ sở Trưng Vương, phường Cửa Nam) bày tỏ về chủ trương này: “Tôi yên tâm hơn và không phải lo đưa đón quá nhiều”.
Tại Hà Nội, theo thống kê sơ bộ, khoảng 60% trường đủ điều kiện triển khai dạy 2 buổi/ngày. Tuy nhiên, do chủ trương mang tính tự nguyện ở cấp trung học cơ sở, tỷ lệ học sinh tham gia ở mỗi trường còn khác nhau, tùy vào kết quả khảo sát nguyện vọng gia đình học sinh.
Còn nhiều điểm nghẽn
Được đánh giá là phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục, song việc tổ chức dạy 2 buổi/ngày vẫn gặp không ít khó khăn trong quá trình triển khai. Tại nhiều địa phương, thời gian qua, buổi học thứ hai vẫn chủ yếu dành cho các môn văn hóa, trong khi hoạt động kỹ năng, nghệ thuật, thể chất, hướng nghiệp… bị xem nhẹ; nhiều nơi khác lại thiếu điều kiện tổ chức. Điều này khiến mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh chưa đạt được như kỳ vọng. Bà Nguyễn Thị Thu Anh, thành viên Hội đồng quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, cho rằng: “Muốn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày hiệu quả, cần có chương trình tích hợp hợp lý giữa nội dung chính khóa và hoạt động kỹ năng, trải nghiệm”.
Theo một số hiệu trưởng trường trung học cơ sở ở Hà Nội, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo khuyến khích tăng thời lượng dạy kỹ năng sống và các môn nghệ thuật là hợp lý, song cần có lộ trình đào tạo, tuyển dụng hoặc mời chuyên gia tham gia hỗ trợ giảng dạy. Thế nhưng, nhân lực đang là “nút thắt” lớn. Ngành Giáo dục cả nước hiện thiếu khoảng 120.000 giáo viên, trong đó thiếu nhiều nhất là giáo viên âm nhạc, mỹ thuật, kỹ năng sống - những nội dung quan trọng trong buổi học thứ hai. Đáng lưu ý, nhiều giáo viên cũng băn khoăn về chế độ phụ cấp nếu được điều động đứng lớp buổi thứ hai.
Một số đề xuất đã được nhiều giáo viên nêu ra, như cụ thể hóa quy định tại Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua: Lương giáo viên được xếp cao nhất trong hệ thống bảng lương nhà nước, cùng các khoản hỗ trợ tùy theo địa bàn. Đây là giải pháp vừa khuyến khích giáo viên cống hiến, vừa "giữ chân" đội ngũ giáo viên, nhất là ở những khu vực khó khăn. Về tài chính, theo các chuyên gia, việc không thu học phí buổi học thứ hai là chủ trương đúng đắn, nhân văn, nhưng để thực hiện cần nguồn lực lớn từ ngân sách. Trong khi đó, tại nhiều địa phương, trường lớp còn thiếu, trang thiết bị chưa đồng bộ.
Liên quan nội dung này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, kinh phí cho buổi học thứ hai chủ yếu được bảo đảm từ ngân sách nhà nước theo chỉ đạo của Thủ tướng; các nguồn xã hội hóa được thực hiện theo quy định hiện hành. Bộ sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các địa phương xây dựng cơ chế cụ thể nhằm triển khai hiệu quả.
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương:
Chủ động, linh hoạt triển khai
Ngành Giáo dục Thủ đô đã chủ động triển khai dạy học 2 buổi/ngày, xác định đây là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục, giúp học sinh phát triển toàn diện về năng lực, phẩm chất và kỹ năng. Trước thềm năm học mới, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã yêu cầu các xã, phường và nhà trường rà soát điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và các yếu tố liên quan; đồng thời khảo sát nguyện vọng phụ huynh để xây dựng kế hoạch triển khai phù hợp thực tiễn, bảo đảm thực chất và hiệu quả.
Trước thực tế thiếu giáo viên một số môn đặc thù như mỹ thuật, âm nhạc, thể dục, phương án được Sở chỉ đạo thống nhất là mời các vận động viên, nghệ sĩ, họa sĩ, ca sĩ… làm cộng tác viên giảng dạy, vừa khắc phục khó khăn trước mắt, vừa đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của học sinh trong buổi học thứ hai.
Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Dương (phường Hồng Hà) Nguyễn Thị Vân Hồng:
Điều động giáo viên, bảo đảm hiệu quả
Nhiều năm qua, Trường Trung học cơ sở Chương Dương tổ chức dạy học 2 buổi/ngày từ thứ hai đến thứ sáu, học sinh được nghỉ hai ngày cuối tuần. Dù diện tích khiêm tốn, nhà trường vẫn bố trí đủ phòng học, giáo viên để sắp xếp lịch học cho gần 1.000 học sinh tham gia các hoạt động giáo dục. Năm học 2025-2026, nhà trường thực hiện dạy 2 buổi/ngày không thu phí theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Để giải quyết bài toán thiếu giáo viên như ở nhiều đơn vị, nhà trường đã phân công, điều động giáo viên chưa đủ số tiết quy định (19 tiết/tuần) tham gia dạy buổi 2, bảo đảm chương trình được thực hiện hiệu quả.
Bà Nguyễn Thị Cúc, phụ huynh học sinh Trường Trung học cơ sở Nghĩa Tân (phường Nghĩa Đô):
Cần sự đồng hành để tháo gỡ khó khăn
Việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày cần thiết. Tuy nhiên, để việc dạy 2 buổi/ngày hiệu quả, trong khi chờ chủ trương chung từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, tôi cho rằng nhà trường và phụ huynh cần cùng nhau tháo gỡ khó khăn trong việc giải quyết bài toán kinh phí cho buổi 2, không nên chỉ trông chờ vào ngân sách.
Nhiều người nghĩ xã hội hóa giáo dục chỉ là đóng góp tài chính, nhưng tôi thấy cần nhìn nhận rộng hơn. Xã hội hóa là tạo điều kiện để nhà trường kết nối với các đơn vị ngoài ngành như doanh nghiệp, viện nghiên cứu, cơ sở văn hóa, thể thao… để học sinh có thêm trải nghiệm thực tế. Phụ huynh sẵn sàng đồng hành, là cầu nối giữa nhà trường với xã hội, miễn là mọi hoạt động đều minh bạch, đúng mục tiêu và mang lại lợi ích thiết thực cho học sinh.
Minh Khang ghi
https://hanoimoi.vn/day-2-buoi-ngay-loi-ich-nhieu-thach-thuc-lon-715693.html
