Nhiều dự án cao tốc có kế hoạch về đích năm 2025 vẫn đang trong cảnh thấp thỏm chờ mặt bằng dù các địa phương đã quyết liệt tháo gỡ. Cùng đó, nguồn vật liệu phục vụ thi công cũng gặp nhiều khó khăn.
Có 28 dự án/dự án thành phần được lên kế hoạch về đích năm 2025
Nhìn nhận về tiến độ các dự án cao tốc hoàn thành năm 2025, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng thẳng thắn nêu, hiện tại, một số dự án vẫn chưa đáp ứng được tiến độ kỳ vọng. Thực tế ấy đòi hỏi các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, các địa phương phải nâng cao tinh thần, trách nhiệm ở mức cao nhất, nhận diện đầy đủ các khó khăn, kịp thời tháo gỡ vướng mắc thuộc thẩm quyền hoặc đề xuất cơ quan có thẩm quyền tháo gỡ khó khăn cho dự án.
Là đơn vị quản lý chung, ông Lê Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) cho biết, sau đợt thi đua cao điểm "500 ngày đêm thi đua hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc", tiến độ trên các công trường dự án ghi nhận nhiều chuyển biến. Tính đến nay, có 28 dự án/dự án thành phần được lên kế hoạch về đích năm 2025, tổng chiều dài gần 1.200km.
Trên cơ sở phân tích tình hình thực tế, Bộ GTVT đã phân loại các dự án thành 3 nhóm tương ứng với mức độ khó khăn khác nhau. Nhóm 1 gồm 13 dự án/dự án thành phần hoàn thành năm 2025 (736km) cơ bản không còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Nhóm 2 gồm 9 dự án/dự án thành phần cần tập trung tháo gỡ các khó khăn về giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu, tổ chức thi công 3 ca, 4 kíp để hoàn thành trong năm 2025 (300km). Nhóm 3 gồm 6 dự án/dự án thành phần và đoạn qua cầu Phước Khánh thuộc dự án Bến Lức - Long Thành với tổng chiều dài 152km có kế hoạch hoàn thành năm 2025 phải rất nỗ lực mới có thể hoàn thành
Ông Tiến cũng cho biết, hiện nay nhiều dự án có giá trị thực hiện lớn, vượt tiến độ và đăng ký rút ngắn thời gian hoàn thành từ 3 - 6 tháng như: Bãi Vọt - Hàm Nghi (61%), Hàm Nghi - Vũng Áng (60%), Vũng Áng - Bùng (68%), Bùng - Vạn Ninh (62%), Vạn Ninh - Cam Lộ (59%), Vân Phong - Nha Trang (76%); Hoài Nhơn - Quy Nhơn (53%), Quy Nhơn - Chí Thạnh (51%), Chí Thạnh - Vân Phong (59%). Tuy nhiên, vẫn còn một số dự án đang có sản lượng thi công thấp, đối diện nguy cơ lỡ hẹn về đích nếu không sớm tháo gỡ "nút thắt" mặt bằng.
Điển hình như dự án thành phần 1 cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu do UBND tỉnh Đồng Nai làm cơ quan chủ quản. Trong số hơn 137ha cần thu hồi, đến nay, địa phương mới bàn giao hơn 75ha (đạt 54%). Mặt bằng có thể thi công được khoảng 26%. Mặt bằng "xôi đỗ" khiến sản lượng thi công mới đạt hơn 5% giá trị hợp đồng.
Cùng trên trục cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, dự án thành phần 2 do Bộ GTVT làm cơ quan chủ quản cũng chưa đáp ứng kế hoạch bởi tiến độ bàn giao mặt bằng. Tương tự, dự án thành phần 5 thuộc tuyến Vành đai 3 TP Hồ Chí Minh (dài 11km) cũng đang "lụt" tiến độ bởi mặt bằng. Tương tự, cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Tuyên Quang đang bị chậm 38% so với kế hoạch. Địa phương hiện mới bàn giao mặt bằng 57/70km…
Tháo gỡ mặt bằng, nâng công suất mỏ
Về vấn đề giải phóng mặt bằng, lãnh đạo Ban QLDA đường Hồ Chí Minh (chủ đầu tư) dự án Vạn Ninh - Cam Lộ cho biết, hiện hơn 0,4/65,551km mặt bằng tuyến chính chưa được bàn giao. Cùng đó, dự án còn vướng mặt bằng một số vị trí đường hoàn trả, nhất là mặt bằng thi công 3 vị trí cầu vượt và toàn bộ các vị trí đường gom bổ sung theo đề xuất của địa phương.
Theo kế hoạch, chậm nhất đến 30/8/2024 dự án phải nhận đủ 100% mặt bằng để triển khai nhưng hiện tỷ lệ bàn giao vẫn chưa đạt tuyệt đối. Để đảm bảo dự án về đích dịp 30/4/2025, ngay trong tháng 10/2024, dự án phải nhận đủ 100% mặt bằng sạch, cũng như việc di dời hạ tầng kỹ thuật tại một số vị trí tại Quảng Bình, Quảng Trị. Tương tự, tiến độ di dời hạ tầng kỹ thuật cũng đang là vướng mắc lớn đối với các dự án Vân Phong - Nha Trang và Hàm Nghi - Vũng Áng.
Theo báo cáo, trên phạm vi thi công dự án Vân Phong - Nha Trang, có 12 vị trí đường điện cao thế và 2 trạm biến áp chưa được di dời. Trên chiều dài khoảng 1,4km, việc tổ chức thi công của nhà thầu chưa thể triển khai. Trong khi đó, công địa thi công dự án đoạn Hàm Nghi - Vũng Áng hiện còn vướng 2 vị trí đường dây điện. Các chủ đầu tư đã đề nghị địa phương hoàn thành việc di dời trước ngày 15/10/2024.
Đặc biệt quan tâm đến vấn đề vật liệu thi công các dự án, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng chỉ rõ, cần tính toán kỹ nguồn vật liệu song song với tháo gỡ mặt bằng. Ngay cả khi dùng đá thay cát thi công nền thì vẫn phải nỗ lực làm thủ tục nâng công suất các mỏ cát, duy trì nguồn vật liệu thi công. Đồng thời, Bộ trưởng yêu cầu các ban quản lý dự án phối hợp với các địa phương để hoàn thành công tác GPMB, di dời hạ tầng kỹ thuật. Các ban quản lý dự án liên quan cũng cần phối hợp ngay với địa phương để thực hiện ngay các thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng, tăng cường các mũi thi công để đẩy nhanh tiến độ.
Với các dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 có kế hoạch về đích dịp 30/4/2025 cần kiểm soát chặt chẽ tiến độ. Trong đó, toàn bộ công tác nền đường, công trình cầu, hầm phải hoàn thành trước ngày 31/12/2024 để tổ chức thi công mặt đường và hệ thống an toàn giao thông.
Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết số 1216/NQ-UBTVQH15 điều chỉnh chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 (giai đoạn 2).
Theo đó, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất được chuyển mục đích sử dụng là hơn 1.785ha, giảm 78ha so với Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15. Trong đó, diện tích đất có rừng là hơn 1.492ha, tăng hơn 438ha so với Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15.Diện tích đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên là hơn 1.506ha, giảm gần 31ha với phương án được phê duyệt trước đó.
Được biết, ngay sau khi Nghị quyết số 1216/NQ-UBTVQH15 được ban hành, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông đã gửi văn bản đề nghị UBND các tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa "bắt tay" triển khai ngay nghị quyết. Các địa phương được đề nghị thực hiện chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 đối với diện tích rừng được Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật.
